Бүгүн, тохсунньу 24 күнүгэр, прозаик, ССРС Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, РСФСР уонна СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Томпо улууһун бочуоттаах гражданина Анастасия Сыромятникова төрөөбүтэ 107 сыла.
edersaas.ru
Анастасия Саввична Томпо улууһун Кириэс Халдьаайы сэлиэнньэтигэр күн сирин көрбүтэ. Дьокуускай куоракка уобаластааҕы бартыыйынай оскуоланы, 1962 сыллаахха М.Горькай аатынан Литература институтун иһинэн Литература үрдүкү кууруһун бүтэрбитэ. «Кыым» хаһыакка, кинигэ кыһатыгар, онтон «Эдэр коммунист» хаһыакка үлэлээбитэ.
Бастакы кэпсээннэрэ уонна очеркалара 1938 сылтан бэчээттэнэн барбыттара. 1951 сыллаахха «Хопто» кэпсээннэрин хомуурунньугун иһин оҕолорго аналлаах уус-уран кинигэлэр Бүтүн сойуустааҕы куонкурустарын бириэмийэтин ылбыта.
Өрөбөлүүссүйэ үгэстэрэ, бойобуой уонна үлэҕэ-хамнаска хорсун быһыылар суруйааччы кэпсээннэрин уонна сэһэннэрин сүрүн тиэмэлэрэ этилэр. Саха дьахтарын тэҥ бырааптаныытын, саҥа олоҕу тутарга кыттыытын курдук оччотооҕу сытыы тиэмэлэри суруйааччы эмиэ тумнубатаҕа. Анастасия Сыромятникова «Кыыс хотун» арамаана 1982 сыллаахха нууччалыы тылбаастанан, «Современник» сурунаалга бэчээттэммитэ. Олох уларыйыытыгар бэйэтин миэстэтин, олоххо сыһыанын туруулаһар Ньургууна Таскина диэн саха дьахтарын дьылҕата бүтүн сэбиэскэй сойуус ааҕааччыларын долгуппута.
Анастасия Сыромятникова айар-суруйар сыралаах үлэтин быыһыгар уопсастыбаннай үлэҕэ көхтөөхтүк кыттара. Өр сылларга «Хомус» литературнай холбоһугу салайан, кэлэр көлүөнэ суруйааччылара тахсалларыгар улахан кылаатын киллэрсибитэ.
Кини кыыһа, теле-суруналыыс Надежда Дмитриева:
«Ийэм олус ыалдьытымсах, сэргэх, элбэх астаах хаһаайка этэ. Төрөппүттэрбитигэр суруйааччылар Леонид Попов, Эллэй, Сергей Васильев, Сэмэн Руфов, суруйааччылар кэргэттэрэ Майя Бурцева (Күн Дьирибинэ кэргэнэ), Мария Федорова (Афанасий Федоров кэргэнэ), биир дойдулаахтара уо.д.а. сылдьаллара. Аҕабыт Спиридон Ксенофонтович Дмитриевтыын 50-ча сыл бииргэ дьоллоохтук олорбуттара. Талаан көлүөнэ нөҥүө бэриллэр эбит. Оҕолорго, сиэннэргэ суруйар талааннаах дьон көстөн эрэллэр», -– диэн ахтыбыта.
Суруйааччы олоҕо уонна айар үлэтэ сыаналаммыта, үйэтитиллибитэ. Элбэх мэтээлинэн, бочуотунай грамоталарынан наҕараадаламмыта. «Кыыс хотун үйэлээх олоҕо» диэн суруйааччы туһунан документальнай киинэ уһуллан архыыпка хараллыбыта. Кини кэпсээннэрэ саха литературатын үөрэтэр кинигэлэригэр киллэриллибиттэрэ. Суруйааччы төрөөбүтэ 100 сылын төрөөбүт-үөскээбит Томпо улууһа киэҥ хабааннаахтык бэлиэтээбитэ, кини мөссүөнэ боруонса бүүскэ үйэтитиллибитэ (скульптор Василий Сивцев).
Сорох айымньылара:
«Кыһыл балык» (1956);
“Көҥүл сардаҥата” (1958);
«Дьүөгэлиилэр» (1961);
“Дьэдьэннээх халдьаайы” (1963).
“Киэҥ аартыкка” (1976) уо.д.а.
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыскалар: литература түмэлин саайтыттан ылылыннылар