Ааспыт сыл кулун тутар ыйыттан дойду үрдүнэн ыарахан дьаҥ өрө турбута. Биһиги өрөспүүбүлүкэбит быраастара бу дьаҥы утары түүннэри-күнүстэри үлэлээбиттэрэ. Мин бүгүн сырдатар Мэдиссиинэ национальнай киинин (МНК) 1 №-дээх өрөспүүбүлүкэтээҕи балыыһатын үлэһиттэрэ, чахчы, көстүбэт фронт байыастара диэтэхпинэ, сыыспаппын.
Кинилэр сүрүннээн коронавируска сутуллубут ыарахан ыарыһахтары, ол эбэтэр эрдэттэн учуокка турар араас диагностаах дьону эмтииллэр. Амарах уонна күүстээх санаалаах, билиилээх быраастар өҥөлөрүнэн ыарахан ыарыһахтар өрүттүбүттэрин туһунан суруйарга санаммытым. Кинилэр тустарынан ханна да иһиллибэт, дьиҥэ, бу салаа быраастара бастаан Мэдиссиинэ национальнай киинигэр, сорохтор араас инфекционнай салааларынан арахсан үлэлии олорон, алтынньы ортото Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин бирикээһинэн Өрөспүүбүлүкэтээҕи килиниическэй балыыһа баазатын төрдүс куорпуһугар кылгас кэм иһигэр үс салааны арыйан күүстээх үлэни саҕалаабыттара.
ИККИС ДОЛГУҤҤА ӨРҮҺҮЛТЭ БУОЛБУТТАРА
Күһүн коронавирус дьаҥын иккис долгуна кэлбитэ. Онуоха, кэмигэр аһыллыбыт МНК өрөспүүбүлүкэтээҕи 1 №-дээх балыыһа инфекционнай, анестезиология уонна реанимация, интенсивнэй терапия салаалара бу дьаҥы утары охсуһууга быһаарар суолталаммыттара.
Тута 23 ыарахан туруктаах ыарыһах балыыһаҕа эмтэнэ киирбитэ. Уустук уонна ыарахан үлэни манна үлэлиир быраастар хамаандалара ситиһиилээхтик саҕалаабыта. Бүөрдэринэн учуокка турар, эмтэммэт ыарыыга ылларбыт ыарыһахтар барахсаттар иккис долгуҥҥа коронавирус дьаҥар сутуллубуттара. Бу кэмҥэ, туораттан көмө кэтэһэн олорбокко, баара суоҕа үс эрэ күн иһигэр быраастар, миэдиктэр бэйэлэрин эрэ үлэлэринэн муҥурдаммакка, туох баар күүстэрин саҥа салааны арыйан көһүү үлэтигэр уурбуттара. Көһүү малын-салын, миэбэлин барытын кыһыл илиилэринэн таһан ыарахан үлэни көрсүбүттэрэ, бу кинилэр үлэлэригэр бэриниилээхтэрин, иҥнэн-толлон турбат эр санаалаахтарын туоһулуур. Бу хорсун, үлэттэн чаҕыйбат быраастар кимнээхтэрий? Ол, сүрэх бырааһа Татьяна Михайлова, терапевт Альбина Холтосунова, хирург Кристина Аблаева, сүрэх бырааһа Николай Ильин, терапевт Николай Яковлев, пульмонолог Александр Черноградскай, дьуһуурунай эндоскопист быраастар: Иннокентий Павлов, Александр Гаврильев, хирург Ангелина Оконешникова, ревматолог Инна Иванова, Татьяна Ягнышева, ону сэргэ, Александра Александрова салалталаах УЗИ быраастара. Бу балыыһаҕа реанимация салаата тута аһыллыбыта. Геннадий Григорьев бу салааны иилээн-саҕалаан барбыта.
