Амма улууһун Соморсун нэһилиэгин олохтооҕо Наталия Демьянова соторутааҕыта ынах үүтүттэн тоҥ дагда (мороженай) оҥорон саҕалаата. Олохтоох тоҥ дагданы дьон номнуо биһирээбит: “Саҥа мороженай дуо?”, — диэн туоһулаһаллара үксээбит.
— Бэһис сылбын урбаанньыт быһыытынан маҕаһыын тэринэн үлэлиибин.
Соторутааҕыта Таатта улууһун Кыйытыгар үүтү оҥорон таһаарыыга уопут атастаһа, сүбэ-ама ыла бара сылдьан тоҥ дагда аппараатын сэҥээрэ көрбүтүм. Кыһыҥҥы суол хаалыан эрэ иннинэ куораттан анал аппарааты (фризер) атыылаһан, тоҥ дагдаҕа кутуллар аҕыйах эбилик бэссэстибэ (наполнитель), ыстакаан, палочка ылбытым. Онтон бэттэх оҥорон саҕалаатым.
Дьонум сүөһүлээхтэр, онон ыаммытынан үүтү оргутан туһанабыт. Күн бүгүн иллэҥ бириэмэ төһө көстөрүнэн “сливочнай”, “сакалааттаах”, “дьэдьэннээх” тоҥ дагданы оҥоробун. Холобур, 2,5 лиитэрэ үүтү, 1 киилэ эбилик бэссэстибэни (наполнитель) холбоотоххо быһа холуйан 60-70 ыстакаан тоҥ дагда тахсар. Кэлин дьон дьиэтигэр илдьэн сииригэр табыгастаах буоллун диэн быласымаас иһиттэри ылаттаатым. Ыстакааннааҕы ирэ илигинэ тута сииллэрэ ирдэнэр, быласымаас иһиттээҕи дьиэлэригэр илдьиэхтэрин сөп. Сыаната иһит кыраамыттан көрөн араастаһар. Күн аайы биэстии киилэ тоҥ дагданы оҥордохпуна, атыыга батардахпына үс-түөрт ыйынан ороскуоппун сабыныахпын сөп диэн суоттаабытым. Оҥоһуллуута түргэн, — диэн сонун биисинэс туһунан санаатын үллэстэр.
Атыыга хамаҕатык барар, олохтоохтор биһирээтилэр диэн этэр. Наталия Демьянова маҕаһыыныгар Бэстээхтэн хотуобай ыстаканнаах тоҥ дагданы эмиэ илдьэн атыылыыр эбит. Нэһилиэнньэ бэйэ оҥоһуллубуту минньигэһиргэтэн: “Саҥа мороженай баар дуо?”, — диэн туоһулаһан ылар буолбут. Аны ити эҥэр нэһилиэктэргэ тоҥ дагданы оҥоруу суох буолан, дьон сэҥээриитин ылыан ылбыт. Аттынааҕы нэһилиэктэр кэлэн эмиэ амсайыыга атыылаһан бараллар эбит. Мантан сайын халлаан сылыйдаҕына атыылаһааччы элбиир ини диэн эрэллээх.
Наталия Васильевна былаана үгүс. Инникитин туристар баазаларын тэрийэр толкуйдаах. “Амма өрүһүнэн өрөттөн устан түспүт дьоҥҥо аналлаах бу эргин туристическай бааза, сынньанар сир суох. Быйыл сайыҥҥы дьиэлэри тутар былааннаахпыт. Салгыы граннарга кыттан, сылы эргиччи үлэлиир сынньалаҥ баазатын тэрийэр туһунан толкуйдуубут”, — диэн эмиэ биир кэрэхсэбиллээх бырайыагы үллэстэр.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru