АЛРОСА улуустарга биэрэр үбэ хонтуруолланар

“Саха сирэ” хаһыат 23.04.20 күнүнээҕи нүөмэригэр “АЛРОСА ыйытыыларга хоруйдуур” матырыйаалга АЛРОСА  Саха сирин олохтоохторо ордук  интэриэһиргээбит ыйытыыларыгар хоруйдара бэчээттэммитэ.  Бүгүн ол хоруйдар салгыыларын билсиҥ.

СӨ Ил Дархана  Айсен НИКОЛАЕВ

Ыйытыы: Саха Өрөспүүбүлүкэтэ АЛРОСА-тан киирэр үбү хайдах туттарый?

– АЛРОСА бөлөхтөрүн нолуокка уонна нолуога суох төлөбүрдэрэ, ол иһигэр дивиденнэр, өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүгэр кии­рэллэр уонна бастакы уочараттаах, социальнай суолталаах эбэһээтэлистэбэлэри толорорго итиэннэ  социальнай төлөбүрдэргэ бэриллэллэр.

2019 сылга АЛРОСА нолуокка уонна нолуога суох төлөбүрдэрэ  СӨ түмүллүбүт  бүддьүөтүн  дохуотуттан 39 бырыһыана буолбуттара. Тэҥнээн эттэххэ, нэһи­лиэнньэ  көмүскэлигэр уонна нэһи­лиэнньэҕэ  социальнай суолталаах өҥөлөрү оҥорорго (социальнай бэлиитикэ, үөрэх, до­­руобуйа харыстабыла,  култуура, физи­ческэй култуура уонна успуорт) хайысхаламмыт судаарыстыбаннай бүддьүөт ороскуотун өлүүтэ 2020 сылга  50,7% эбэтэр  105 679,2 мөлүйүөн солкуобай буолбута. Ол иһигэр,  үөрэххэ — 43 781,3 мөл. солкуобай; култуураҕа уонна кинематографияҕа  — 4 252,2 мөл. солкуобай; доруобуйа харыстабылыгар  — 14 192,8 мөл. солкуобай; социальнай бэлиитикэҕэ — 39 608,7 мөлүйүөн солкуобай; физическэй култуураҕа уонна ус­­пуорка  — 2 889,3 мөлүйүөн солкуобай. Ону сэргэ, өрөспүүбүлүкэ социальнай-экэнэмиичэскэй  сайдыытын туһунан сөбүлэһии баар. Сөбүлэһии чэрчитинэн, АЛРОСА хампаанньаны кытта үбү көрүү (пожертвование)  дуогабара сыл аайы түһэрсиллэр, дуогабарга бу ыйыллыбыт үбү тус сыаллаахтык туһаныы  быһаарыллар. Сыл аайы киирэр үп  уопсай суумата – 850 мөлүйүөн солкуобай, ол иһигэр 150 мөлүйүөн Бүлүү бөлөх улуустарын уунан хааччыйыы бырагырааматыгар, 700 мөлүйүөн социальнай инфраструктура эби­йиэктэригэр уонна үөрэх, наука, култуура, успуорт, экология, доруобуйа харыстабылын  эйгэлэригэр  бырайыактары  уонна социальнай эйгэ араас хайысхаларын өйөөһүҥҥэ бэриллэр.

Социальнай инфраструктура эби­йиэктэрэ төһө  бастакы суолталаахтарыттан көрөн быһаарыллаллар. Холобур, 2020 сылга Баатаҕай бөһүөлэгэр  киллэрил­лиэхтээх терапия комплекса, Майа, Бороҕон уонна Нам сэлиэнньэлэригэр Өрөспүүбүлүкэ  тэриллибитэ 100 сылын көрсө  тутуллар Култуура кииннэрэ, 2020 сылга киллэриллиэхтээх култуура-успуорт комплекса (КСК). Ону таһынан,  былырыыҥҥыттан ыла Дьокуускай, Алдан, