СӨ Наукаларын академиятын холбоһуктаах билимин Сэбиэтэ, Бүлүү бөлөҕүн улуустарын экологиятын туругун уонна нэһилиэнньэтин доруобуйатын кэлимсэ чинчийии бырагырааматын олоххо киллэрии иитинэн оҥоһуллубут научнай-чинчийэр кэрчик отчуотун көрдүлэр.
Санатан эттэххэ, 2019-2024 сылларга суоттанар бырагыраама, СӨ Бырабыыталыстыбата, “Үүнэр көлүөнэ пуондата” уонна “АЛРОСА” АХ бииргэ үлэлэһиигэ сөбүлэҥ түһэрсиилэрин чэрчитинэн олоххо киирэр. Итиэннэ үс хайысхаттан турар: “Бүлүү өрүс уонна Бүлүү салаатын уу ылар сирдэрин экосистиэмэтин туругун кэтээн көрүү”, “Доруобуйаны бөҕөргөтүүгэ медицинскэй-социальнай тэрээһиннэр комплекстарын бэлэмнээһиннээх, Бүлүү өрүс уонна өрүс салааларыгар олорор нэһилиэнньэ доруобуйатын туругун научнай олохтоохтук сыаналааһын” уонна “Бүлүү өрүс хочотугар уонна кини салааларыгар олорор нэһилиэнньэлээх пууннары уунан хааччыйыы атын кыахтарын сыаналааһын”.
Бу үс хайысханан ыытыллар научнай-чинчийэр үлэни, М.К.Аммосов ХИФУ бэрэпиэссэр Д.Д.Саввинов аатынан хотугу прикладной экология научнай-чинчийэр института, М.К.Аммосов аатынан ХИФУ (толорооччу – Мэдиссиинэ института) итиэннэ П.И.Мельников аатынан Арассыыйатааҕы Наукалар академияларын Сибиирдээҕи салаатын ирбэт тоҥу үөрэтэр института ыыталлар.
СӨ Үүнэр көлүөнэҕэ пуондата толорооччулары кытта дуогабар түһэрсэн, бастакы үбүлээһинин оҥорбута.
Ааcпыт кэм устата ХИФУ хотугу прикладной экологияҕа институтун үлэһиттэрэ хонууга чинчийии үлэлэрин ыыттылар, матырыйаал хомуйдулар уонна Бүлүү бөлөх улуустарыгар миэстэтигэр тиийэн чинчийии улахан аҥаарын оҥордулар. Хомойуох иһин, эпидемиологическай балаһыанньанан сибээстээн, ХИФУ мэдиссиинэҕэ институтун үлэһиттэрэ нэһилиэнньэни көрүүнү көһөрдүлэр. Былааннаммыт чинчийиини ыытар туһугар алтынньыттан исписэлиистэр биирдиилээн баран үлэлиири былаанныыллар.
Арассыыйатааҕы Наукалар академияларын Сибиирдээҕи салаата уонна “Сахагеоинформ” тэрилтэ айылҕа услуобуйатын туһунан бэчээттэммит литэрэтиирэлэри уонна фондовай матырыйааллары хомуйууну, анаалыстааһыны оҥордулар, чинчийии барар улууһун гидрогеологическай уонна геокриологическай усулуобуйатыгар сыһыаннаах билим уонна атын матырыйааллары түмтүлэр, Мииринэй оройуонун Сүлдьүкээр сэлиэнньэтигэр рекогносцировочнай чинчийиини ыыттылар.
Ыспыраапка: Бүлүү бөлөх улуустарын экологическай туруктарын уонна нэһилиэнньэтин доруобуйатын научнай чинчийии кэлимсэ бырагырааматын олоххо киллэрии 138,0 мөлүйүөн суолкуобайга тэҥнэһэр. АЛРОСА ааспыт сыл бүтүүтэ, чинчийии бастакы түһүмэҕэр 40 мөлүйүөн суолкуобайы үбүлээбитэ. 2020 сылга АЛРОСА научнай-чинчийэр үлэҕэ анаан 41,4 мөлүйүөн солкуобайы ыытыаҕа.
СӨ Үүнэр көлүөнэ пуондатын пресс-сулууспата.