Билигин хоту уонна Арктика улуустарыгар итиэннэ сайыҥҥы өттүгэр кырыы сытар нэһилиэнньэлээх пууннарга көтөр аалынан эрэ тиийэҕин. Онон, хоту дьоно бараары-кэлээри, киин сиргэ ас-үөл ыытаары олохтоох аэропуортартан арахсыбаттар. Ол гынан баран, ордук хоту улуустарга аэропуортар, сөмөлүөт көтөр-түһэр балаһалара быстар мөлтөх туруктаннылар. Үгүстэрэ Сэбиэскэй Сойуус саҕаттан саҥардыллыбакка, өрөмүөннэммэккэ тураллар.
БАСТАКЫ КЫҺАЛҔА – КӨТӨР-ТҮҺЭР БАЛАҺАЛАР
Нэдиэлэ саҕаланыыта СӨ бырабыыталыстыбатын сүбэ мунньаҕар авиация сайдыытын боппуруостарын тула кэпсэтии таҕыста. Сүбэ мунньахха бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Алексей Колодезников, Салгын тырааныспарын федеральнай ааҕыныстыбатын салайааччытын солбуйааччы Дмитрий Ядров, СӨ тырааныспарын уонна суол хаһаайыстыбатын миниистирэ Владимир Сивцев кыттыыны ыллылар.
Өрөспүүбүлүкэҕэ авиация боппуруоһа сытыытык турар. Ол, бастатан туран, өрөспүүбүлүкэ киэҥ-куоҥ сири тайаан сытарын кытары ыкса сибээстээх. Киин куораттан массыына суола хас биирдии нэһилиэнньэлээх пууҥҥа, бэл улууска тиийэр кыаҕа суох. Онон сорох улуустарга соҕотох көлө – көтөр аал буолара саарбахтаммат.
Үөһээ этэн аһарбытым курдук, аэропуортар көтөр-түһэр балаһаларын туруктара араас, сорохтор киэнэ быстар мөлтөх. Холобур, өрөспүүбүлүкэҕэ отуттан тахса аэропуорт баарыттан тоҕуһа, ол эбэтэр Алдан, Бүлүү, Мииринэй, Нерюнгри, Полярнай, Таалакаан, Тиксии, Чокуурдаах, Дьокуускай эрэ көтөр-түһэр балаһалара кытаанах аспаал бүрүөһүннээх.
Мантан атыттар ардах түстэ да, бырыы-бадараан буолан, хаһан кууруор-хатыар диэри пуорт сабылларыгар тиийэр. Ыраата барбакка, холобурга Зырянка пуордун аҕалыахха. Сааскы халаан уута киирдэ даҕаны, бу пуорт былаһаакката олоччу ууга барар. Инньэ гынан, айаннааччылар ыаллыы сытар улууһунан эргийэн Дьокуускайга кэлэллэр.
2024 СЫЛГА ДИЭРИ 38,6 МИЛЛИАРД СОЛКУОБАЙ КӨРҮЛЛҮӨХТЭЭХ
Сүбэ мунньах кэмигэр 2024 сылга диэри магистральнай инфраструктураны кэҥэтии уонна саҥардыы кэлим былаанын туһунан «Хотугу аэропуортар» ФКП генеральнай дириэктэрэ Вадим Волков иһитиннэрдэ. Ол курдук, түөрт сыл иһигэр Өлүөхүмэ, Ньурба, Черскэй, Мииринэй, Маҕан аэропуортарын көтөр-түһэр балаһалара саҥардыллан, искусственнай бүрүөһүннэниэхтэрэ. Итиэннэ Полярнай, Нерюнгри уонна Дьокуускай пуордун балаһалара саҥардан оҥоһуллуохтара. Маны таһынан, өрөспүүбүлүкэ аҕыс аэропуордугар балаһалары ситимниир суоллары, аварийнай-быыһыыр ыстаансыйалары, ангаардары уонна да атын дьоҕус тутуулары саҥардан тутуллара былааннанарын туһунан Вадим Волков кэпсээтэ.
Уопсайа бу киэҥ далааһыннаах үлэлэргэ 2024 сылга диэри 38,6 миллиард солкуобай көрүллүөхтээх.
Билиҥҥи туругунан Өлүөхүмэ, Нерюнгри, Эдьигээн, Дьокуускай пуортарын балаһаларын тутуу, өрөмүөннээһин үлэтэ ыытыллар. Былаан быһыытынан 2020-2022 сылларга үлэ бүтүөхтээх.
Салгын тырааныспарын федеральнай ааҕыныстыбатын салайааччытын солбуйааччы Дмитрий Ядров Волковтан үлэ хаамыытын, чуолаан Нерюнгри, Мииринэй пуортарын саҥардыы үлэлэрэ долгутарын ыйыталаста. Онуоха Вадим Волков: «Билигин үлэ кыраапык быһыытынан баран иһэр. Улахан кыһалҕа суох. Бу сылга көрүллүбүт үп барыта кэлэн, туһанылынна. Нерюнгри пуордун саҥардан оҥорууга ааһан эрэр сылга 2 177,3 мөлүйүөн солкуобай көрүллэн, барыта кэлбитэ. Бэдэрээтчиттэри кытары эбии тутуу матырыйаалын атыылаһыыга үлэлиибит. Үлэ 26,0% бэлэм. 2022 сылга былаан быһыытынан туттарыллыахтаах», – диэн дакылааттаата.
