Аммаҕа ыытыллар Саха сирин норуоттарын VII спортивнай оонньуулара албан аатырбыт бөҕөс Николай Захаров-Сахаачча аатын кытта ыкса сибээстээх, ситимнээх буолуоҕа. Ол курдук, бүгүн, от ыйын 3 күнүгэр, күнүс 15:00 чаастан Амма сэлиэнньэтин Николай Захаров аатынан уулусса 22 нүөмэрдээх дьиэтигэр – Николай Семенович Захаров-Сахаачча мусуой-дьиэтин үөрүүлээхтик аһыы уонна киэһэ 20:00 чаастан Албан аат болуоссатыгар режиссер Николай Иванов “Сахаачча” диэн документальнай киинэтин сүрэхтээһин ыытыллаллара былааннанар.
Былырыын, ахсынньы күнүгэр номоххо киирбит аатырбыт тустуук Николай Захаров-Сахаачча төрөөбүтэ 70 сыла буолбута. Бу бэлиэ түгэнинэн кини төрөөбүт Амматыгар үбүлүөйдээх тэрээһиннэр ыытыллыбыттара.
Сахаачча спорка ситиһиилэрин түгэннэриттэн:
1965: Көҥүл тустууга Амма оройуонун үөрэнээччилэрин 55 кг чөмпүйүөнэ. Волейболга Саха АССР үөрэнээччилэрин чөмпүйүөнэ. Нальчиктыыр путевка иһин көҥүл тустуу күрэхтэһиитин кыайыылааҕа. Иккис разрядтаах спортсмен.
1966: Оҕолорго Арассыыйа 56 кг чөмпүйүөнэ, Калининград. 164 см үрдүгү көтөн, Чурапчы оройуонун үөрэнээччилэрин чөмпүйүөнэ. Улахан дьоҥҥо Өрүс уҥуордааҕы зона көҥүл тустууга күрэхтэһиитигэр 63 кг чөмпүйүөн. Чурапчытааҕы ДЮСШ уонна Дьокуускай куорат “Спартак” уопсастыбатын бөҕөстөрүн табаарыстыы көрсүһүүлэрин кыайыылааҕа. Дьокуускай куорат көҥүл тустууга чөмпүйэнээтигэр Арассыыйа чөмпүйүөнэ Алкивиад Иванову, ССРС Сэбилэниилээх Күүстэрин чөмпүйүөнэ Максим Тихоновы кыайар.
1967: Арассыыйа уонна ССРС Тыа сиринээҕи бөҕөстөрүн чөмпүйүөнэ. Амма оройуонун чөмпүйүөнэ. Куба —Арассыыйа — Саха сирэ көҥүл тустууга хамаандаларын табаарыстыы көрсүһүүлэрин кыайыылааҕа. Тарскай бирииһигэр өрөспүүбүлүкэ 63 кг чөмпүйүөнэ. Бастакы разрядтаах спортсмен. “Олимпийскай эрэллэр” норуоттар икки ардыларынааҕы турнир кыайыылааҕа, Кошалин (Польша). Эдэрдэргэ (19-22 саастаахтарга) ССРС чөмпүйүөнэ, Орджоникидзе. Казахстан чөмпүйүөнэ, Караганда. Владимир Андросовы кыайан, 70 кг Чурапчы оройуонун чөмпүйүөнэ.
1968: ССРС спордун маастарын дастабырыанньатын, бэлиэтин илиитигэр тутар. Тбилиситээҕи норуоттар икки ардыларынааҕы турнир иккис призера. Ыччаттар уонна устудьуоннар Бүтүн аан дойдутааҕы IX бэстибээллэригэр биир да хотторуута суох, үрүҥ көмүс призер, Хасково (Болгария).
1969: Болгария, ССРС, Румыния, Польша, Югославия тыа сиринээҕи бөҕөстөрүн күрэхтэһиитин кыайыылааҕа, Болгария. Минскэйгэ ыытыллыбыт ССРС улахан дьоҥҥо чөмпүйэнээтигэр биир да хотторуута суох, иккис миэстэ.
(“Саха боотура Сахаачча” кинигэттэн).
Санатан эттэххэ, Саха сирин норуоттарын VII спортивнай оонньууларын үөрүүлээхтик аһыы сарсын, от ыйын 4 күнүгэр киэһэ 20:00 чаастан “Амма-Олимп” стадиоҥҥа буолуоҕа. Оонньуу үөрүүлээх аһыллыытын уус-уран салайааччытынан – аммалар биир дойдулаахтара, Саха судаарыстыбаннай циркэтин дириэктэрэ, Арассыыйа үтүөлээх артыыһа Сергей Расторгуев буолуоҕа.
Соторутааҕыта, өрөспүүбүлүкэтээҕи Бэчээт дьиэтигэр тэриллибит пресс-конференцияҕа, Амма улууһун баһылыга Николай Архиповтан оонньуу үөрүүлээх аһыллыыта хайдах буоларын туһунан туоһуласпыппытыгар, кини бэрт кылгастык сценарийы сэгэтэн биэрбитэ. Ол быһыытынан, бу улахан тэрээһиҥҥэ аммалар киэн туттар киһилэрэ, номох буолбут тустуук Николай Захаров-Сахаачча олоҕун дьүһүйэн көрдөрөргө соруктаналлар эбит. Ити курдук, оонньуу үөрүүлээх аһыллыытыгар тыһыынчанан киһи кыттарга бэлэмнэнэ сылдьарын, бу култуурунай бырагыраама көрөөччүнү сөхтөрөр, соһуччу үөрүүлээх түгэннэрдээх буолуоҕун туһунан, хаһан баҕарар эрдэ сылла барыны-бары билэ—көрө сатыыр суруналыыстарга кылгастык билиһиннэрдэ уонна бэйэҕит көрөн астыныаххыт диэн эрэннэрдэ.
Петр ПАВЛОВ.