Анна Барашкова. Бу ааты кытта намыын да намыын, кэрэ да кэрэ, хайа баҕарар киһиэхэ сүрэҕин ортотунан киирэр нарыын да нарын иэйиилээх уонна олус дириҥ ис хоһоонноох ырыалар иһиллэн кэлэллэр.
Сахабыт сиригэр 80-90-с сылларга киэҥник биллибит, биһирэммит биир саамай чаҕылхай ырыа айааччы, ырыаһыт Анна Барашкова, биһиги ортобутугар баара эбитэ буоллар, быйыл 50 сааһын туолбут буолуохтаах этэ…
Анна Барашкова үбүлүөйдээх сылыгар анаан Чурапчыга бу саас кулун тутар бүтүүтэ ырыа куонкуруһа буолбута. Уостан түспэт үгүс үтүө ырыаны айбыт мелодист, иэйиилээх ырыаһыт сырдык аатыгар аналлаах тэрээһин туһунан билиэн баҕалаах элбэх буолуохтаах диэн, ырыа куонкуруһа хайдах ааспытын уонна айар куттаах Анна Барашкова туһунан биир идэлээхтэрэ, доҕотторо, чугас дьоно кэпсииллэрин, истиҥник ахталларын билиһиннэрэбит.
Георгий СЕРГУЧЕВ, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, музыкант, СӨ култуура уонна искусство колледжын преподавателэ:
—Киһи кэрэмэһэ, кыыс-дьахтар үтүөтэ, кэрэтэ, номоҕоно Анна Барашкова, баара эбитэ буоллар, төһөлөөх элбэх ырыаны суруйбут буолуо этэй?! Кини айбыт ырыалара эгэлгэлээх, киэҥ хабааннаах эрээрилэр, биир сүрүннүүр үөстээхтэр. Ол—сырдык куттаах, сайаҕас дууһалаах, ыраас ыралаах кыыс, дьахтар, ийэ иэйиитэ уонна олоҕу көрүүтэ, анаарыыта.
Биһиги, Сергучевтар дьиэ кэргэн, Чурапчыга буолан ааспыт күрэҕи тэрийсэн, дьүүллүүр сүбэҕэ кыттан кэлбиппит. Бу сүбэҕэ биһигини кытта Анна Барашкова кыыһа Жанна Егорова, «Айылгы» киин дириэктэрэ Гаврил Лыткин үлэлэспиттэрэ.
Ырыа куонкуруһугар Саха сирин үгүс улуустарыттан (быһа холоон 14-15), Дьокуускай куораттан уопсайа 80-тан тахса сайаапка киирбититтэн, 76-та — барыта 200-тэн тахса киһи кэлэн кыттыбыта. 15 хор, ансаамбыл, маны таһынан биирдиилээн толорооччулар. Хас биирдии толорооччу иккилии ырыаны ыллаабыта, ол аата 152 ырыа буолар. Бачча элбэх ырыаны барытын биир күн ситиhэн истэр, дьүүллүүр улахан кыһалҕалаах буолууһук диэн санааттан кыттааччылары эрдэттэн сэрэтэн туран, сорох ырыалары ортотуттан тохтотолоон иһиттибит, сөптөөх сыанабылы биэрдибит. Маныаха, күрэх ыытааччыларын уонна кыттааччыларын тэрээһиннэрэ үрдүк таһымнааҕа улахан оруолу оонньообута дии саныыбын.
Мин дьүүллүүр сүбэ бэрэссэдээтэлинэн буолар чиэскэ тиксибитим. Хаһан баҕарар, ханна да буоллун, ырыаһыты сыаналыырга 3 сүрүн ирдэбил баар:
- Ырыаһыт интонированиета—ол аата, быһатын эттэххэ, тональноһы чопчу тутуһуу. Фальшивай нота суох буолуохтаах.
