Дьокуускайга дириҥ ис хоһоонноох, сонун тэрээһин, куонкурус буолла. Бу тэрээһинтэн дьон-сэргэ Норуоттар сомоҕолоһууларын күнүн иннигэр, дьиҥ-чахчы сомоҕолоһуу буолла диэн улаханнык астыннылар, үөрдүлэр.
edersaas.ru
Саха муусукатын дьоро күнэ байааны сөбүлээччилэри биир эйгэҕэ, кэрэ дорҕооҥҥо түмтэ. Ол курдук, биллэр баянист, мусукаан, саха ырыатын байааҥҥа тупсаран, чочуйан оҥорооччу Иннокентий Романов аатынан байааҥҥа, аккордеоҥҥа толорооччуларга ыытыллыбыт бастакы күрэскэ Саха сирин араас улуустарыттан, Дьокуускай куораттан кытыннылар. Оҕолор, идэтийбит баянистар, сөбүлээн оонньооччулар бэйэлэрин көрдөрөн, атыттары истэн, дуоһуйан-астынан бардылар. Куонкурус уратыта диэн, икки толоруллар айымньыттан биирдэстэрэ хайаан да Иннокентий Романов чочуйуута (обработката) буолла. Ону таһынан. чочуйан оҥорор, суруйар дьон эмиэ бэйэлэрин үлэлэрин билиһиннэрдилэр.
Дьүүллүүр сүбэҕэ Иннокентий Романов бииргэ алтыспыт доҕоро, биллэр баянист Николай Дмитриевич Стручков, бииргэ төрөөбүт балта Дария Иннокентьевна Романова, Дьокуускайдааҕы оҕо дыбарыаһын оркестрын салайааччы Людмила Спартаковна Белолюбская уонна биир бастыҥ үөрэнээччитэ, саха оркестрын мусукаана Афанасий Афанасьевич Томскай күрэс кыттааччыларын сыаналаатылар.
Доҕоттор, биир идэлээхтэр өйөөтүлэр
Тэрээһини Иннокентий Романов Дьокуускай куоракка өрөспүүбүлүкэтээҕи оҕо муусукатын оскуолатыгар бииргэ үөрэммит кыргыттара улаханнык өйөөтүлэр. Ол курдук, куонкурус Светлана Павловна Иванова салайар “Туймаада” ырыа ансаамбылын сырдык, истиҥ саалатыгар буолла. Куонкуруһу Татьяна Афанасьевна Гоголева үрдүк таһымнаахтык иилээн-саҕалаан ыытта. Ону таһынан. биир идэлээхтэрин аатын үйэтитиигэ Дьокуускайдааҕы муускука кэллиэһин уһуйааччылара Анастасия Васильевна Каженкина уонна Раиса Николаевна Крылова, Чурапчы муусукаҕа оскуолатыгар бииргэ үөрэммит, кэлин “Сайсары” ансаамбылга тэҥҥэ сылдьыбыт үөлээннээҕэ Любовь Николаевна Горохова күүс-көмө буоллулар. Күөн күрэс СӨ Култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга министиэристибэтин өйөөһүнүнэн үрдүк таһымҥа ааста.
Ураты буочардаах айымньылардаах
“Бүгүҥҥү күрэскэ үөрэнээччим Дьулустаан Васильев кыайан, үөрүүбүт улахан. Иннокентий Иннокентьевич, бастатан туран, биһиги биир дойдулаахпыт, Чурапчыттан төрүттээх. Мин өссө Дьокуускайдааҕы муусука училищетыгар киниэхэ үөрэммитим. Онон, Дьулустаан кини сиэнэ буолар диэхпин сөп. Учууталым аата ааттанан, куонкурус тэриллибитигэр аймахтарыгар, бииргэ үөрэммит доҕотторугар, көмөлөспүт бары дьоҥҥо олус махтанабын. Иннокентий Иннокентьевич чочуйан оҥорууларын оскуолаҕа оҕолорум оонньууллар. Кини айымньылара ураты буочардаахтар, туспалар, сахалыы нарын, истиҥ тыыннаахтар. Толорууга судургута суохтар, үстүрүмүөнү үчүгэйдик баһылаабыт эрэ дьон кыайар айымньылара. Ол эрэн, истэргэ олус чэпчэкилэр, ол иһин дьон истиҥник ылынар. Саха ырыаларын олус бэркэ табан оҥорбут”, – диэн Чурапчы Дириҥиттэн сылдьар Прокопий Иванович Тарабукин үөрүүтүн үллэһиннэ.
Кырдьык даҕаны, баянист Иннокентий Романов аатын билбэт киһи байаан кэрэ дорҕоонун, сахалыы нарын ырыалары сөбүлүүр дьон ортотугар суоҕа буолуо. Куонкуруһу истэ кэлбит биллэр баянист, учуутал Р.П.Борисов бэйэтин этиитигэр И.Романов ураты буочардааҕын бэлиэтээтэ.
Күрэс кыттааччыта, 2-с миэстэ хаһаайына, 69-с саастаах Конон Егорович Беляев оҕо сылдьан муусука оскуолатыгар Кеша Романовтыын бииргэ үөрэммитин санаата. “Иннокентий Иннокентьевич курдук улахан мусукааҥҥа куонкурус, өйдөбүнньүк тоҕо оҥорботторуй диэн испэр кэтэспитим ыраатта”, — диэн иһигэр тута сылдьыбыт санаатын быктарда. Онтон бу номинацияҕа кыайбыт Юристан Николаевич Михайлов Виталий Андросов “Туундаратын” уонна Аркадий Алексеев “Ыйдаҥалаах түүҥҥэ” бэйэтин чочуйуутун олус истиҥник толорбутун дьүүллүүр сүбэ үрдүктүк сыаналаата.
