АЛРОСА уонна Үүнэр көлүөнэ пуондата Бүлүү бөлөх улуустарын уунан хааччыйыы бырагырааматын олоххо ситиһиилээхтик киллэрэллэр.
edersaas.ru
Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондатын салайааччы Владимир Егоров бу күннэргэ Сунтаар улууһун Устье, Элгээйи уонна Ньурба улууһун Күндээдэ сэлиэнньэлэригэр ууну ыраастыыр ыстаансыйалар үлэлэрин билистэ. СӨ «Дьиэ-уот, хомунаалынай хаһаайыстыба” ГУП Сунтаар улууһунааҕы салаатын салайааччы Михаил Петров кэпсээбитинэн, ууну ыраастыыр ыстаансыйалар толору автоматизацияланнылар, эһиил Устье сэлиэнньэтигэр уунан хааччыйар систиэмэ оҥоһуллара былааннанар.
Ону сэргэ, Ньурба улууһун Күндээдэ сэлиэнньэтигэр ыстаансыйа эмиэ толору автоматизацияланна. Туһанааччыга ууну тиһигин быспакка тиэрдэллэр. Нэһилиэнньэ, ордук сайыҥҥы кэмҥэ, от үлэтин бириэмэтигэр ыраас иһэр ууга наадыйар.
“Биһиги уу хаачыстыбатыттан уонна ыстаансыйа быыстала суох үлэтиттэн астынныбыт. Ууну хаһан баҕарар: сарсыарда эрдэ уонна киэһэ хойут ылыахха сөп. Бу – үлэ дьонугар кырата суох суолталаах. Эбийиэккэ олохтоох дьон үлэлииллэр, кинилэр үлэлэригэр үтүө суобастаахтык сыһыаннаһаллар. Биһиги доруобуйабытыгар маннык кыһамньы олус суолталаах, АЛРОСА уонна Үүнэр көлүөнэ пуондата ууну ыраастыыр ыстаансыйалары тутарга дьаһаллара сөптөөх кэмигэр ылылыннылар уонна наадалаахтар”, – диир сэлиэнньэ олохтооҕо Антонина Варламова.
Санатан эттэххэ, эрэгийиэн баһылыга Айсен Николаев Туһаайыытын толорон, 2018 сыллаахха “2016-2020 сылларга кэлэр кэскил иһин” диэн пуонда тус сыаллаах бырагырааматыгар Бүлүү бөлөх улуустарын нэһилиэнньэтин иһэр уунан хааччыйыы дьаһалларын үбүлээһин киллэриллибитэ. “2019-2024 сылларга Бүлүү бөлөх улуустарын уунан хааччыйыы систиэмэтин сайыннарыы” бырагырааманан, Үүнэр көлүөнэ пуондата АЛРОСА үбүн суотугар геологическай-чинчийэр үлэлэри, водозаборнай, ууну ыраастыыр тэриллэри тутууну уонна саҥардыыны, ууну ыраастыыр модульнай ыстаансыйалары атыылаһыыны уонна олордууну, нэһилиэнньэни иһэр уунан хааччыйарга туһаныллар анал тиэхиньикэни аҕалыыны үбүлүүр. 2019 сылга АЛРОСА ыыппыт 150 мөлүйүөн солкуобайдаах үбэ толору туһанылынна.
«Бырагыраама нэһилиэнньэ доруобуйатын туһугар өр кэмҥэ үлэлиир, онон өрөспүүбүлүкэ салалтата соруктары толорорго биир кэлимник сыһыаннаһар. Ол иһигэр, Бүлүү бөлөх улуустарын экологиятыгар уонна манна олорор нэһилиэнньэ доруобуйатыгар наука биир кэлим чинчийиилэрин ыытыы бырагыраамата олоххо киллэриллэр. Онуоха биһиги дуогабар түһэрсибит кэккэ научнай тэрилтэлэрбит тустаах үлэлэри саҕалаатылар”, – диэн пуонда салайааччыта Владимир Егоров бэлиэтээн эттэ.