- Ырыаттан истиҥ иэйии кэлиэхтээх. Дьиҥнээх. Оҥоро сатаан, «артыыстаан» буолбатах.
- Куолас дорҕоонун кэрэтэ.
Манна даҕатан эттэххэ, Анна Барашкова ырыалара бэйэлэрэ ис туруктаах, ыраас эйгэлээх, дириҥ ис хоһоонноох ырыалар. Бу ырыалары бэйэ иһигэр киллэрэн ыллыыр манан аҕай дьыала буолбатах. Куолаһы эрэ көрдөрөн ыллыыр тутах буоллаҕа эбээт.
Бэлиэтээн эттэххэ, Анна төрөөбүт нэһилиэгэр Хаптаҕайга кини ырыаларынан мюзикл туран, дьон истиҥ биһирэбилин ылбыта. Онно Саха сиригэр биир күүстээх уһуйааччы Александра Алексеева үлэлэспитэ. Ол иһин буолуо, мюзиклга кыттыбыт дьон быдан бэлэмнээхтэрэ биллэн таҕыста.
Дьэ, бу сүрүн ирдэбиллэринэн дьүүллээн, маннык түмүккэ кэллибит.
Гран При хаһаайкатынан буолла Мэҥэ-Хаҥалас Хаптаҕайыттан сылдьар Мария Васильева.
1-кы истиэпэннээх лауреат—Өлөөнтөн Валериана Новгородова.
2-с истиэпэннээх лауреат — эмиэ Хаптаҕай кыыһа Алиса Ларионова.
3-с истиэпэннээх лауреатынан Нам уола Кирилл Матвеев буолла.
Маны таһынан дипломаннар, араас номинаннар, анал бириистэр хаһаайыннара бааллар.
Бу куонкурус тэрээһинэ уонна ыытыыта олус үрдүк таһымнааҕын өссө төгүл бэлиэтиэххэ наада. Туох даҕаны ыксал-тиэтэл, ыгылыйыы, айдаан-куйдаан олоччу суох. Барыта лоп бааччытык, кыра да иҥнигэһэ суох ааспыта. «Айылгы» Култуура киинин үлэһиттэрин үрдүк таһымнаах, идэтийбит дьон эбит диэн олус махтаммыппыт, сүрдээҕин астыммыппыт, дуоһуйбуппут.
Раиса АФАНАСЬЕВА, Анна Барашкова эдьиийэ:
—Хас да сыллааҕыта Георгий, Татьяна, Уля Сергучевтар балтым үгүс ырыаларын ноталаан, хомуурунньук-кинигэ, аудио-дискэ оҥорон киэҥ эйгэҕэ таһаарбыттарыгар махтанан туран, Аанчык 50 сааһын туолуохтаах сылыгар, кини ырыаларыгар куонкурус ыытыллара буоллар диэн баҕа санаанан салайтаран, кинилэри көрсөммүн наадабын кэпсээбитим. Сергучевтар балтым айымньыларын үчүгэйдик билэр дьоннортон биирдэстэрэ буолаллар, онон тута уопсай тылы булбуппут.
Дьэ, кэтэһиилээх дьоро күммүт кулун тутар 31 күнүгэр Чурапчыга буолбута. Бу күн, араас дьэрэкээн куоластаах ырыаһыттар толорууларыгар балтым ырыаларын дуоһуйа истибитим. Кэрэ күн миэхэ хаһан да умнуллубат үтүө өйдөбүллэри хаалларда. Сүргэбин көтөҕөн, үөрүүбүн үксэтэн, бэйэбэр сүҥкэн улахан бэлэх курдук ылынным.
Бу куонкуруһу сөптөөхтүк салайан, дьүүллээн ыыппыт Сергучевтар дьиэ кэргэннэригэр, Чурапчытааҕы «Айылгы» Култуура киинин салалтатыгар, үлэһиттэригэр, бары кыттааччыларга уонна сүүрбүт-көппүт, тэрийсибит сиэн балтым дьиэ кэргэнигэр Егоровтарга Анна Барашкова бииргэ төрөөбүттэрин, аймахтарын ааттарыттан барҕа махталбытын тиэрдэбит. Баҕарыам этэ бука барыгытыгар сирдээҕи дьолу- соргуну, чэгиэн туругу, ситиһиилээх олоҕу!