2021 сылга Үөһээ Бүлүү аэропуордун саҥардан оҥоруу түмүктэниэхтээх. Билигин күрүөтүн, ааннарын оҥоруу үлэтэ ыытыллар. Үлэ 85,7% бэлэм. «АЛРОСА» ПАУо көмөтүнэн Мииринэйгэ улахан бырайыак үлэҕэ киирээри турар. Саҥа аэровокзал, искусственнай бүрүөһүннээх сөмөлүөттэр көтөр-түһэр балаһалара тутуллар.
ДЬОКУУСКАЙ КУОРАТ АЭРОПУОРДА
Өрөспүүбүлүкэ сүрүн аэропуордун саҥардыы үлэтэ уһаан-кэҥээн иһэрин, ол гынан баран үлэ кэмигэр түмүктэниэхтээҕин туһунан Алексей Колодезников бэлиэтээн эттэ. Үлэлэр өссө 2014 сылтан саҕаламмыттара. Өйдүүргүт эбитэ дуу, сайын пуорт балаһата оҥоһуллар буолан, рейс аҕыйыа диэн «куттааччылар». Сайын уоппуска үгэнэ буолан, айаннааччы ахсаана хас да бүк элбиир. Онон билигин өрөмүөн үлэтин саҕана дьон барыыга-кэлиигэ ыктарбатын курдук бырабыыталыстыба өссө атын авиахампаанньалары аҕалыыга үлэлэһэр.
Саҥардан оҥоруу бырайыагар элбэх боппуруос, бастатан туран, ирбэт тоҥ учуоттамматаҕа биллэр. Тутуу үлэтин үгэнигэр онон бырайыакка кэккэ уларытыылар киллэриллибиттэрэ. Мунньах кэмигэр бырайыактыыр тэрилтэлэр уонна тутааччылар ахсынньы ортотугар диэри кыра алҕастары көннөрөллөрүгэр сорук туруорулунна. Итиэннэ кэлэр сылга балаһаны өрөмүөннээһин кэмигэр пуорт үлэтин туһунан кэпсэтии таҕыста.
«ХОТУГУ АЭРОПУОРТАР» ТУЛА
Сүбэ мунньах бэбиэскэтигэр «Хотугу аэропуортар» ФКП үлэтэ эмиэ көрүлүннэ. Ол курдук, 2007 сыллааҕыта дьоҕус аэропуортары сайыннарар сыаллаах, өрөспүүбүлүкэ 23 пуордун түмэн «Хотугу аэропуортар» диэн федеральнай хааһыаннай тэрилтэ тэриллибитэ.
Бу уонтан тахса сыл тухары пуортар федеральнай авиационнай быраабыла ирдэбилигэр эппиэттиир гына оҥоһулуннулар, саҥа тиэхиньикэлэринэн хааччылыннылар.
2015 сыллаахха «Тиксии аэропуорда» ФГУП баазатыгар «Хотугу аэропуортар» ФГУП филиала аһыллыбыта. Бу кэннэ маннык тэрилтэлэр Полярнайга, Өлөөҥҥө, Айхалга, Ленскэйгэ тэриллибиттэрэ.
Билиҥҥи туругунан тэрилтэ өрөспүүбүлүкэ 31 аэропуордун, 2 көтөр-түһэр балаһалаах, 1 717 үлэһиттээх, сыллата 30 тыһыынча рейси хааччыйар. Тэрилтэ салайааччыта Вадим Волков иһитиннэрбитинэн, 2020 сылга 1 041,85 мөлүйүөн солкуобайдаах федеральнай субсидия көрүллүбүт.
Манна туһаайан Вадим Волков уонна «Полярнай авиалиниялар» авиахампаанньа генеральнай дириэктэрэ Семен Винокуров авиационнай салааны субсидиялыыр туһунан боппуруоһу көтөхтүлэр.
2020 сылы авиапредприятиелар ночооттоох түмүктээн эрэллэр. Балаһыанньа кытаатта. Дьокуускай куорат пуордун көтөр-түһэр балаһатын саҥардан оҥорууттан сылтаан, тиэйии-таһыы үлэтэ намтаата. Онон бу дохуокка быһаччы охсуулааҕа биллэр.
Түмүккэ Алексей Колодезников авиация өрөспүүбүлүкэҕэ дьоһун суолталааҕын бэлиэтээн туран, судаарыстыбаннай өйөбүлгэ наадыйарын бэлиэтээн эттэ. «Өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн салгын тырааныспарынан тиэйиигэ-таһыыга 322 мөлүйүөн солкуобай субсидия көрүллэр. Билигин РФ Уһук Илини сайыннарыы министиэристибэтигэр Уһук Илин эрэгийиэннэригэр көтүүгэ субсидиялааһын боппуруоһун үөрэтэр. Өскөтүн субсидия боппуруоһа быһаарылыннаҕына, Саха сирин өттүттэн кытыгас үбүлээһин 1 миллиард солкуобайга диэри улаатыан сөп», — диэн эбэн эттэ.
edersaas.ru