“Арассыыйа билиҥҥи тургутууну дьоһуннук туоруоҕа”
(РФ субъектарын олохторун-дьаһахтарын уонна экэниэмикэлэрин өйүүр миэрэлэр тустарынан сүбэ мунньахтан)
- — Донбасска уонна Арассыыйаҕа куттал суоһуура иирсээни эйэнэн быһаарар кыаҕы биэрбэтэхтэрэ. РФ Бэрэсидьиэнэ анал дьайыы саҕаланыытын биричиинэлэрин уонна тутаах сыалын өссө төгүл чопчулаата. Өбүгэлэрин үгэстэрин илдьэ сылдьаары, төрөөбүт тылынан саҥараары үгүс сылларга геноцидка түбэспит Донбасс дьонугар-сэргэтигэр Арассыыйа көмөҕө кэлбитэ. Украина Арассыыйаҕа суоһааһынын күөнүгэр Минскэйдээҕи сөбүлэһиини ахсарбатаҕа: НАТО-ҕа киирэргэ дьулуспута, Пентагон быһаччы кыттыылаах ядернай уонна биологическай сэби-сэбиргэли оҥорорго дьулуспута. Дипломатия бары кыаҕа бараммыта – Арассыыйаҕа атыннык дьаһанарга кыах хаалбатаҕа. Украина НАТО өйөбүлүнэн Донбасска уонна Крымҥа саба түһүүнү бэлэмнээбитэ – Арассыыйа кинилэр былааннарын кэмигэр тохтоппута.
–— Байыаннай дьайыы туруоруммут сыалын ситиһэр. РФ Бэрэсидьиэнэ Украина эйэлээх нэһилиэнньэтин ортотугар сүтүк тахсыбатын туһугар муҥутуур күүһүн уурар Арассыыйа байыаннайдарын —“биһиги уолаттарбыт” дьайыыларын үрдүктүк сыаналаата. Бэрэсидьиэн бэлиэтээһинэ суолталаах: өскөтүн Украина Донбасс сириттэн-уотуттан бэйэтин сэриитин таһаарар туһунан Арассыыйа этиитин ылыммыта буоллар, ханнык да эмсэҕэлээһин олоччу суох буолуо этэ. Сэбилэниилээх утарыта турсуу – бу “кинилэр быһаарыылара”.
- — Арассыыйа уонна кини Бэрэсидьиэнэ аан дойдутааҕы сиэрэ суох быһыыны утары охсуһууга лиидэр буоллулар. РФ Бэрэсидьиэнэ Арассыыйа олохтоохторугар эрэ буолбакка, “арҕаа дойдулар боростуой дьонугар-сэргэтигэр, оттон ис дьиҥэ – аан дойдуга бүттүүнүгэр туһулуур. Кини АХШ уонна Арҕаа дойду кэлэктиибин толкуйа, ырааҕа суох көрүүлэрин содулун быһаччы ыйар, арҕаа элитэ дьиҥ сирэйин саралыыр. Бэрэсидьиэн Арҕааны глобальнай дьадайыы уонна социальнай өттүнэн тэҥэ суох буолуу үрдээбитигэр буруйдуур, аан дойду лиидэрдэригэр ыйытык туруорар: хааччахтааһыннартан сылтаан үөскээбит экэниэмикэ аан дойдутааҕы кириисиһин кэнниттэн кэлиэхтээх “хоргуйан өлүү элбээһинигэр ким эппиэттиэй?”. Арҕаа дойду сиэр-майгы өттүнэн аптарытыатын олоччу түһэрдэ: “Бу үрдүкү чөмчөкөлөр ( элитэлэр) гражданнарын олохторун хайдах тупсарар туһунан санаабаттар, кинилэр иҥсэ-обот интэриэһинэн салайтараллар”.
– Арассыыйа хаһан даҕаны баттаммыт турукка киириэ суоҕа. Арҕаалар, кырдьык, үгүс дойдуну бэйэлэригэр толору бэриннэрдилэр. Арассыыйа норуотун аатыттан Бэрэсидьиэн Арассыыйа хаһан даҕаны атаҕастааһыны тулуйуо суоҕа уонна өрүү көҥүл буолуоҕа диэн кытаанахтык эттэ. “Уонна биһиги ыытар киирсиибит — бу биһиги суверенитеппыт туһугар туруулаһыы, дойдубут уонна оҕолорбут инникилэрин туһугар. Биһиги Арассыыйа буолар уонна оннук хаалар туһугар туруулаһыахпыт!”