Билигин муниципальнай тэриллиилэргэ олоххо-дьаһахха туттуллар ууну ыраастыыр 14 тутуу үлэҕэ киллэрилиннэ, 8 нэһилиэнньэлээх пуун ууну таһар 10 тиэхиньикэнэн хааччылынна. 2020 сылга бырагырааманы олоххо киллэрии чэрчитинэн, ууну ыраастыыр ыстаансыйалары модернизациялааһын ыытыллар, Ыгыатта сэлиэнньэтигэр бытыылкалаах ууну кутарга ууну ыраастыыр ыстаансыйалар, Сунтаар оройуонун Устье сэлиэнньэтигэр ууну таһар тиэхиньикэ үлэлиэхтэрэ. Ону таһынан, Үөһээ Бүлүү 3 нэһилиэгэр уонна Сунтаар оройуонун 6 учаастагар геологическай-чинчийэр үлэлэри ыытарга дуогабар түһэрсиллиэҕэ.
БЫҺААРЫЫ:
АЛРОСА Бүлүү бөлөх улуустарын олохтоохторун ыраас уунан хааччыйарга өрөспүүбүлүкэ бырагырааматыгар 2019 сылтан кыттар. Хампаанньа бу бырагыраама сүрүн инвестордарыттан биирдэстэринэн буолар. Бырагырааманы олоххо киллэрэргэ төлөнөр дивиденнэри таһынан, АЛРОСА СӨ Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондатын нөҥүө сылга 150 мөлүйүөннүү солкуобайы киллэрэр. АЛРОСА бырагыраамаҕа харчынан кыттыһар уопсай суумата – 800 мөлүйүөн солкуобай.
Хаачыстыбалаах ыраас уунан Үөһээ Бүлүү, Бүлүү, Ньурба, Сунтаар улуустарын, ону сэргэ Мииринэй оройуонун Сүлдьүкээр уонна Эдьигээн оройуонун Эдьигээн сэлиэнньэлэрин олохтоохторо хааччыллыахтара. Бырагыраамаҕа барыта 29 нэһилиэнньэлээх пуун киллэриллибитэ. Бырагыраамаҕа Сунтаар улууһун Сунтаар, Сардаҥа, Устье, Туойдаах, Элгээйи, Кутана, Сиэйэ, Күндэйэ, Күүкэй; Мииринэй оройуонун Сүлдьүкээр; Үөһээ Бүлүү улууһун Үөһээ Бүлүү, Харыйалаах, Хоро, Балаҕаннаах, Хомустаах уонна Бүлүү улууһун Тоһу нэһилиэнньэлээх пууннарга сир аннынааҕы ууну көрдүүр геологическай-чинчийэр үлэни ыытарга аналлаах дьаһаллар киллэриллибиттэрэ.
“2020-2023 сылларга Бүлүү бөлөх улуустарын экологиятын уонна онно олорор нэһилиэнньэ доруобуйатын туругар биир кэлим научнай чинчийиилэр” бырагыраама үлэлииригэр, 2019 сыл балаҕан ыйыгар Саха сирин бырабыыталыстыбатын, “Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондата” кэмиэрчэскэйэ суох тэрилтэ уонна “АЛРОСА” АХ икки ардыларыгар үс өрүттээх сөбүлэһиигэ илии баттаммыта. Бырагыраама чэрчитинэн үс блок (Бүлүү өрүс уонна кини салааларын уу ылар кытылларын экосистемаларын туругар мониторинг; Бүлүү уонна Марха өрүстэр тардыыларыгар олорор нэһилиэнньэ доруобуйатын туругун наукаҕа олоҕуран сыаналааһын; Бүлүү өрүс уонна кини салааларын хочотугар олорор нэһилиэнньэлээх пууннары атын источниктарынан уунан хааччыйыы кыахтарын сыаналааһын) олоххо киллэриллиэхтээх.
Наука биир кэлим чинчийиилэрин түмүгүнэн, куттал суох буоларын хааччыйарга, бу эрэгийиэҥҥэ олорор нэһилиэнньэ доруобуйатын харыстабылыгар, тулалыыр эйгэни тупсарарга уонна чөлүгэр түһэрэргэ науканан быһаарыллыбыт этиилэр оҥоһуллуохтаахтар. Ону сэргэ, уу ылар өрүстэр сүрүн компоненнара салгыы уларыйыахтарын сөбүгэр сабаҕалааһыннар оҥоһулуннулар.
«Саха сирэ» хаһыат edersaas.ru сайтыгар анаан “АЛРОСА” АХ уонна СӨ Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондатын пресс-сулууспалара.