Бүгүн, муус устар 9 күнүгэр, сарсыарда 10-тан киэhээ 18 чааска диэри «Басхан» дьыалабыай оонньуу (куонкурус) үс түhүмэҕэ элэстэнэн ааста.
Уолаттарга хас биирдии түhүмэх дьиҥнээх тургутуу, билиини-көрүүнү хаҥатарга дьоhун уопут буолла. Этэргэ диэри, саха киhитин майгытынан атыттары көрөн үөрэнэргэ, бэйэ таhымын ырытан көрөргө, саҥа соруктары туруорунарга олус табыгастаах эйгэ олохтонно.
«Кыттааччы элбэҕэ үөрдэр. Быйыл 12 улуустан 20 басхан уол илин-кэлин түсүhэ сылдьар. Ол – тэрээhиммит суолтата дириҥин уонна тутуспут хайысхабыт кэскиллээҕин туоhулуур. Ордук чорботон бэлиэтиэхпин баҕарабын томполору, аммалары, мэҥэ хаҥаластары, чурапчылары, сунтаардары, кэбээйилэри уонна горнайдары. Кинилэр улуустааҕы сүүмэрдиир түһүмэҕи тэрийэн, уол оҕону ойуччу тутан сайыннарыыга олохтоохтук ылсыбыттара үөрдэр», – диэн кэпсиир Үөһээ Бүлүүтээҕи «Тускул» оҕо айымньытын киинин «Сомоҕо» оҕо түмсүүтүн мэтэдииhэ, «Басхан» ааптара уонна тэрийээччитэ Саргылана Ильина.
Кэлбит ыалдьыттар, ыччаттарбыт салайааччылара уонна тойон сүбэ кыттыылаахтара да бука бары «Удьуор утума» диэн бастакы түһүмэх олус таhымнаахтык ааспытын бэлиэтээтилэр. Үгүстэрэ сэттэ, тоҕус уонна да үөһээ көлүөнэҕэ диэри ийэ, аҕа уустарын хасыһан билсибиттэрэ, ырыппыттара уонна бэйэлэригэр ситимнээн өбүгэлэрин, аймахтарын киэн тутта кэпсээбиттэрэ хайҕаллаах. Сорохтор төрүччүлэрин чинчийэр үлэ таһымынан сиһилии ситэрэн-хоторон оҥорбуттара, буклет уонна сайт оҥорон толорутук тиэрдибиттэрэ барыбытын да астыннарда.
«Иккис «Өркөн өй» түhүмэххэ тутатына ыйытыктары биэрдилэр. Биэс араас хайысхаттан биирдии боппуруос. Холобура, өс хоһоонун ситэрии, сомоҕо домох ис хоһоонун быһаарыы, Саха сирин историята, Аҕа дойду уоттаах сэриитэ, Г.И. Чиряев олоҕун уонна үлэтин кэрчиктэрэ. Манна дьэ буккуллуу-тэккиллии бөҕө буоллубут эрээри, биһиги билбэтэхпитин билэн, умнубуппутун санаан кэллибит. Бэйэм бу түһүмэҕи ыарырҕаттым», – диэн санаатын үллэстэр «Басхан» икки төгүллээх кыттааччыта, Бүлүү улууһун Тоҕус орто оскуолатын 10 кылааhын үөрэнээччитэ Иннокентий Боронов.
Онтон бүгүҥҥү күн бүтэһик «Дойду салайааччыта – мин харахпынан» диэн түһүмэҕэ бары кыттааччыларга ордук уустук тургутуунан буолла. Историяҕа сүдү суолталаах биитэр норуокка ордук мөкү өрүттэринэн сураҕырбыт дойду салайааччыларын олохторо, дьаһаллара, үлэлэрэ-хамнастара ситэ арыллыбата. Кыттааччылар урукку кэмнэри ырытан, оччотооҕу событиелар бүгүҥҥү күҥҥэ хайдах дьайалларын быһаарбатылар.
«Бу түһүмэххэ инникитин историяны сыныйан хасыһыы, боччумнаахтык бэлэмнэнии ирдэнэр. Ааҕарга, литератураны көрөргө, биллэн турар, элбэх бириэмэ ирдэнэр. Онон салайааччылар маны болҕойорбут, ааҕыыны кыайа тутарбыт, хонтуруоллуурбут ирдэнэр курдук. Инникитин салайааччы, бас-көс, тутаах киһи буоларга соруммут дьон историяҕа тирэҕирэллэрэ, онтон олох уопутун, муудараһын сомсон ылаллара саарбаҕа суох», – диэн болҕомтотун туһаайар «Басхан» тойон сүбэтин бэрэссэдээтэлэ, Үөһээ Бүлүү аҕаларын түмсүүтүн салайааччыта Алексей Руфов.
Санатар эбит буоллахха, Бэhис төгүлүн ыытыллар уолаттарга аналлаах «Басхан» өрөспүүбүлүкэтээҕи дьыалабыай оонньуу (куонкурус) муус устар 9 уонна 10 күннэригэр Дьокуускайга Бэчээт дьиэтигэр, Өрөспүүбүлүкэтээҕи пресс-кииҥҥэ, ыытылла турар. Сарсыҥҥы күҥҥэ «Мөккүөр» уонна «Айыы умсулҕана» түһүмэхтэр ыытыллыахтара. Сэргээччилэри 10 ч. күүтэбит.
Тэрээһин СӨ үөрэҕин уонна наукатын министиэристибэтин уонна Сϴ ыччат дьыалатын уонна социальнай коммуникацияларга министиэристибэтин өйөбүллэринэн, итиэннэ «Сахамедиа» өрөспүүбүлүкэтээҕи информационнай-издательскай холдинг быhаччы кыттыытынан ыытыллар. Дьыалабыай оонньуу туһунан сиһилии матырыйааллары «Эдэр саас» сайт инники таһаарыыларыгар көрүҥ.
Геннадий Охлопков
Хаартыскаларга ааптар түһэриитэ