- — Арассыыйа уопсастыбата национал-таҥнарыахсыттартан бэйэтин ыраастанар. РФ Бэрэсидьиэнэ Арассыыйа уопсастыбата Арҕааҥҥы иһитиннэрэр атааканы сатаан араарар кыаҕар уонна онно утарсарыгар эрэнэр: Албын-түөкэй империята кырдьык үрдүгэр ыттыбат. Арҕаа фейк уонна сымыйа көмөтүнэн Арассыыйа уопсастыбатын үрэйэ сатыыр, онуоха национал-таҥнарыахсыттары туһанар. Бэрэсидьиэн Арассыыйаҕа кыаҕыран эбэтэр биллиини, ааты-суолу ылан баран, бэйэтин дойдутун утары аһаҕастык турааччыны аан бастаан чопчу ырытта. Ити дьиҥэ, Бэрэсидьиэн ыйарынан, бу дьон Арассыыйа уопсастыбатын сорҕотунан буолбатахтара ыраатта: кинилэр “дууһаларынан манна буолбакка, онно олороллор, биһиги норуоппутун кытта буолбакка, Арасссыыйаны кытта буолбакка”. Куоппут таҥнарыахсыттарга туһаайан: “Ханнык баҕарар норуот, буолаары буолан Арассыыйа норуота, дьиҥнээх патриоттары маннык таҥнарыахсыттартан араарар кыахтаах. Уопсастыба маннык бэйэтэ ыраастаныыта дойдубутун, биһиги сомоҕолоһуубутун бөҕөргөтүө эрэ уонна ханнык баҕарар ыҥырыыларга хардарарга бэлэммитин көрдөрүөҕэ.
– Арҕаа Арассыыйаны симэлитэ сатыыр. Арассыыйаҕа сыһыаннаах хааччахтааһыннар Украина балаһыанньатыттан тутулуга суох киллэриллибитэ. Бэрэсидьиэн хааччахтааһынынынан ыгыыны Арҕаалар уһун болдьохтоох бэлиитикэлэринэн ааттаата, бу ис хоһооно – Арассыыйа мөлүйүөнүнэн гражданнарын олоҕун мөлтөтүү, Арассыыйа хас биирдии киһитин уонна дьиэ кэргэнин накаастааһын: “Арассыыйаны уларытаары, Арҕааҥҥы бэйэтин дьиҥ мөссүөнүн арыйда”.
– Судаарыстыба ыарахан балаһыанньаҕа түбэспит хас биирдии киһини өйүөҕэ. Бэрэсидьиэн Арассыыйаны экэниэмикэ өттүнэн ыгыыттан ыарахан балаһыанньаҕа түбэспит дьону өйүүргэ кэккэ дьоһун суолталаах быһаарыылары ылынна. Хамнас төлөбүрүн алын кээмэйин (МРОТ), тиийинэн олоруу алын кээмэйин уонна бүддьүөт үлэһиттэрин хамнаһын үрдэтии күүтүллэр: Чугастааҕы кэмҥэ бары социальнай төлөбүрдэри үрдэтиигэ быһаарыы ылыныллыаҕа, босуобуйалары уонна биэнсийэни киллэрэн туран. 0-тан 17 диэри саастаах оҕолоох кыаммат ыаллары өйөөһүҥҥэ кэлимсэ миэрэлэр бэлэмнэннилэр.
– Эрэгийиэннэр баһылыктара эбии боломуочуйалары сүгүөхтэрэ. Бэрэсидьиэн хамсык кэмигэр бэйэтин туһалаах өттүн көрдөрбүт губернатордар боломуочуйаларын кэҥэтии быраактыкатын туһаныаҕа. Экэниэмикэ сорох салааларын, чопчу тэрилтэлэри эбэтэр биисинэс эйгэлэрин, үлэлээх буолууну хаалларары өйүүргэ чопчу миэрэлэри миэстэтигэр баар балаһыанньаттан көрөн, чопчу ылыныллыаҕа. Эрэгийиэннэргэ эбии кирэдьиит линияларын арыйыахтара. Маныаха эрэгийиэннэр кэлимсэ сайдыыларыгар, инфраструктура бөдөҥ эбийиэктэрин олоххо киллэрии бигэргэммит былааннара бары оннунан хаалыахтара. Хааччахтааһыннар Арассыыйаны национальнай сайдыыга туруоруммут сыалларыттан аккаастаннарыахтара суоҕа.
- — Экэниэмикэ өрө тахсыытыгар кэтэх биисинэскэ тутаах оруол бэриллэр. Хааччахтааһыннар уонна арҕааҥҥы хампаанньалар рыноктан барыылара Арассыыйа биисинэһигэр саҥа кыахтары арыйар. Бэрэсидьиэн биисинэскэ экэниэмикэни чөлүгэр түһэриигэ сүрүн, тутаах оруолу биэрэр, бырабыыталыстыбаны муҥутуурдук өйүүрүгэр ыҥырар – дойду олохтоох хампаанньалара дойдуттан барбыт күрэстэһээччилэрин муҥутуур түргэнник солбуйалларын курдук.
Бэлэмнээтэ Женни Стрюкова
Хаартыска: ria.ru ылылынна