Биллэр ааптар, баянист, Мэҥэ Хаҥалас Бэстээҕиттэн Владимир Кузьмин «байааҥҥа сөбүлээн толорооччулар» номинацияҕа 3 миэстэни ылла.
Оҕолор элбэххэ үөрэннилэр
Күрэһи “Оҕолорго” номинацияҕа кыайыылаах Дьулустаан Васильев олус үрдүк таһымҥа арыйбыта эмиэ биир улахан бэлиэнэн буолар. Бу номинацияҕа Дьокуускай куорат, Мэҥэ Хаҥалас Аллараа Бэстээҕин искусствоҕа оскуолаларын оҕолоро кыттыыны ыллылар. Кырачаан, ол эрэн, олус талааннаах, кэскиллээх Тимур Платонов Иннокентий Романов диэн сахаларга биллэр баянист аатын билбититтэн, кини айымньытын толорбутуттан астынарын бэлиэтээтэ. Бу номинацияҕа кини үөрэнэр оскуолатыттан сылдьар доҕотторо Никита Васильев, Аня Сивцева иккис, үһүс миэстэни ыланнар, үөрүүлэрэ үксээтэ.
Кэбээйиттэн кэлбит биллэр баянист, уһуйааччы Татьяна Ивановна Винокурова “байааҥҥа обработка бастыҥ ааптара” диэн номинация хаһаайката буолан көрөөччүлэри олус үөртэ.
“Идэтийбит” номинацияҕа олус күүстээх, виртуоз баянистары Виктор Винокуров-Дабайааны, Михаил Погодаевы сэргэ, Дьокуускайдааҕы педагогическай кэллиэс устудьуоннара кыттаннар, бэйэлэрин холоннулар. Манна Хаҥаластан Илья Иванову, Хатастан Светлана Капитонованы, ДьПК устудьуоннарын Петр Щукины уонна Юлиан Сидоровы дьүүллүүр сүбэ бэлиэтээтэ уонна бары лауреаттарга курдук, харчынан бириис туттарда. Үһүс миэстэни С.Ф.Гоголев аатынан Дьокуускайдааҕы педагогическай кэллиэс баянистарын триота ылла, II истиэпэннээх лауреат үрдүк аатын байааҥҥа биллэр оонньооччу Виктор Винокуров-Дабайаан тутта.
Бу номинация кыайыылааҕа, аан дойдутааҕы күрэстэр лауреаттара Михаил Погодаев кыттааччылар үрдүк таһымнаахтарын бэлиэтээтэ. “Бу куонкурус олус сөптөөхтүк, бэйэтин бириэмэтигэр тэрилиннэ. Араас таһымнаах, саастаах баянистары, аккордеонистары түмпүт куонкурус олус наадалаах. Бары биир иллээх дьиэ кэргэн буола түстүбүт. Биһиги үстүрүмүөммүтүгэр үчүгэй чочуйуулар элбэхтэрэ суох ээ. Романов үлэлэригэр араас таһымнаах баянистар бэйэлэригэр сөптөөх айымньылары булан толоруохтарын сөп. Олус истиҥ иэйиилээх, үрдүк виртуознай таһымнаах чочуйуулар үстүрүмүөҥҥэ толорууну үрдүк чыпчаалга таһаараллар. Бу күрэс куруук баар буолуон баҕарабын. Сыллата маннык көрсөн, бэйэ-бэйэбитин истэн, сайдан иһиэхпит этэ. Иннокентий Романов аатынан куонкурус инникитин элбэх саҥа ааттары таһаарыа, виртуоз баянистар үүнэллэригэр күүс буолуо диэн эрэнэбин”.
ЫСПЫРААПКА:
Иннокентий Романов сахалыы муусука сайдарыгар, мелодистар ырыалара киэн эйгэҕэ өссө тупсан-киэркэйэн тахсалларыгар улахан өҥөлөөх. Раиса Захароваҕа, “Туймаада” ырыа судаарыстыбаннай ансаамбылга, “Сайсары” ансаамбылга, опера ырыаһыттарыгар Саха сирин, Арассыыйа, аан дойду араас сценаларыгар элбэхтик доҕуһуоллаабыта. “Күрүлэс күргүөм күннэргэ”, “Кыыс Амма”, “Хатыҥчааным барахсан”, “Күөрэгэй”, “Ийэҕэ махтал”, “Дьокуускай куоратым” уонна да атын элбэх саха норуота уостан түспэт ырыаларын байааҥҥа киэргэтэн, чочуйан хаалларбыта улахан бэлэҕинэн буолар. Бэйэтэ сценаҕа олус сэмэйдик туттан-хаптан тахсарын, ис-иһиттэн иэйэн, сүрэҕинэн ылынан, туох баар дууһатын ууран туран оонньуурун, үстүрүмүөнү үрдүк таһымҥа баһыйбыт, виртуоз мусукаан, толорооччу буоларын бары өйдүүллэр.
Анна ТОМСКАЯ,«Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru саайтка анаан