Сунтаарга «Тойбохой» агрофирма иһинэн 2001-2009 сс. үлэлээбит «Хочо» МУТ 2013 сылтан саҥалыы тэриллэн, Валерий Илларионов салалтатынан Тойбохой, Бүлүүчээн, Наахара, Маар Күөл уонна Дьаархан нэһилиэктэрин хабан үлэлиир.
Бородууксуйатын улуус иһигэр уонна ыаллыы Ньурбаҕа, Мииринэйгэ хамаҕатык батарар. Хаһаайыстыба 2015 с. улууска бастакынан Таможня сойууһуттан сэртипикээт ылан, аһын-үөлүн барытын, ол иһигэр сүөгэйин “Сандаара”, суоратын «Тымтай», йогурдун «Уйгулаан», арыытын «Нарыйаана», уулларыллыбыт арыытын «Хамыйах» диэн сахалыы аатынан таһаарар. Аһын-үөлүн хаачыстыбатын Москваҕа тиийэ чинчийтэрэн, 2015 с. «Хаачыстыба национальнай маарката», 2017 с. «Хаачыстыба Евразийскай маарката» дипломнарынан бэлиэтэммитэ.
Хаһаайыстыба сыллата көрдөрүүтүн тупсарар, ол курдук, 2013 с. бастакы аҥарыгар орто хамнас 5 тыһ. 800, сыл түмүгүнэн 11 тыһ. 600 солк. эбит буоллаҕына, 2016 с. түмүгүнэн 19 тыһ. 842 солк. тиийдэ. Биэс сыллааҕыта 518 т үүтү туппут буоллаҕына, 2016 с. 563 туоннаны соҕотуопкалаабыта.
Атаҕар балачча турбут «Хочоҕо» былырыын саас «Сунтаар Ас» тэрилтэ холбоммута. Бу тэрилтэ хас да сылтан мунньуллубут, ол иһигэр аҥаардас электричествоҕа 1 мөл 700 тыһ. иэстээх этэ. Ону сааһылаан, үүт соҕотуопкатын кэмигэр тэрийиигэ төһөлөөх сыралара-харалара бараммытын дириэктэр Валерий Илларионов, кылаабынай бухгалтер Мария Филиппова уонна экэнэмиис Ирина Трофимова бэйэлэрэ эрэ билэн эрдэхтэрэ.
Муниципальнай-унитарнай тэрилтэ буолара «Хочоҕо» улаханнык мэһэйдиир. Ол курдук, бырагыраамалар Балаһыанньалара «судаарыстыбаннай уонна муниципальнай тэрилтэлэртэн атын киэптээхтэргэ» диэн салҕааһыннаах буолан, ханнык да толуйсууга, граннарга кыттар кыаҕа суох. Кирэдиит ылара эмиэ уустуктардаах. Холобур, былырыын сыл бүтэһигэр квотаны таһынан соҕотуопкалаабыт үүттэрин харчытын атын соҕотуопсуктар «Туймаада» ҮХАПК нөҥүө иэс ылан төлөөбүттэрэ. Оттон «Хочо» эмиэ статуһунан 44-с сокуоҥҥа олуйтаран, кыайан кирэдьиит ылбакка хаалбыта, ол түмүгэр былааны таһынан үүт туттарбыт хаһаайыстыбалары кытары кыратык хойутаан аахсыбыта.
Төһө да итинник кыһалҕаларга кыаһылаттар, «Хочо» ааспыт 2017 сылы кэккэ ситиһиилэрдээх түмүктээтэ: Маар Күөлгэ саҥа тутар пууну үлэҕэ киллэрдэ, онно өр сылларга астыыр сыах маастарынан үлэлээбит Сергей Федоров аатын иҥэрдэ, бородууксуйатын таһар массыына ылынна итиэннэ «Тойбохой» сопхуос 50 сыллаах үбүлүөйүн тэрээһиннэригэр тирэх буолла. Кэлэр өттүгэр МУТ-у «Тойбохой сопхуос» диэн ааттаах тыа хаһаайыстыбатын кэпэрэтиибигэр уларытан тэрийэр санаалаах.
— Оччотугар араас граннарга, бырагыраамаларга киирсэн, чэпчэтиилээх кирэдьиит ылан да туран, сайдыы суолугар үктэниэ уонна саамай сүрүнэ, өрөспүүбүлүкэҕэ аатыран олорбут «Тойбохой» сопхуос иккиһин тиллибитин курдук буолуо этэ. Барыбыт бу баҕабыт олоххо киирдэҕинэ, дьонум-сэргэм, дойдум иннигэр биир дьоһуннаах дьыаланы оҥордум диэм этэ, – диир Валерий Илларионов.
Сунтаартан Сардаана НИКОЛАЕВА,“Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru. сайтыгар анаан.
Ил Түмэн депутаттара «Национальная марка качества» бириэмийэ туттарыытын сиэригэр-туомугар
Бородууксуйа атыыга хамаҕатык барар.
«Тойбохой» сопхуос 50 сыллаах үбүлүөйүнэн «Хочо» МУТ оҥорбут истиэндэтэ.