Балаҕаннаах баһылыга эдэр бааһынайга аныгы хотон тутулларын туруорсар

Балаҕаннаах – Үөһээ Бүлүү улууһун биир саамай дьоҕус нэһилиэгэ. Оҕолуун-оҕонньордуун 300-чэ киһилээх. Нэһилиэк ыаллара кэтэҕинэн-бааһынайынан тэринэн-дьаһанан олороллор. Бу күҥҥэ 381 ынах сүөһү уонна 259 сылгы иитиллэр.

Эр киһи — чэй өрөөччү… 

Нэһилиэк баһылыга Степан Дмитриев эдэриттэн тыа хаһаайыстыбата сайдарын туһугар сыраласпыт салайааччы буолан, миигин көрсөөт:“Тыа сиригэр бүтүн илиилээх-атахтаах киһи үлэтэ суох олоруо суохтаах”, — диэтэ уонна нэһилиэк икки кырдьаҕаһын холобурдаан кэпсээтэ. Иван Николаевич Харитонов 30-тан тахса сылгылааҕын бэйэтэ көрөр-аһатар, кини нэһилиэк баһылыгынан, улуус баһылыгын солбуйааччынан үлэлиир сылларыгар элбэх сүөһүлэнэ сылдьыбыта. Иннокентий Егорович Ильин МТС начаалынньыгынан, сопхуоска тутуу прорабынан, РЭС-кэ инженеринэн үлэлээбит киһи 70 сааһыгар чугаһаан баран, сир оҥорторон, тиэхиньикэ атыылаһан, эмиэ сылгы ииттэр.

Степан Иванович маннык санаалаах: “Биэнсийэҕэ тахсар болдьох уһатыллыбыта дьону толкуйдатыах тустаах. Дьиҥэр, судаарыстыба көмөтө элбэх. Тыа сиригэр үгүс ыал судаарыстыба биэрэр үбүттэн хамнастанан, дохуоттанан олорор. Ол эрээри, коммунальнайтан уратыларга кыргыттар-дьахталлар хамнас аахсаллар. Инньэ гынан, сүөһүтэ-сылгыта суох ыалга эр киһи чэй өрөөччү таһымыгар сылдьар. Ити кэмҥэ ынах сүөһүбүт өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн аҕыйыы турара мэлдьэх буолбатах. Ол иһин этэбин: чэгиэн киһи быар куустан олоруо суохтаах диэн. Быйыл улуустааҕы конференцияны ыытан, Үөһээ Бүлүү эр дьонун түмсүүтүн тэрийэн, үлэни-хамнаһы сүрүннээһиҥҥэ нэһилиэктэр баһылыктара уонна тэрилтэлэр салайааччылара туруннахпытына эрэ табыллар
буолла”.

Эдэрдэр тахсан эрэллэр

Балаҕаннаахха ньиргиччи үлэлиир 7 бааһынайдаахтар. Кинилэртэн Владислав Васильев 60 сүөһүлээх. Нэһилиэккэ граҥҥа тиксибит үс эдэр уоллаахтар: Петр Кардашевскай, Иван Егоров уонна Андрей Прокопьев. Нэһилиэк баһылыга Степан Дмитриев бэлиэтииринэн, Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин анал бырагырааматынан Балаҕаннаахха быйыл 120 гектар иэннээх быраҕыллыбыт бааһына сирэ хаттаан сөргүтүллүбүт.

Бу оҥоһуулаах сиртэн бааһынайдарыгар үллэрэн биэрбиттэр, ол иһигэр эдэр фермер Иван Егоров 34 гектары ылбытын күрүөлээн бүтэрэн эрэр. Олохтоох агро-оскуолаҕа эмиэ сыһыарбыттар. Дьоҕус оскуола 30-тан тахса сылгылаах, сайын аайы биэ ыаннар, кымыс лааҕырын үлэлэтэллэр, хортуоппуй олордоллор. Дьаһалта эбии 30 гектар ыһыы сирин биэрбитин эһиил оҥорторон күрүөлүөхтэрэ.

Удьуор үлэһит уол

Петр Кардашевскайы дьоно-сэргэтэ удьуор үлэһит ыччатынан ааҕаллар. Кини Дьокуускайга ол-бу үлэҕэ сылдьан баран, төрөөбүт-үөскээбит Балаҕаннааҕар тиийэн, 2016 сыллаахха бааһынай хаһаайыстыба тэриммит. Ити сыл сааһыгар “Саҕалааччы фермер” куонкуруска киирсэн, 1,5 мөл. солк. кээмэйдээх көмө үпкэ тиксибит.

“Хаһаайыстыбабын төрөппүттэрбиттэн ньирэйдээх икки ынаҕы ылан тэриммитим, — диир 30 саастаах эдэр фермер. — Грант үбүгэр 14 төбө сүөһүнү атыыласпытым. Билигин кыралыын-улаханныын 50-ча төбөлөөхпүн. Биэс сылынан 70-ҥа тириэрдэр соруктаахпын”.

Сүөһүтэ элбээн, аҕата өрдөөҕүтэ туппут ампаар хотонун, быйыл иккистээн, аны иккис өттүттэн уһатан улаатыннаран, кэҥэтэн биэрбит. Барытын бэйэтин үбүгэр­ уйунар буолан, былыргы өбүгэлэрбитинии, сонос сиэрдийэлэринэн туруорбах гына тутар. Хаһаайыстыба үлэтигэр убайа Гаврил көмөлөһөр эбит. Петр Кардашевскай Бөлөрүүс уонна кытай дьоҕус тыраахтардарын көлүнэр.

“Маннык эдэр, эрчимнээх, сүрэхтээх дьон хаһаайыстыбаларын салгыы сайыннаралларын өйөөн, министиэристибэ сүнньүнэн аныгылыы тупсаҕай хотон тутуллара буоллар”, — диэн баҕа санаатын быктарар Балаҕаннаах нэһилиэгин баһылыга Степан Дмитриев.

Василий НИКИФОРОВ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru