Күһүҥҥү силбик күн. Үлэ чааһа бүтэрэ чугаһаата. Кэлии-барыы үксээтэ.
Сэргэй Сиидэрэп аргыый аҕай хааман тэлбиҥнээн иһэр. Куоракка сылдьыбатаҕа ыраатан кэрэхсии көрө-истэ. Кини Абыйтан кэлэ сылдьар. Катаракта буулаан хараҕын эпэрээссийэлэтэ кэлбитэ табыллыбата…
Бэҕэһээ көтөн кэлээт, авиапортка урут университекка бииргэ үөрэммит уолун көрсөн, аһыы утаҕынан көрсүһүүлэрин бэлиэтээбиттэрэ. Кылааһынньыга дьиэтигэр аҕата соҕотох ыалдьан сытар диэн ыксаан бэрт тиэтэлинэн хомуна охсон, баран хаалбыта. Сэргэй оргууй хомунан, эмиэ куоракка киирээри оптуобус тохтобулугар кэлбитэ.
Оптуобус дьону ыгыччы тиэйэн, бу күлтэйэн кэлбитэ. Анньыһыы-үтүрүһүү кытаанаҕа. Оптуобустан Ленин болуоссатыгар түспүтэ. Гостиницаҕа барыам диэн сиэбиттэн кумааһынньыгын ылыах буолта, сиэбэ кураанах. Дьэ, «бабат» диэтэ. Дьэ иэдээн буолла…
Куоракка түһэр ыала да суох. Кэлтэй кэппиэйкэтэ суох хайдах дойдулуур, ханна хонор? Мучумаан бөҕө буолла… Баҕар, билэр киһим көстөөрөй диэн тохтобулга төттөрү-таары хаама сырытта.. Арай өйдөөн көрбүтэ, оскуолаҕа бииргэ үөрэммит уола Кирилл Никитин турар эбит.
Аттыгар тиийэн:» Кирилл, дорообо!»-– диэтэ.
Тойон хаан киһи аат эрэ харата дорооболоспута буолла. Сэнээбиттии баһыттан атаҕар диэри тобулу көрдө.
«Доҕор, Кирилл, харчыбын уордаран ыллым, аҕыйах солкуобайда салҕаа эрэ», -– диэтэ.
Киһитэ саҥата суох сапсыйан баран ааһа турда.
Сэргэй сэнээтэ диэн хомойуу бөҕөтүн хомойдо, хараҕыттан уу-хаар баста. Дьон уларыйара түргэн да буолар эбит. Иккиэн биир кылааска үөрэнэн, Кириилгэ математикаҕа, химияҕа мэлдьи көмөлөһөрө. Иккиэн спортивнай күрэхтэһиигэ элбэхтик доҕордоһон оскуола чиэһин көмүскүүллэрэ. Оннооҕор тэҥҥэ биир кыыһы кэлтэй таптаан тураллар. Кыыстара Вера атын кылааһынньыктарыгар кэргэн тахсан соһуппута. Ама да ааспытын иһин, икки ардыларынан уу тэстибэт доҕордуу этилэр.
Сэргэй физико-математическай факультеты бүтэрэн Абыйга үлэлии барбыта. Эдэр, эрчимнээх, кыһамньылаах учууталы педколлектив, олохтоохтор сөбүлээбиттэрэ. Учуутал кыыһы кэргэн ылан, икки оҕолонон ньир-бааччы олороллор.
Күннэр-дьыллар элэҥнээн ааһан иһэллэр. Сэргэй Бөтүрүөбүс үтүөлээх учуутал буола үүммүтэ. Кэлин сааһыран, биэнсийэҕэ тахсан, доруобуйата мөлтөөн хомус оҥоруутунан дьарыктанар. Хомуһа атыыга хамаҕатык барар.
Тохтобулга баҕар билэр киһибин көрсөөйөмүй диэн өр турда… Дэлби тоҥно. Арай ханна эрэ көрбүт дьахтара тохтобулга турар. Сэргэй эргиллэ биэрбитигэр дьахтар кинини көрөн утары кэллэ уонна: «Сэргэй, дорообо!» Ханна эрэ истибит кэрэ куолаһа: «Хайа, бу хантан көһүннүҥ?» — диэтэ.
Киһибит кулук-халык тутунна. Кэлин өйдөөбүтэ, интэринээккэ бииргэ олорбут кыыһа Зина эбит. Кини Сэргэйтэн үс кылааһынан аллараа үөрэммитэ. Сэргэй иэдээҥҥэ түбэспитин кыбыста-кыбыста кэпсээтэ. Хонор сирэ суоҕун этэн аһарда.
Зина: «Сэргэй, биһиэхэ барыахха, мантан чугас олоробут», -– диэт, тоҥолоҕуттан тутуста.
Зинаида Георгиевна харах балыыһатыгар быраас эбит. «Кыһын кэлээр, мин хараххын көрдөрөн эппэрээссийэлэтиэм», — диэн үөртэ. Кэргэнин, оҕолорун кытта билиһиннэрдэ. Баай-талым остуолга ыҥырда. Истиҥ сэһэргэһии тимэҕэ сөлүннэ. Киэһэ хойукка диэри оҕо саастарын, интэринээккэ хайдах олорбуттарын ирэ-хоро кэпсэттилэр.
Нөҥүө күнүгэр Зина билиэт ылан, Абыйга көтүттэ. Сэргэй үөрүүтүттэн хараҕа уулана-уулана: «Таҥара уон оччонон төлүөҕэ», — диэн алҕаата.
х х х
Ахсынньы аам-даам тымныытыгар Беляевтэр Сэргэйи авиапортка көрсө киирдилэр. Сэргэй кэһии-тутуу бөҕө… Зинаида Георгиевнаҕа этигэн хомус оҥорон аҕалан бэлэхтээтэ. Сэргэй астына-дуоһуйа хонон, Зинаида5а хараҕын эппэрээссийэлэттэрэн күн тэҥэ дьонугар Беляевтэргэ муҥура суох махтанан Абыйга көттө. Бу күнтэн ыла истиҥ доҕордуу буоллулар.
«Атас туһугар, атах тостор «диэн итини этэн эрдэхтэрэ.
Александра КАРДАШЕВСКАЯ-ХАРЫСТААНА,
Дьокуускай к.