…Туйаара дьүөгэтин кытары суол устун баран испиттэрэ. Баҕар, ханнык эмит массыына тохтуо диэн истэригэр эрэнэ санаабыттара даҕаны, бары буору эрэ бурҕатан ааһаллара. “Чэ, дэриэбинэбитигэр сатыы тиийэр дьон буоллубут”, — диэн кыргыттар күлсэ испиттэрэ. Сылайа быһыытыйбыттарын кэннэ, арай, биир массыына ситэн кэлэн, бэйэтэ тохтообута.
edersaas.ru
— Кыргыттаар, ханналаан иһэҕит, бу? — аһаҕас түннүгүнэн номоҕон сирэйдээх уол күлэн мүчүйэн олороро. “Симпатичнай” дии санаабыта Туйаара иһигэр. Хантан билиэй, бу кини анала, олоҕун аргыһа буоларын? Оттон Дьулус симиттэн иэдэһэ тэтэрбит кэрэчээн кыыһы көрөөт, сөбүлээбитэ. Таптаабыта да, диэххэ сөп.
Эдэр дьон быһыытынан билсэн-көрсөн, күлэн-салан айаннаабыттара. Бу күнтэн ыла билсэн, сыыйа истиҥ сыһыаннара күүстээх тапталга кубулуйбута. Ыал буоларга сананан, дьонноругар эппиттэригэр, икки өттүттэн олус үөрбүттэрэ. Төрөппүттэрэ анаан көрсөн, илии охсуһан, сыбаайба ымпыгын-чымпыгын туһунан кэпсэтэн кэлбиттэрэ. Ол эрээри, хомойуох иһин, ол сайын сыбаайба буолбатаҕа…
Уол ийэтэ соһуччу олохтон туораан, дириҥ кутурҕаҥҥа ылларан, сыбаайбаларын биллибэт болдьоххо көһөрбүттэрэ. Ол курдук, көстөр көһөн испитэ. Кыыстара төрөөбүтэ, онтон уоллара…
Оттон Туйаара үп-үрүҥ тэлээркэй былааччыйаны, үрүҥ көмүс бастыҥаны кэтэн, тапталлааҕын кытары бар дьон иннигэр мэктиэ тылын этэн, сокуонунан холбоһуон, сахалыы уруу тэрийиэн баҕарара. Ол тоҕус сыл устата ыра санаа оҥостубут баҕата соһуччу туолбута. Баҕар, Ассоль эмиэ кини курдук күүппүтэ буолуо? Олоххо да остуоруйаҕа курдук алыптаах түгэннэр бааллар эбээт!.
Сүрүн бириис – босхо сыбаайба!
…“Бассаабынан кэлбит иһитиннэриигэ “Арыгыта суох сыбаайба сүпсүлгэнэ” диэн сонун бырайыак ыытылларын туһунан суруллубут этэ. Сүрүн бирииһэ – буор-босхо сыбаайбаны тэрийэн биэрэллэр! Кэргэнэ суоппар буолан, хоту айанныы сыдьара. Туйаара уһуну-киэҥи толкуйдуу барбакка, дьиэ кэргэн араас хаартыскаларыттан таҥан, ролик оҥорбута уонна ыытан кэбиспитэ. Өр-өтөр буолбакка, “эһиги финалга таҕыстыгыт” диэн эрийбиттэрэ. Интэриниэтинэн куоластааһын буолбута. Онтон куоракка финалга ыҥырбыттара.
Туйаара уонна Дьулустаан Сысолятиннар Мэҥэ Хаҥалас Суолатыгар олорор буолан, Дьокуускайга ыксалынан тэринэн киирэн, финалга кыттыбыттара. Араас улуустартан биэс паара баара. Соһуйуохтарын иһин, кинилэр кыайыылаах тахсыбыттара! Үөрүү, дьол муҥура суох этэ. Өр сыллаах ыра санаа туолар кыахтаммыта.
Улуу Туймаада хочотун дьогдьойор саала буолбут Чочур Мыраан анныгар, ураты кэрэ айылҕалаах күөл биэрэгэр турар “Ренабо” эрэстэрээн 50 киһиэхэ буор-босхо сыбаайбаны тэрийбитэ. Эрэстэрээн-гостиница комплексын управляющайа Регина Ермолаева этэринэн, маннык үчүгэй бырайыактары өйүүр наадалаах. Хайаан да барыһы эрэ батыспакка, олохпутугар үтүө дьыалаҕа миэстэ баар буолуохтаах. Ыччат маннык эмиэ бырааһынньыктыахха сөбүн өйдүөхтээх. “Ренабо” куорат сүпсүлгэниттэн ойуччу турар буолан, таптаһар паараларга романтика киэһэлэрин бэлэхтиир эбит. Холобур, мыраан анныгар күөлгэ беседка тутулла турар. Онно иккиэн аһаан, күөл кытылынан күүлэйдээн баран, гостиницаҕа хонуохтарын сөп. Регина Рифовна кэнники кэмҥэ бырааһынньыктарга дьон холуочуйбакка да эрэ, бэһиэлэйдик бэлиэтиир буолбуттарын туһунан этэр.
