Сэбиэскэй кэмҥэ өр сылларга өрөспүүбүлүкэ бастыҥ уонна бастакы — “Кыым” хаһыатын редакторынан ситиһиилээхтик үлэлээбит, РСФСР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, Үлэ Кыһыл Знамята, икки Бочуот Знага уордьаннар, сэттэ мэтээл кавалера Савва Константинович Томскай төрөөбүт өтөҕөр – Кыадаҥда Лүҥкэтигэр өйдөбүнньүк сэргэ туруорулунна.
edersaas.ru
Сэргэни “Чочу нэһилиэгэ” муниципальнай тэрээһин дьаһалтатын уонна “Олох суола” хаһыат редакциятын көҕүлээһиннэринэн, биллэр суруналыыс, Саха сиригэр саамай уһуннук редакторынан үлэлээбит Н.И.Протопопова аатын сүгэр Бүлүүтээҕи оҕо айар-интеллектуальнай киинин иһинэн үлэлиир “Репортер” эдэр кэрэспэдьиэннэр сайыҥҥы лааҕырдарын кыттыылаахтара, Савва Томскай аймахтара туруордулар.
Савва Константинович Томскай туһунан кылгастык билиһиннэрдэххэ, кини 1914 сыл алтынньы 14 күнүгэр Кыадаҥда нэһилиэгэр төрөөбүтэ. 1932 сыллаахха 5 кылаастаах оскуоланы бүтэрээт сэбиэккэ сэкирэтээринэн, онтон сибээс тэрилтэтигэр почтальонунан үлэлээбитэ. 1934-37 сыллардаахха Дьокуускайга сэбиэскэй-партийнай оскуолаҕа, рабфак кэннэ пединститукка үөрэҕин саҕалаабыта. 1938 сылтан “Эдэр бассабыык” хаһыакка үлэтэ саҕаламмыта. 1941 сыллаахха кэскиллээх суруналыыс “Кыым” хаһыакка көһөрүллэн 1948 сылга диэри үлэлээн эппиэттиир редакторга тиийэ үүммүтэ, Москубаҕа Үрдүкү партийнай оскуоланы бүтэрбитэ, 1956-62 сыллардаахха өрөспүүбүлүкэтээҕи “Кыым” хаһыат редакторынан ананан үлэлээбитэ. ССКП обкомун пропаганда отделын салайан баран 1967 сыллаахха эмиэ “Кыым” хаһыатыгар төннүбүтэ. Өр кэмҥэ өрөспүүбүлүкэ саха тыллаах бастыҥ хаһыатын салайбыта. Кини Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтигэр субуруччу алта төгүл депутатынан, обком, горком чилиэннэринэн талыллан үлэлээбитэ элбэҕи этэр.
Бүлүүлэр кыракый Кыадаҥдаттан төрүттээх Саха сиригэр биллибит түөрт биллиилээх биир дойдулаахтарын: государственнай деятель, ССКП обкомун бастакы секретарын Г.И.Чиряев, педагогическай наука дуоктарын, норуодунай педагогиканы тарҕаппыт К.С.Чиряев, экономическай наука бастакы дуоктарын И.Е.Томскай, “Кыым” хаһыат редакторын С.К.Томскай ааттарынан киэн тутталлар, өйдүү-саныы сылдьаллар, ааттарын үйэтитэллэр.
Ол сиэринэн Савва Томскай төрөөбүт, оҕо сааһа ааспыт Лүҥкэтигэр өйдөбүнньүк сэргэни туруорууга Чочу нэһилиэгин дьаһалтата, баһылык П.А.Догоюсов, эрдэттэн тэрээһин үлэни ыыппытын чорботон бэлиэтиэххэ сөп. Кыадаҥда бөһүөлэгиттэн чугас турар Лүҥкэҕэ сэбиэскэй кэмтэн хаалбыт тимири, бөҕү-сыыһы ыраастааһыҥҥа, өрө тардыыга быйыл элбэх үлэ тэрилиннэ.
Сэргэни туруоруу сиэригэр-туомугар Чочу дьаһалтатын баһылыга П.А.Догоюсов, бочуоттаах бэтэрээн, ытык киһи, Кыадаҥда олохтооҕо Д.Г.Томскай, Г.И.Чиряев аат. мусуой директора М.С.Томскай, С.К.Томскай бииргэ төрөөбүт эдьиийин уола В.С.Томскай биллэр биир дойдулаахтарын оҕо сааһын, үлэтин-хамнаһын, кыадаҥдаларга, Бүлүү дьонугар истиҥ сыһыанын иһирэхтик ахтан-санаан аастылар, кини үлэтин, олоҕун “Репортер” лааҕыр оҕолоругар кэпсээтилэр.
Салгыы Г.И.Чиряев аатынан мусуой балаҕаныгар тэриллибит кэпсэтиигэ кэлэр сылга Кыадаҥдаҕа Савва Томскай төрөөбүтэ 105 сылыгар Саха сирин суруналыыстарын форумун тэрийии боппуруоһа, кэлэр сылларга Кыадаҥдаттан төрүттээх аатырбыт дьон, биллиилээх суруйааччы Иван Гоголев-Кындыл төрөөбүт өтөхтөрүнэн туристическай маршруттары тэрийии толкуйданара ахтылынна, ырытылынна.
Бүлүүлэр чулуу дьоннорун ааттарын өрө туталлар, үйэтитэллэр!
Николай КУПРИЯНОВ, Бүлүү