Баһылыктарга экологияны хонтуруоллуулларыгар боломуочуйа бэриллиэх тустаах

Экология боппуруоһа нэһилиэктэргэ сытыытык турар диэтэхпитинэ, улаханнык сыыспаппыт буолуо. Сөптөөх сыбаалкалар суохтарыттан саҕалаан иһэр уу нуормаҕа эппиэттээбэтэ баар суол. Ил Түмэҥҥэ нэһилиэктэр экологическэй туруктура диэн тиэмэҕэ «төгүрүк остуол» буолан ааста. Тэрээһиҥҥэ учуонайдар, уопсастыбанньыктар, улуус дьокутааттара, нэһилиэк баһылыктара кытыннылар.

Александр ТАРАСОВ, «Саха сирэ» хаһыат, https://edersaas.ru

Кэпсэтиигэ Ньурба улууһун Дьаархан нэһилиэгин баһылыга Александр Иванов: «Бүгүн нэһилиэк баһылыктара экологическай хонтуруолу оҥорууга боломуочуйалара суох. Холобур, мин сыыһы-бөҕү эрэ дьаһайар бырааптаахпын. Нэһилиэкпит сыбаалкатын миэстэтин федеральнай суол тутуута былдьаата. Билигин баһылык быһыытынан нэһилиэкпэр саҥа сыбаалка миэстэтин ылар кыаҕым суох. Тоҕо диэтэххэ, боломуочуйа татымынан, анал көҥүлү ылар быраабым суох. Аны туран, сыбаалкаҥ суох диэн 3 мөл. солк.  ыстарааптаары тииһэллэр. Маннык түгэҥҥэ хайдах буолабыт? Бу сыбаалка эрэ туһунан эттим. Дьиҥэр, биэрэги бөҕөргөтүү, нэһилиэнньэни ыраас уунан хааччыйыы курдук тыын боппуруостар аһаҕас тураллар», – диэн эппит кыһалҕалара бүгүҥҥү күҥҥэ үгүс нэһилиэктэргэ баар.

Ньурба улууһугар бырабыыталыстаба отчуотугар Малдьаҕарга ууну ыраастыыр станцияны үлэлэтэри туруорсубуттара. Ньурба улууһун 7 нэһилиэгэр ууну ыраастыыр станциялары таҥан туруорбуттара, үлэлээбэттэр. Маннык балаһыанньа станциялары олохтоох дьаһалта көрүүтүгэр биэрбиттэриттэн үөскээбит. Ол курдук, үлэлэтэргэ үтүмэн үп наада, ону олохтоох дьаһалта бүддьүөтэ уйунар кыаҕа суох. Малдьаҕар баһылыга Никита Иванов: «Холобур, сылга 300 тыһ солкуобайдаах уоту сиир. Үс ый үлэлэтэ сылдьыбыппыт. Дьиҥэр, ууну олус үчүгэйдик ыраастыыр этэ. Үлэлиирэ буоллар, олохтоохтор ыраас ууну иһэн абыраныа этибит», – диэн санаатын үллэстибитэ.

«Сир» уопсастыбаннай хамсааһын бэрэссэдээтэлэ Иван Степанов нэһилиэнньэни экология боппуруостарыгар үөрэтиэххэ диэн туран: «Хас биирдии саха айылҕаҕа чугас. Айылҕаҕа сылдьыы суруллубатах быраабылаларын үчүгэйдик билэбит. Ол гынан баран, экология боппуруостарын үчүгэйдик быһаарсар инниттэн үөрэниэхпитин наада. Итини билбэппититтэн төттөрүтүн мэһэйдиир курдукпут. Биһиги, төһө кыалларынан, өрөспүүбүлүкэҕэ экологическэй өттүнэн куттал суох буолуутугар былааска көмөлөһүөхтээхпит», – диэн этэр.

Владимир Прокопьев, Ил Түмэн сир сыһыаннаһыыларыгар, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ:
– Саха сирин хас иккис олохтооҕо экологпын дэнэр эрээри, экология ис дьиҥин үчүгэйдик билбэппит. Онон экология ис дьиҥин үөрэтии ыытыллыахтаах. Анал сокуону сөпкө туһаннахха, элбэх боппуруос, кыһалҕа быһаарыллар кыахтаах.

* * *
Ил Түмэҥҥэ өрөспүүбүлүкэ нэһилиэнньэтин ыраас уунан хааччыйыы биир сүрүн боппуруоһунан буолар. Ол курдук, кулун тутарга тустаах кэмитиэккэ ити тиэмэҕэ Парламентскай истии буолара күүтүллэр. Быйыл айылҕа, доруобуйа харыстабылын министиэристибэлэрэ уонна ХИФУ  кыттыһан, Марха өрүс экологиятын чинчийиэхтэрэ.