Анастасия ЕГОРОВА, Чурапчытааҕы “Айылгы” Култуура киинин режиссера:
—Чурапчы улууһугар ыытыллыбыт улахан ырыа түһүлгэтигэр Кэбээйиттэн, Өлөөнтөн, Анаабыртан, Өймөкөөнтөн, Ньурбаттан, Хаҥаластан, Горнайтан, Илин эҥэр улуустартан элбэх ырыаһыт түмсэн, биһиги бары күндүтүк саныыр, биллиилээх мелодисткабыт, ураты суоллаах-иистээх ырыаһыт, айылҕаттан талааннаах музыкант Анна Барашкова төрөөбүтэ 50 сылыгар анаан кини ырыаларын ыллаан-туойан барбыттара. Киһи астына көрөрө-истэрэ—хас биирдии конкурсант олус талааннаах уонна бэлэмнээх кэлбитэ буолар. Үксүтэ эдэр көлүөнэ, ыччат кыттыыны ылбыта. Бу буолар Анна Барашкова айар үлэтигэр үрдүк сыанабыл уонна кини олоҕо ырыаларынан салҕана турарын туоһута! Ол күн барыта олус сэргэх уонна истиҥ-иһирэх этэ. “Айылгы” Култуура киинин дьиэтэ тобус-толору этэ. Биир даҕаны кыттааччы сылайбыт-элэйбит көрүҥүн көрдөрбөтөҕө, бары үөрэн-көтөн, истиҥ тыллары этэн тарҕаспыттара.
Куонкурус сүрүн көҕүлээччилэрин Анна Барашкова дьиэ кэргэнэ уонна чугастык саныыр дьоно Сергучевтар дьиэ кэргэттэрэ буолбуттара.
Куонкурус призовой фондатын барытын Анна Барашкова дьиэ кэргэнэ, аймахтара уонна чугас доҕотторо туруорбуттара.
Мин дипломаннары билиһиннэриэм. I истиэпэннээх диплом хаһаайката —Чурапчыттан Сардаана Кузьмина-Приходько, II —Уус Алдан улууһуттан «Дьүөгэ» ансаамбыл уонна III диплом — Чурапчыттан «Добун» ансаамбыл.
Маны таһынан, анал ааттар олохтоммуттара, ол курдук: “Көрөөччү биһирэбилэ” — Андрей Никитин (Уус Алдан), “Ыраас куолас” — Айталина Седалищева(Амма), “Көхтөөх бөлөх” – “Өрөгөй” ансаамбыл (Таатта), “Иэйиилээх толорооччу” – “Сандаара” ансаамбыл (Мэҥэ -Хаҥалас).
Анал бириистэринэн наҕараадаланнылар: Константин Спиридонов (Анаабыр), «Эрчимэн» ансаамбыл (Таатта), Айталина Яковлева (Таатта), Терентий Егоров (Мэҥэ-Хаҥалас), Елена Смирникова (Чурапчы), Варвара Орлова (Амма), Нарыйа Толстякова (Таатта).
Бу куонкурус биһиэхэ, тэрийээччилэргэ, ытыктыыр киһибит Анна Барашкова айар үлэтэ сүппэт-симэлийбэт үөстээҕин көрдөрдө. Кини ырыаларын Сахабыт сирин дьоно бары таптыыллар, ыллыыллар уонна инникитин да кини ырыалара ыллана туруохтара.