Онон 50 киһини аһаталларын таһынан, биир күҥҥэ нүөмэрдэрин босхо туран биэрбиттэр. Оттон уруу тэрээһинин араас түбүгүн Yes сыбаайба агентствота бэйэтигэр ылыммыт. Кинилэр ыҥырыыттан, эҕэрдэ альбомуттан саҕалаан, сааланы киэргэтиигэ, ыалдьыттары олордууга, ханнык бүлүүдэлэри аҕаларга, аппаратураны туруорууга тиийэ араас ымпыгын-чымпыгын барытын быһаараллар. Эдэрдэр төбөлөрө туохха ыалдьыбат. Агентство үлэлээбитэ биир сыл буолбут. Сахалыы уруулар, төһө да аҕыйах буоллаллар, олус истиҥник баралларын агентство үлэһитэ Регина Охлопкова бэлиэтиир.
Сарсыардаттан кийиит кыыһы Grace салон визажиһа Екатерина Стручкова кырааскалаабытын кэннэ, хаартыскаҕа Николай Степанов-Түгэн, видеоҕа Дмитрий Ляшеев күнү быһа батыһа сылдьан уһуллулар.
Сахалыы урууну тамадалар Оксана Жиркова, Александра Седалищева уонна Эргис Давыдов буолан үһүөн тэҥҥэ ыыттылар. Оксана Васильевналаах былырыын Чурапчыга эмиэ арыгыта суох урууну тэрийэн ыыппыттара.
— Мин элбэх бырааһынньыгы ыыппытым, арыгы үөрүүнү-көтүүнү үксэтэргэ, настарыанньаны көтөҕөргө наадата суох дии саныыбын. Ыал буолар оҕолор урууларын остуола арыгыта суох буолара ордук, тоҕо диэтэр, кинилэр олохторо түстэнэр. Бу саҥа ыалы дьиҥнээхтик истиҥник саныыр, үчүгэйи баҕарар чугас дьоно эрдэттэн бэлэмнэнэн кэлэллэр, ис сүрэхтэн, чөл өйтөн этиллибит алгыс быдан суолталаах, күндү. Сахалар Үрдүк Айыылартан тутулуктаахпыт, бу оҕолор арыгыта суох олохторун саҕалыыр, сахалыы урууну тэрийэр буоллахтарына, ыччаттарыгар да, ыалдьыттарыгар да бэлэх оҥоруохтара диэн эрэллээхпин. Ону тэҥэ биһирэм диэн соччото суох үгэс баар, манна эдэр дьоммут түүннэри арыгылыы барар курдуктар. Оттон арыгыта суох сыбаайбаҕа барыта сиэр быһыытынан барар, — диэн этэр Оксана Жиркова.
Тэрийээччилэр уонна тамадалар.
Биллэрин курдук, бу бырайыагы СӨ Арыгы атыытын сүрүннүүр управление көҕүлээн тэрийдэ. Аан бастаан маннык идиэйэни управление үлэһитэ Елизавета Эверстова толкуйдаан, олоххо киириитин сүрүннээбитэ. Управление салайааччыта Матвей Лыткин бу курдук санаалаах:
— Бу бырайыак наһаа улахан суолталаах. Урукку өттүгэр биһиги “трезвость” диэн тылы аһаҕастык саҥарарбытыгар да ыарахан этэ. Ол курдук арыгыны култуурунайдык иһии маассабайдык тэнийбит, өй-санаа олохсуйбут этэ. Бэйэтэ оннук дьикти баҕайы ауралаах быһыылаах, дьон барыта оннук саныыр буоллаҕына, киһи соҕотоҕун ону утарара ыарахан. Онтон кэм уларыйда, ыччаттар атыннык толкуйдуур буоллулар.
Ити – тыл, оттон бу хамсаныы барда. Бу эдэр ыал, Туйааралаах Дьулустаан — бастакы саҕалааччылар. Кинилэр олоххо позициялара чахчы чөл туруктаах, ол иһин эйгэлэрэ эмиэ үчүгэй. Сарсыардаттан уйгу-быйаҥ бэлиэтэ – ардах түспүтэ эмиэ үчүгэй билгэ. Маннык урууларга муода барыахтаах, киэҥник тарҕатыахтаахпыт. Тэнийдэр тэнийэн, биһиги олохпутугар арыгы суох буолуон баҕарабын.
(Салгыыта бэччээттэниэ).
Ангелина Васильева, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
Дмитрий Ляшеев түһэриилэрэ.