Саха сирин олохтоохторугар дойду бэрэсидьиэнин Арктика зонатыгар өрөспүүбүлүкэ өссө аҕыс оройуонун киллэрэр туһунан Ыйаах суолтатын туһунан санаатын Судаарыстыбаннай Дуума дьокутаата Федот Тумусов үллэһиннэ.
«Арктикаҕа дьон хааларын туһугар киирсии – бу Арассыыйа туһугар туруулаһыы. Оттон кинилэр Арктикаҕа хаалар эрэ буолбакка, дьоһуннук олороллорун туһугар киирсии – бэйэтин гражданнарыгар киин куоракка эрэ буолбакка, саамай кытыы сирдэргэ дьоһун олоҕу мэктиэлиир дойду аатын-суолун туһугар туруулаһыы. Ол иһин дойду бэрэсидьиэнин Владимир Путин саҥа ыйааҕа олус дьоһун суолталаах, итиннэ олоҕуран Арктика зонатыгар өссө аҕыс улуус киирдэ.
Кэнники сылларга, 1991 сылтан саҕалаан, Арктикаттан аккаастанар туһунан ыҥырыылар этиллибиттэрэ: оччотооҕу Арассыыйа премьер-миниистирэ Егор Гайдар Арктиканы “искусственнайдык” олохсутуллубут уонна дьону онтон тиэйэн илдьэр туһунан хобдох этиитэ биллэр. Атын утары этиилэр эмиэ бааллара: ЛДПР салайааччыта Владимир Жириновскай биэнсийэлээхтэри Уһук Хоту кураанахсыйбыт куораттарыгар көһөрөргө, маннык гынан дьону элбэтэргэ эппитэ. Ити эрээри бу сайабылыанньалар тутаах сыалга: Арктикаҕа олох таһымын үрдэтэргэ аҕалбатахтара. Саха сирин былаастара федеральнай парламеҥҥа кэнники сылларга Арктика зонатын кэҥэтиигэ тиһиктээхтик турууласпыт тиһиктээх үлэлэрин түмүгүнэн буолбут билиҥҥи ыйаах, бу балаһыанньаны көннөрүөхтээх.
Маныаха сир, тырааныспар уонна баай-дуол түһээнин сотуу туһунан эрэ буолбатах – бу быһаарыыны Саха сирин баһылыга Айсен Николаев бэйэтэ хайы-үйэ ылыммыта. Билигин Арктика саҥа оройуоннарын олохтоохторугар дьоһун чэпчэтиилэр көрүллүөхтэрэ – чуолаан, биэнсийэҕэ эрдэ тахсыы (ити биэнсийэҕэ тахсар сааһы уһатыы кэмигэр олус суолталаах), хамнаска эбиликтэр, эбии уоппускалар уонна да атыттар. Бу барыта – Арктика олоҕун уустугурдар айылҕа, килиимэт ыарахан усулуобуйатын толуйуу.
Онон уонунан сылларга Саха сирин бэлиитиктэрэ ыыппыт үлэлэрэ бэрэсидьиэн ыйааҕынан түмүктэммэтэ, саҥа таһымҥа таҕыста. Михаил Николаев, Вячеслав Штыров уонна Егор Борисов туруорсуулара таах хаалбатылар. Өрөспүүбүлүкэ саҥа былааһа парламентарийдарга тирэҕирэн гражданнары өйүүрү таһынан, олох ураты хаачыстыбалаах олоҕу-дьаһаҕы түстүөхтэрэ».
edersaas.ru