Мария ВАСИЛЬЕВА, куонкурус Гран-При хаһаайката:
—Ырыаҕа ылламмыт, хоһоонно хоһуллубут Өлүөхүмэ улууһун Кыыллаах арыытыттан төрүттээхпин. Ийэм Альбина Петровна Кузьмина 30 сыл култуура эйгэтигэр үлэлээбитэ, билигин биэнсийэҕэ олорор. Аҕам Борис Семенович Торговкин, хомойуох иһин, 1993 сылга биһиги кэккэбититтэн туораабыта. Кыра эрдэхпиттэн ийэбин кытта кулуупка сылдьан, муусука, ырыа, үҥкүү кэрэ эйгэтигэр куустаран улааппытым.
8 сыл ийэм үҥкүүгэ уһуйбута. Биир дойдулаахтарым үҥкүүһүт кыыс диэн өйдүүллэр. 1999 сылтан ырыаҕа күүскэ сыстан, күн бүгүнүгэр диэри ырыа — олоҕум аргыһа буолар.
Аҕам сымнаҕас сыһыанынан, ыраас, намыын куолаһынан миигин кууһан олорон ыллыыра билигин да сүрэхпэр баар. 2000 сылтан «Хотугу сулус», «Студенческая весна» «Туой Хайа», «Ыллаа-туой, эдэр саас» уо.д.а ырыа куонкурустарыгар ситиһиилээхтик кыттыбытым. 2005 сылга
олохпор биир саамай дьоллоох кэмим — Светлана Павловна Иванова салайааччылаах «Туймаада» ансаамбылга ыллыы киирбитим, ансаамбыл көмүс састаабыттан уонна салайааччыбыттан Светлана Павловнаттан олус элбэххэ үөрэммитим, иҥэриммитим, билигин олохпор элбэҕи туһалыыр, махталым муҥура суох.
2010 сылллаахха ыал буолан, Мэҥэ-Хаҥалас Хаптаҕайыгар олоробут. Үс кэрэчээн кыыс оҕолоохпут. Кэргэним Степан Михайлович Васильев баһаарынай чааска үлэлиир. Арассыыйаҕа, өрөспүүбүлүкэҕэ, улууска элбэх ситиһиилээх спортсмен. 2011 сылтан Хаптаҕай орто оскуолатыгар музыка учууталынан үлэлиибин уонна оҕону эбии үөрэхтээһин ырыа куруһуогун биэрэбин. Оттон Хаптаҕайга олохсуйуохпуттан сыллата буолар култуура уонна спорт эстафетатыгар бэлиэтэнэр кыттыым—Александра Алексеева уонна Любовь Готовцева талааннаах мелодистка Анна Барашкова ырыаларыгар олоҕуран туруорбут мюзикллара буолар.
Чурапчыга олох дьолун туойбут ырыаһыт Анна Барашкова төрөөбүтэ 50 сылыгар аналлаах «Ырыам, эн ыллан!” куонкурус үрдүк таһымнаахтык буолан ааста. Бииртэн биир истиэхтэн кэрэ ураты куоластаах ырыаһыттар! Аня ийэтигэр, кэргэнигэр, оҕолоругар ыраастан-ыраас тапталын чараас сүрэҕэр бигээн айбыт ырыаларын бары олус иэйиилээхтик толордулар. Музыкаҕа үрдүк таһымнаах-эйгэлээх Татьяна уонна Георгий Сергучeвтар, кинилэр кыыстара Ульяна Ли-фу — Күннэй састааптаах дьүүллүүр сүбэ уонна көрөөччүлэрим сыанабылларынан Чыпчаал Бирииһи анаабыттара олус долгутта, үөртэ, соһутта! Миэхэ күүс-көмө буолбут тапталлаах кэргэммэр, чугас дьоммор истиҥник махтанабын!
Ити курдук, кыыс, кэргэн, ийэ дьылҕатын ураты истиҥник айан ыллаабыт Анна Барашкова ырыалара айар куттаах дьону, көрөөччүлэри үрдүккэ-ырааска кынаттыыллар.
Татьяна Маркова.