Бүгүн киэҥ Россия үрдүнэн водолазтар идэлээх күннэрэ. Бу күнү бэлиэтиир туһунан водолазтар тэрилтэлэрэ уонна байыаннай сулууспалар этии киллэрбиттэр. 1882 сыллаахха ыам ыйын 5 күнүгэр Александр III ыраахтааҕы Ыйааҕынан аан дойду үрдүнэн бастакы водолазтар оскуолалара Кронштадка тэриллибитэ.
Александр ТАРАСОВ, «Саха сирэ» хаһыат, https://edersaas.ru
Түгэнинэн туһанан, «СӨ Быыһыыр сулууспатын» водолаһа Афанасий Семеновтыын кэпсэттибит.
— Үтүө күнүнэн! Бастатан туран, идэлээх күҥҥүнэн итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибит. Хантан кииннээххин, хайдах водолаз буолбуккун билиһиннэр эрэ?
– 1981 сыллаахха Дьокуускай куоракка күн сирин көрбүтүм. 1998 сыллаахха Дьокуускайдааҕы 14 №-дээх орто оскуоланы бүтэрэн, медицинскэй колледжка үөрэнэ киирэн, фельдшер идэтин баһылаабытым. «Суһал көмөҕө» үлэлээбитим. 2012 сыллаахха «СӨ Быыһыыр сулууспатыгар» бастаан утаа фельдшердээбитим. Ол сылдьан, водолаз уонна быыһааччы идэлэрин куурустарыгар сыл аҥаара үөрэммитим. 2014 сыллаахха водолазтар этэрээттэригэр миэстэ тахсыбытыгар, онно үлэлии киирбитим. Билигин этэрээккэ 12 водолаз үлэлиир.
– Бастаан водолаһынан ууга умсаргын хайдах ылыммыккыный? Кутталлаах этэ дуо?
— Үөрэнэ сылдьан, саас муус аннынан 6-8 м дириҥҥэ умсубуппут. Умсааппын кытта хабыс хараҥа буола түспүтэ. Тоҕо эрэ куттамматаҕым, буолуохтаах буолуохтааҕын курдук ылыммытым.
– Сэрэйдэххэ, ууга былдьаммыт дьону көрдүүр буолуохтааххын. Маҥнайгы көрдөөһүҥҥүн, бука диэн, өйдүүрүҥ буолуо.
– Үксүн ууга түспүт дьону көрдүүбүт. Бастаан 2015 сыллаахха Нам улууһун Граф Биэрэгэр биир булчут ууга былдьаммытын көрдөөһүҥҥэ кыттыбытым. «Суһал көмөҕө» үлэлээбит буолан, эмиэ соччо-бачча куттамматаҕым.
Улууска бастакы улахан командировкабынан 2012 сыллаахха Орто Халыма улууһугар буолбут халаан уутугар сырыым буолар. Уу тахсар кэмигэр дьону дьиэлэриттэн таспыппыт, даамбаларга кумахтаах кууллары таһан бөҕөргөппүппүт.
– Водолаз буоларыҥ быһыытынан спордунан өрүү дьарыктанан эрдэҕиҥ?
– Кыһынын үксүн түөрүйэни билиигэ үөрэнэбит. Сайынын ууга сыһыаннаах быһылааннарга командировкаларга айанныыбыт. Өрүү эппитин-хааммытын эрчийэбит, нэдиэлэҕэ хайаан даҕаны иккитэ спортивнай саалаҕа сылдьабыт. Кыбаартал аайы спортивнай анал нуормалары туттарабыт.
– Дьиэ кэргэниҥ туһунан билиһиннэр эрэ.
– Таптыыр кыыспынаан Антониналыын 2007 сылллаахха ыал буолбутум. 10 саастаах кыыс, 3 саастаах уол оҕолордоохпут. Күммүт кинилэртэн эрэ тахсар.
Түгэнинэн туһанан, идэлээх күмммүтүнэн бииргэ үлэлии сылдьар үөлээннээхтэрбин ис сүрэхпиттэн эҕэрдэлиибин. Тус олоххутугар табыллыыны, ыстаал курдук кытаанах доруобуйаны баҕарабын!