Бүгүн, муус устар 30 күнүгэр, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Сергеевич Николаев нэһилиэнньэҕэ анал этиилээх эпииргэ таҕыста:
— Дойдубут бэрэсидьиэнэ Владимир Владимирович Путин хааччахтаныы эрэсиимин ыам ыйын 11 күнүгэр диэри уһатар туһунан биллэрдэ. Иннибитигэр быһаарыылаах күннэр күүтэллэр, судургута суохтук ситиһиллибит кыайыыларбытын харыстыахха. Мин тус бэйэм ыарыы туругун туһунан күн аайы кэпсиибин, коронавирус дьаҥын туһунан сонуннары суһал штаб, тэлэбиидэнньэ, интэриниэт кэпсии турар.
Хомойуох иһин, бу тиийбэт курдук. Төһө даҕаны сэрэтии үлэтэ барарын үрдүнэн, ыстырааптар көрүллүбүттэрин үрдүнэн уулуссаҕа наһаа элбэх киһи тахсар. Доҕоттор, эһиги бу балаһыанньаны олус чэпчэкитик ылынаҕыт. Эһиги чугас дьоҥҥут, доҕотторгут, ыалларгыт доруобуйаларын кутталга киллэрэҕит. Балаһыанньа күн аайы уустугуран иһэр.
Аҕыйах хонуктааҕыта биир ыалдьыбыт киһи туһунан иһиттэхпитинэ улахан быһылаан курдук буолар этэ, оттон билигин күн аайы уончалыы ыалдьыбыт киһи көстөн иһэр. Коронавирус бэлиэр үс киһи олоҕун илдьэ барда. Кырдьык, бу дьон эрдэ ыарыылаах этилэр. Ол эрээри, коронавирус дьаҥа турбатаҕа эбитэ буоллар, бу дьон күн бүгүн тыыннаах буолуохтара этэ.
Сорохтор бу ыарыы миигин хаарыйыа суоҕа дии саныыгыт. Уһун кыһыны быһа дьиэҕэ олорон баран түргэнник маҕаһыыҥҥа тахсар, күүлэйдии барар, ыалдьыттыыр туох даҕаны куттала суох дии саныыгыт. Оҕолоргутуҥ дьаарбайа, бэлисипиэттии таһырдьа таһаараҕыт. Ол эрээри, билигин хас таһырдьа тахсыыгыт бэйэҕитин эрэ буолбакка, чугас дьоҥҥутун эмиэ кутталга киллэрии буолар. Коронавируһунан сутуллубут дьон 70%-на туох даҕаны уларыйыыта суох, атахтарыгар тура сылдьан ыарыыны аһарынар. Оттон анаалыстар ыарыы баарын 5-6 күнүнэн эрэ быһаараллар. Баҕар, бу билигин эһиги бэйэҕит дьаҥы тарҕатааччы буолуоххутун сөп. Суоттаан көрүҥ, биэс хонук иһигэр хас киһини кытта алтыстыгыт? Ити дьонтон хайалара эмит бу дьаҥтан өрүттүбэккэ тыына быһыннаҕына, бэйэҕитин бырастыы гынар кыахтааххыт дуо?
Ыалдьыбыт киһини булан баран, Роспотребнадзор аны хантаактаспыт дьонун барытын булар. Ардыгар биир ыалдьыбыт киһи сүүһүнэн киһини кытта алтыспыт буолар.
Куорат устун эдэр дьон эрэ буолбакка, саастаах дьон эмиэ ууулусаҕа тахсан күүлэйдии сылдьар. Өрөспүүбүлүкэ күнүгэр үгүс элбэх дьон улахан хампаанньанан шашлыктыы айылҕаҕа тахсыбыт. Толкуйдаан көрүҥ, шашлык күндү дуу, доруобуйа, киһи олоҕо дуу?
Миэхэ “1 маай параада, Кыайыы параада, выпускной бааллар, ыһыахтар ыытыллыахтара дуо?” диэбит курдук хабааннаах элбэх ыйытыы күн аайы киирэр. Ыам ыйыгар ханнык даҕаны дьон түмсүүлээх тэрээһинэ, биллэн турар, буолбат. Оттон ыам ыйын маҥнайгы күннэригэр дьон туох да буолбатаҕын курдук таһырдьа күүлэйдииллэрин тохтоппотохторуна, от ыйыгар диэри балаһыанньа чөлүгэр түһэрэ саарбах.
Сааскы маҥнайгы ыйы балыыһаҕа, обсерваторга атаарыаххытын баҕарбат буоллаххытына, дьиэҕитигэр олоруҥ! Дьиэттэн тахсар түгэннээх буоллаххытына, хайаан даҕаны мааската кэтиҥ! Мааскалар атыыга бааллар, маннааҕы урбаанньыттар тигэллэр, олох ыксаатахха бэйэҕит даҕаны тиктиэххитин сөп. Ыарыы тарҕаныытын утары дьиҥнээхтик көмөлөһөр ньыма биир эрэ — бэйэни хааччахтаныы эрэсиимэ. Ону аан дойду уопута көрдөрөр, ону Алдаҥҥа олохтоммут холобур туоһулуур. Балаһыанньа уларыйбатаҕына маннык миэрэни атын куораттарга, улуустарга киллэрэрбитигэр күһэллиэхпитин сөп.
Мин дьон сылайбытын, элбэх дьон дохуота түспүтүн бэркэ диэн өйдүүбүн. Ол эрээри коронавируһу утары охсуһар атын ньымабыт суох. Бу кэми дьиэ кэргэҥҥэ, оҕолоргутугар аныаххытын сөп. Билигин саамай улахан кутталга сылдьар саастаах аймахтаргыт туһугар кыһаныаххытын сөп. Биллэн турар, бииргэ олорбот буоллаххытына, кинилэргэ тиийэр, ыалдьыттыыр ончу табыллыбат. Ол оннугар төлөпүөннээн кэпсэтиҥ, ас-үөл, эмп-том атыылаһан ыытыаххытын сөп.
Бу уустук кэмҥэ Саха сирин олохтоохторо үтүө дьыалаларынан үөрдэ, санааны көтөҕө тураллар. Күн аайы араас дьонтон, тэрилтэлэртэн бэйэ-бэйэни өйөһүү, амарах санаа, үтүө быһыы холобурдарын көрөбүт. Бу балаһыанньа биһигини элбэххэ үөрэттэ.
Биһиги бу ыарахан кэми санаа түһүүтэ суох кыайыахпыт диэн бүк эрэллээхпин. Тулуурдаах буолуҥ, дьиэҕитигэр олоруҥ, доруобай буолуҥ! Болҕомтоҕут иһин махтанабын!
Егор Карпов бэлэмнээтэ, edersaas.ru
СИА хаартыската.