Икки нэдиэлэ устата барбыт “Эдэр профессионаллар” (WorldSkills Russia) эрэгийиэннээҕи VIII аһаҕас чөмпүйэнээт түмүктэннэ, 49 кыайыылааҕы быһаардылар. Быйылгы тэрээһиҥҥэ, уопсайа, 1700 күрэхтэһээччи уонна экспиэрт кытынна.
“Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Ольга Балабкина өрөспүүбүлүкэ салалтатын аатыттан эҕэрдэлээн туран, бары куонкурустаһар кыахтааххытын итэҕэттигит, өрөспүүбүлүкэ сайдыытыгар туһалаах тирэҕинэн буолар идэлэри талан күрэхтэстигит диэн эттэ. “Өрөспүүбүлүкэ лидер эрэгийиэн буоларын дакаастыахтаахпыт. Өрөспүүбүлүкэ инники кэскиллэрэ — эһиги”, — диэн үрдүк тырыбынаттан тоһоҕолоон эттэ.
“BIM информациннай моделирование технологиялара” компетенцияҕа бастаабыт Александр Рахлеев: “ХИФУ-га математика уонна информатика институтугар магистратураҕа үөрэнэбин. Ону сэргэ, Норуоттар икки ардыларынааҕы кэскиллээх компетенциялар кииннэригэр инженердиибин. Сайын онно “Смарт-сити” диэн бырайыакка үлэлээн, бэйэбин көрдөрөн, үлэҕэ ылбыттара.
Чөмпүйэнээккэ аан маҥнайгытын кытынным. Син уустук диэххэ сөп. Дьиэ тутуутун цифровой моделын оҥордубут. Манна аҥаардас чертеж эрэ киирбэт, инженернэй ситимин, конструкциятын суоттааһына, матырыйаалын анаалыһа, о.д.а. барыта хабыллар. Бэл диэтэр, кыһын хаар түһэр түгэнигэр ноҕуруускатын кытта суоттуохха сөп.
Компетенциябытыгар бэһиэ буолан кыттынныбыт. Бэйэм тутааччы идэтигэр үөрэммитим, онтум көмөлөстө. Алтынньыттан саҕалаан, икки ый устата бэлэмнэммитим. Өссө күүскэ дьарыктанар ирдэнэр, бары күүстээхтэр мустуохтара”, — диэн санаатын үллэстэр.
“Улуус сүүмэрдиир түһүмэҕэр кыттан бастаабытым. Сороҕун ситэ бүтэрбэтибит. Оҥоруута да, суоттааһына даҕаны уустук. Лииһинэн дьиэ кырыыһатын станокка токутан, оһуордаан, макекка туттарар сорудаҕы биэрдилэр. Чертеж бэриллэр, онон көрөн миллимиэтирин, сантиметырын барытын кээмэйдээн кырыйабыт. Үлэ уруогун учуутала Иннокентий Семенович Данилов салалтатынан дьарыктаммытым”, — диэн “тимиртэн кровельнай үлэ” диэн компетенцияҕа бастаабыт Уус Алдан Лөгөй орто оскуолатын 10-с кылааһын үөрэнээччитэ Дима Кириллин кэпсиир.
Онтон 50-тан үөһэ саастаах дьоҥҥо кыттыбыт Тамара Блюк Дьокуускай куораттааҕы “Ивушка” уһуйаан иитээччитинэн үлэлиир, педагогтаабыта 37 сыл буолбут.
— Маҥнай 50+ диэн кууруска кэлбиппит, түмүгэр куонкурус буолбута. Аҕыс иитээччиттэн биэс бастыҥы талбыттара. Уонна бу кэлиҥҥи үс күҥҥэ аҕыс категориянан күрэхтэстибит. Наһаа уустук эбит. Кырдьык даҕаны, киһи туох баар сатабылын барытын ууран, туһанан туран кыайар эбит. Маҥнай оҕолору кытта оонньуу тэрийбиппит, смарт дуоскаҕа оонньуу оҥоһуллуохтаах. Иккискэ уһун кээмэйдээх киинэни кылгатан, саҥатын, ырыатын киллэрэн оҕолорго көрдөрүллэр. Бу барыта бэйэ-бэйэтин кытта ситимнээх буолуохтаах. Ити күн оҕолорго хамсыыр, тыастаах-уустаах робот оҥоттордубут. Аны 15 мүнүүтэлээх дьарыгы тэрийэ охсуохтаахпыт. Маны оҕолор оруолларын толорор волонтердарга көрдөрдүбүт, оонньоттубут. Үһүс күҥҥэ суол быраабылатын оонньуу нөҥүө үөрэттибит. Мин аныгылыы технологиянан оҕо бэйэтэ толкуйдаан таһаарарын курдук аттарбытым. Урут бэлэми ыстаан биэрэр эбит буоллахпытына, билигин оҕо бэйэтэ аттаран, толкуйдаан таһаарыахтаах диэн ирдииллэр. Мин ону тутуспутум.
Кыттааччылар бары даҕаны күүстээхтэр, кыайыам диэн эрэммэтэҕим даҕаны. Бары бэйэ-бэйэбитигэр көмөлөсүһэ сырыттыбыт, — диэн кэпсиир.
Эрэгийиэннээҕи сүүмэрдиир түһүмэххэ бастаабыттар Арассыыйатааҕы чөмпүйэнээккэ кыттар чиэстэннилэр.
Сыыппыралар, чахчылар
1700 кыттааччы уонна экспиэрт
31 күрэхтэһэр былаһаакка үлэлээтэ
12 муниципальнай тэриллииттэн кытыннылар
Барыта 127 компетенция
69 компетенцияҕа эдэрдэр
51 компетенцияҕа оҕолор
7 компетенцтяҕа 50-тан үөһэ саастаах дьон
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru