Горнай улууһун Бэс Күөлүгэр баһаартан эмсэҕэлээбит дьоҥҥо тутуллар саҥа дьиэлэр матырыйаалларын АЛМАС хампаанньа бэлэмниир.
Баһаарга дьиэлэрин былдьаппыт дьоҥҥо анаан саҥа дьиэлэр АЛМАС хампаанньа МХМ (Massiv Holz Mauer) технологиятынан оҥорбут экологичнай матырыйаалынан тутуллуохтара. Маннык дьиэлэр биир уратыларынан түргэнник оҥоһуллаллар, акылааттара эрэ бэлэм буоллар, көҥдөйдөрө аҕыйах хонукка таһаарыллар.
Бэҕэһээ АЛМАС сыаҕар Айсен Николаев сылдьан, панеллары бэлэмнээһини билистэ, итиэннэ бу күннэртэн саҥа дьиэлэри тутууну саҕалыахтаах тутааччылары уонна бырайыактааччылары кытары көрүстэ.
АЛМАС салайааччыта Петр Макаров иһитиннэрбитинэн, хампаанньа 50-100 кв.м. иэннээх алта араас тииптээх дьиэлэр матырыйаалларын оҥорон таһаарар. Үс дьиэ матырыйаала бэлэмнэммит. Кыраапык быһыытынан, балаҕан ыйын 8 күнүгэр диэри 18 дьиэ, балаҕан ыйын 25 күнүгэр диэри сэттэ дьиэ матырыйаала бэлэмнэниэхтээх.
– Биһиги эркин панелларын оҥоробут, маһы Витимтан аҕалабыт. МХМ панель диэн тоһоҕолорунан холбоммут бөдөҥ мас панель буолар. Биир панельга 4 тыһыынча тоһоҕо туттуллар. Маннык бөҕө-таҕа, биир кэлим панелларынан оҥоһуллубут дьиэ кыһын сылаас буолар. Сылытар матырыйаала минеральнай баата. Акылаатын халыҥа 300 мм, эркинин халыҥа 10-15 см, үрдүн халыҥа 250-300 мм, — диир Макаров.
МХМ панель тутуу ырыынагар биһирэннэ. Былырыын АЛМАС 600 кубометр матырыйаалы, быйыл 1600 кубометр матырыйаалы оҥорон батарда. Бэс Күөлүгэр анаан 800 кубометр матырыйаал оҥоһуллуохтаах. Биир кубометр матырыйаал сыаната – 21850 солкуобай. Биллэн турар, тутуу хаачыстыбатыттан элбэх тутулуктааҕын санатан, Петр Макаров бэдэрээтчит саҥа дьиэлэри технологияны толору тутуһан оҥоруохтааҕын эттэ. Бастакы уон дьиэни «Туймаада Строй» хампаанньа тутар, санатан эттэхэ хампаанньа дириэктэрэ Бэс Күөлүттэн төрүттээх.
— АЛМАС үлэлээбитин тухары бэйэтин үчүгэй өттүнэн көрдөрбүтэ. Биһиги дьиэлэри кылгас кэм иһигэр, алтынньы ортотугар диэри дьон дьиэлэригэр киирэллэрин курдук, тутуохтаахпыт. Ону матырыйаалы бэлэмнээччилэр, тутааччылар бары үчүгэйдик өйдүүллэр, оннук сыаллаах-соруктаах үлэлии-хамсыы сылдьаллар, – диэтэ Айсен Николаев сыахха сылдьыы түмүгүнэн.
Даҕатан эттэхэ, АЛМАС маһы таҥастааһыҥҥа өрөспүүбүлүкэ биир бөдөҥ хампаанньата буолар. МХМ технология көмөтүнэн, чааһынай дьиэлэри, элбэх кыбартыыралаах дьиэлэри итиэннэ араас үлэ эбийиэктэрин тутууга баай уоппуттаах. Бу туһунан Ил Дархан уонна Бырабыыталыстыба пресс-сулууспата иһитиннэрэр.
Раиса Сибирякова, «Саха сирэ», edersaas.ru
Андрей Сорокин (ЯСИА) хаартыскаҕа түһэриилэрэ