Бүгүҥҥү күҥҥэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин олохтоохторо босхо цифровой тэлэбиидэнньэ 10 ханаалын көрө олороллор. Сотору онно эбии өссө 10 ханаал эбиллиэҕэ. “2009-2018 сылларга Арассыыйа үрдүнэн тэлэбиисэринэн уонна араадьыйанан биэриини сайыннарыы” федеральнай бырагыраама чэрчитинэн, Саха сиригэр цифровой передатчик былырыын улэҕэ киирбитэ. Саҥа дьыл кэнниттэн, ол эбэтэр 2019 сыл тохсунньу 15 күнүттэн, Арассыыйа үрдүнэн аналоговай тэлэбиидэнньэни араарыахтара, киин ханааллар уруккулуу аналоговайга көстүбэт буолаллар.
Цифровой тэлэбиидэнньэ салгынынан күүстээх долгуннары ыытан, үрдүк хаачыстыбалаах ханааллары көрдөрөр. Аналоговайдааҕар көрдөрөр хаачыстыбата быдан ордук. Цифровой тэлэбиидэнньэ долгуннара ырааҕыттан тутулуга суох, хабар сирдэригэр барытыгар хаачыстыбата үчүгэй буолар. Ол иһин, цифровой тэлэбиидэнньэни сайыннарыы билигин быдан барыстаах. Аан дойду араас дойдулара сыыйа-баайа цифровой тэлэбиидэнньэҕэ көһөн эрэллэр.
Билигин 10 цифровой ханаалы босхо көрө олоробут. Аныгы тэлэбиисэрдэр ханааллары боростуой дециметровай диапазоннаах (дьиэ иһинээҕи да таһынааҕы да буолуон сөп) антеннанан көрдөрөллөр. Оттон урукку тэлэбиисэрдээх дьон, анал приставканы атыылаһыахтарын наада. СӨ Цифровой сайдыытын, инновациятын уонна инфокоммуникативнай технологиятын министиэристибэтэ “Арассыыйа почтатын” кытта сөбүлэҥ түһэрсэн, инник приставкалар “Арассыыйа почтатын” отделениеларыгар атыыланаллар. Бүтэн хаалбыт түгэннэригэр, почта нөҥүө сакаас оҥоруохха сөп. Антенна сыаната — 300, приставка—1000 солкуобайтан саҕаланар.
Эрэгийиэн ханааллара аналоговайынан хаалаллар
Бырайыак чэрчитинэн, 100 тыһыынчаттан тахса нэһилиэнньэлээх куораттар аналоговай тэлэбиидэнньэнэн хаалаллар. Дьокуускай куорат уларыйыыга хапсыбат. Цифровой тэлэбиидэнньэҕэ федеральнай эрэ ханааллар холбонуохтара. Оттон, Саха сиринээҕи “Саха” НКИХ, “Якутия24” ханааллар уруккулуу аналоговайынан хаалаллар. Улуустарга ханааллары көрөөрү гыннахха, приставканы арааран баран, боростуой антеннаны холбуохха наада. Ол иһин, эрэгийиэн иһинээҕи ханааллары көрөргө табыгаһа суох. Сочига ыытыллыбыт “Бүтүн Арассыыйа” суруналыыстар форумнарыгар СӨ Ил Дархана Айсен Николаев ити кыһалҕаны бэлиэтээтэ уонна уһаппакка эрэгийиэн ханаалларын цифровойга көһөрүөх тустаахпыт диэтэ.
Спутниковай тэлэбиидэнньэ кимиэхэ нааданый?
Саха Өрөспүүбүлүкэтин олохтооҕун 95 % цифровой тэлэбиидэнньэни көрүөҕэ. Хаалбыт 128 нэһилиэк олохтоохторо спутниковай тэлэбиидэнньэни холботор кыахтаахтар. Ол курдук, “2009-2018 сылларга Арассыыйа үрдүнэн тэлэбиисэринэн уонна араадьыйанан көрдөрүүнү сайыннарыы” федеральнай бырагыраама чэрчитинэн, СӨ цифровой сайдыытын, инновациятын уонна инфокоммуникативнай технологиятын министиэристибэтэ “НТВ-ПЛЮС” уонна “ОРИОН ЭКСПРЕСС” ХЭУо-лары кытта сөбүлэҥ түһэрсибитэ. “НТВ-ПЛЮС” спутниковай тэриэлкэтин уонна телекаартатын атыыластахха, 21 ханаалы босхо көрөҕүн. Оттон “ОРИОН ЭКСПРЕСС” каартатынан 35 ханаал көстөр. Биир үчүгэйэ диэн, бу каарталарга “Саха” НКИХ, “Якутия24” уонна “Мамонт” ханааллар көстөллөр.
Аналоговай тэлэбиидэнньэни ахсааннаах киһи көрөр
Дэриэбинэ орто кыахтаах ыаллара спутниковай уонна цифровой тэлэбиидэнньэҕэ көспүттэрэ син балай да буолла. Аналоговай тэлэбиидэнньэни ахсааннаах дьон көрөр. Ол эрэн, “Саха” НКИХ цифровой буоларын дьон күүтэр.
211 телебашня тутулунна
Анатолий Семенов, СӨ цифровой сайдыытын, инновациятын уонна инфокоммуникативнай технологиятын миниистирэ:
— Былырыын өрөспүүбүлүкэ салалтата өйөөн, “Арассыыйатааҕы тэлэбиидэнньэ уонна араадьыйа ситимэ” Саха сиригэр Арассыыйаҕа биир улахан тэлэбиисэр ситимин тутта. Уопсайа, 211 телебашня тутулунна. Бу тутуу түмүгүнэн, өрөспүүбүлүкэ 95%-на босхо цифровой ханааллары көрөр кыахтанна. Маны таһынан, Саха сирэ биир бастакынан спутниковай тэлэбиидэнньэ оператордарын кытта сөбүлэҥ түһэристэ. Сөбүлэҥ чэрчитинэн, цифровой тэлэбиидэнньэ хаппат сирдэригэр федеральнай уонна өрөспүүбүлүкэ ханаалларын спутниковай тэлэбиидэнньэ көрдөрүөҕэ. Өрөспүүбүлүкэ ханааллара цифровой мультикомплекска көһөр боппуруостара быһаарыллыар диэри “Саха” НКИХ аналоговайынан көстүөҕэ.
“Саха” НКИХ цифровойга көһөрүн күүтэбит
Мария Шарина, Нам улууһун олохтооҕо:
— Аналоговайтан цифровой тэлэбиидэнньэҕэ көһөрбүт олус үчүгэй. Хаачыстыбата да лаппа ордук. Элбэх ханаал көстөрүн дьон-сэргэ сөбүлүүр, күннээҕи түбүктэн, үлэттэн аралдьыйарга. Сүрүннээн, биэнсийэҕэ олорор саастаах дьоҥҥо араас туһалаах биэриилэри, интэриэһинэй киинэлэри, сериаллары талан ылан көрөллөрүгэр. Мин “Россия К”, “НТВ” уонна “Саха” НКИХ көрөрбүн сөбүлүүбүн. “Саха” НКИХ ханаалын цифровойга көһөрөллөрө буоллар, өссө үчүгэй буолуо этэ. Саҥа технология сайдыыта тус олохпутугар туһалаах дии саныыбын.
Николай Попов, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru