Кытай халандаарынан, Кыһыл Бөтүүк сыла тохсунньу 28 күнүттэн (чуолкайдаатахха, түүн 3 чаастан) саҕаланар. Кытай Саҥа дьылын атыннык Саас бырааһынньыга диэн ааттыыллар. Кинилэргэ сааскы ыһыы саҕаланар. Саҥа дьыллара халлааҥҥа ый үүнүүтүнэн, даатата сыл аайы уларыйа сылдьар.
Ангелина Васильева, “Саха сирэ” хаһыат, https://edersaas.ru
Кытай Саҥа дьыла кыһыҥҥы күн туруутун (ахсынньы 22 күнэ) кэнниттэн үүммүт ый туолан баранан, саҥа ый үүнэр түүнүгэр саҕаланар. Илиҥҥи Азияҕа саамай суолталаах уонна уһун бырааһынньык.
Кытайдар ый уонна күн хаамыытынан ааҕыллар бэйэлэрэ туспа халандаардаахтар. Холобур, быйыл 4715 сылы көрсөллөр. Кытай Саҥа дьылын өссө Японияҕа, Кореяҕа, Вьетнамҥа, Монголияҕа, Тибеккэ, Малайзияҕа, Сингапурга, Индонезияҕа, Таилаҥҥа, Брунеяҕа, Камбоджаҕа, Филиппиҥҥа, Тайбаан уонна Маврикий арыыларга эмиэ бэлиэтииллэр.
Саҥа дьылы хайдах көрсөллөрүй?
Кытайдар бу күн хайаан да төрөөбүт-үөскээбит дьиэлэригэр мусталлар. Төрөппүттэр оҕолоругар кыһыл кэнбиэргэ харчы уган бэлэхтииллэр. Ону тэҥэ бэйэ-бэйэлэригэр кыһыл сабынан баайыллыбыт манньыаттары бэлэхтэһэллэр. Бу сылга уйгуну-быйаҥы тартын диэн. Куһаҕан тыыны үргүтээри фейерверктэри эһэллэр, тыаһыыллар-ууһууллар, дьиэлэри, уулуссалары кыһыл өҥүнэн киэргэтэллэр, баҕа санааларын этэн баран, банаардары көтүтэллэр. Үҥкүүлүүллэр, үөрэллэр-көтөллөр. Дьиэни буруолатан, о.д.а. ыраастанар туомнары оҥоруохтарын сөп.
Хайаан да дьиэлэрин сууйаллар-сотоллор, эргэ таҥастарын, малларын быраҕаллар. Бэлимиэни ууга буһаран, эбэтэр арыыга ыһаарылаан күндүлүүллэрин сөбүлүүллэр. Ону тэҥэ дьиэҕэ аҕыс мандарин баар буолар.
Бырааһынньык иннинэ кытайдар саҥа атах таҥаһын атыыласпаттар, баттахтарын кырыйтарбаттар. Саҥа дьыл буолар түүнүгэр утуйбаттар, ол аата дьиэлэригэр ыарыыны, алдьархайы киллэрбэттэр.
Уон биэс күнүнэн Саҥа дьылы бырааһынньыктааһын Кыһыл банаар бэстибээлинэн түмүктэнэр. Бу икки нэдиэлэ устата үлэлээбэттэр. Быйыл бырааһынньык олунньу 11 күнүгэр диэри салҕанар.
Ангелина Васильева, “Саха сирэ” хаһыат, https://edersaas.ru