“БИҺИГИ ИСПИТИГЭР БИИР ДА ИНФЕКЦИОНИСТ БЫРААС СУОҔА”
Мэдиссиинэ национальнай киинин 1 №-дээх балыыһатын инфекционнай салаатын сэбиэдиссэйэ, доруобуйа харыстабылын туйгуна Николай Васильевич Ильин:
— Бастаан саҕалыырга сүрдээх ыарахан этэ. Ыарыһахтар, буолаары буолан, бары ыарахан туруктаах дьон түүннэри-күнүстэри киирэллэр этэ. Биһиги өрөспүүбүлүкэбит саамай ыарахан туруктаах дьонун эмтиир эбээһинэскэ тиксэммит, хайдах да холкутук сылдьар кыахпыт суоҕа. Бастатан туран, киһи олоҕо, киһи дьылҕата, ол кэннэ тус олохпут буоларын маннык суһал кэмҥэ өйдөөбүппүт. Сүрдээх күүстээх уонна эппиэтинэстээх, билиилээх быраастар хамаандалара тэриллэн күргүөмнээх үлэбит саҕалммыта. Бу иннинэ бары даҕаны коронавирус дьаҥын утары харса суох үлэлээбит буоламмыт, бу эйгэҕэ номнуо уопутурбут этибит. Түүннэри-күнүстэри федеральнай кииннэри кытта сүбэлэһэ, кэпсэтэ олорбуппут. Москва куорат Фтизиатрия уонна пульмонология НМИЦ киинэ сүбэ-ама буолан көмөлөһө олорбута. Ону сэргэ, Саха сиринээҕи килиниическэй балыыһа (ЯРКБ) үлэһиттэрин кытта олус тапсан, үлэбитин саҕалаабыппыт эмиэ төһүү күүс буолбута.
— Уопсайа, төһө ыарахан туруктаах дьон эмтэннэ. Олортон төһөтө үтүөрдэ?
— 700 ыарахан туруктаах ыарыһаҕы көрдүбүт. Олортон 600-тэн тахса киһи үтүөрэн тахсыбыта санаабытын кынаттыыр. Биһиги эмтиирбитигэр Мэдиссиинэ национальнай киинин килиниичэскэй фармакология салаатын кытта ыкса үлэлээтибит. Кинилэр күнү-дьылы, бириэмэни аахсыбакка,
эмтииргэ сүрүн сүбэлэри биэрэ олорбуттара. Салаа сэбиэдиссэйигэр Прасковья Ивановна Илларионоваҕа, быраастар Мария Ильинична Шепелеваҕа, Наталья Валентиновна Винокуроваҕа махтанабыт. Тохсунньу 21 күнүгэр биһиги салаабыт уларыйан, арыый чэпчэкитик уонна орто ыараханнык ыалдьыбыт ыарыһахтарга анаммыт салааҕа уларыйбыта. Онон Дьокуускай куорат Кулаковскай уулуссатын 42/2 аадырыһыгар көспүппүт. Хас көһүү ахсын докумуоннарбытын, ыарыһахтарбытын уонна үлэлиир миэбэлбитин барытын бэйэбит таһан улахан сүпсүлгэни көрсөрбүт. Түгэнинэн туһанан, МНК генеральнай дириэктэригэр Николай Васильевич Лугиновка, солбуйааччытыгар Станислав Николаевич Жирковка, Людмила Михайловна Мохначевскаяҕа махталбын тиэрдэбин. Кинилэр өйөбүллэринэн биһиги этэҥҥэ үлэлии-хамсыы олоробут.
Татьяна Валерьевна Михайлова, Мэдиссиинэ национальнай киинин сүрэх бырааһа:
— Билигин үлэлии олорор салаабытыгар 40 куойка миэстэлээхпит, барыта бүгүҥҥү күҥҥэ толору. Төһө да дьаҥ намтаабыт курдугун иһин балыыһаҕа киирээччи син биир баар. Бастаан күһүн аһылларбытыгар биһиги ыарахан ыарыһахтары кытта үлэлээбиппит, билигин арыый чэпчэкитик ыалдьар диэххэ сөп, дьону эмтиибит. Ыалдьан баран үтүөрбүт киһи иммунитета төһө үрдээбитинэн көрөн вакцина аныахха сөп.
— Татьяна Валерьевна, кыс ортото үлэҕитинэн көһүү сүпсүлгэнигэр оннугутун-дьаһаххытын булан, салгыы үлэлиир, дьону эмтиир күүһү-кыаҕы хантан ылбыккытый?
— Ыарахан туруктаах, пневмониялаабыт дьону эмтиир салаабыт бастаан Стадухин аатынан уулуссаҕа баара, онтон Кулаковскай аатынан уулуссаҕа көспүппүт. Этэргэ судургу курдук, ол эрээри көһүү сүпсүлгэнэ бу салааҕа үлэлиир хас биирдии киһиэхэ сыһыаннаах буолан, бары биир сомоҕо, сүбэ буолан, сып-сап хомунан көһөн үлэбитин салҕаабытынан барбыппыт. Биһиги испитигэр биир да инфекционист быраас суоҕа, ол эрээри коронавирус дьаҥар сутуллубут ыарахан ыарыһахтар биһиэхэ эмтэнэн, үгүстэр өрүттүбүттэриттэн санаабыт көтөҕүллэр. Аҥаардас харыстанар таҥаспыт-саппыт даҕаны бастаан утаа үлэлиирбитигэр мэһэйдэри үөскэтэр курдуга, кэлин киһи үөрэнэр эбит. Биһигини кытта үлэлиир миэдиктэр, алын сүһүөх үлэһиттэрбит наһаа маладьыастар. Кинилэр саамай кирдээх зонаҕа сылдьаллар. Биһиги үс-түөрт чаас устата ыарыһахтарбытын көрөн-истэн баран, ыраас зонаҕа түһэн докумуон үлэтин толорор буоллахпыт. Миэдиктэрбитигэр, старшай сиэстэрэ Анастасия Константиновна Яковлеваҕа уонна Туйаара Александровна Алексееваҕа махталбытын тиэрдэбит.
Холтосунова Альбина Алексеевна, терапевт быраас:
— Алтынньы ыйтан МНК-1 №-дээх өрөспүүбүлүкэтээҕи балыыһа инфекционнай салаатыгар эмтиир бырааһынан үлэлии олоробун. Саамай уустук кэм алтынньыттан тохсунньу ыйга диэри буолбута. Ыарахан усулуобуйаҕа үлэлээбиппит. Коронавирус дьаҥар хаптарбыт ыарахан ыарыһахтары эмтиир уустуга сүр этэ. Хомуллан үлэлии олорор хамаандабыт сүрдээх күүстээх, эппиэтинэстээх. Инфекционнай салаабыт арыллыаҕыттан, сэбиэдиссэйбит Николай Васильевич Ильин эминэн-томунан толору хааччыйыы үлэтин эппиэтинэстээхтик толорон, үлэһиттэрин биир сомоҕо түмэн, бэркэ үлэлии олоробут.
КОРОНАВИРУС ДЬАҤА ААСТАҔЫНА…
Биһиги күннэтэ дьаҥ төһө намтыырын, өрөспүүбүлүкэҕэ төһө киһи үтүөрбүтүн сыыппара эрэ нөҥүө көрөбүт. Оттон бу сыыппара тупсарыгар түүнү-күнүһү аахсыбакка үлэлээбит МНК өрөспүүбүлүкэтээҕи 1 №-дээх балыыһа үлэһиттэригэр махтанааччы үгүс. Коронавирус дьаҥа аастаҕына, байыаннай балаһыанньа байыастарын суһаллык тэриллибит салаалара үлэлэрин тохтотон, быраастар бэйэлэрин балыыһаларынан үлэлии тарҕаһыахтара. Маннык уустук кэмҥэ үлэлээн ааспыттара уопуту уонна сүрэхтэригэр бар дьон махталын иҥэриэ турдаҕа.
Коронавирус дьаҥыттан эмтэммит Лариса Николаевна Абрамова:
— Алтынньыга ыараханнык ыалдьаммын, МНК 1 №-дээх балыыһатын инфекционнай салаатыгар эмтэнэ киирбитим. Кылгас кэм иһигэр кыһамньылаахтык эмтээтилэр. Бырааспар Альбина Алексевна Холтосуноваҕа уонна бары миэдиктэргэ махталбын тиэрдэбин.
Никонова Варвара Васильевна, Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгэ:
— Биһиги уу нуураллык олордохпутуна, эмискэ ыарыы дьаҥа өрө турбута. Ол күн килиэп ылан кэлэн баран, соһуччу ыалдьан хаалбытым. Биэлсэргэ эппитим, үһүс күммэр анаалыс ылбыттара. Бэһис күммэр улуус киинигэр “скорайынан” тиэллэн киирбитим. Этим суоһа олох түспэккэ, бырааһым Дьокуускайы кытта сибээстэһэн, инфекционнай салааҕа ыларга көрдөспүтэ. Сэбиэдэссэй Николай Васильевич Ильин сөбүлэһэн, этэҥҥэ эмтэнэн үтүөрбүтүм. Эмтээбит бырааһым Кристина Александровна Аблаеваҕа уонна бары үрүҥ халааттаах аанньалларга махтанабын.
Ульяна Захарова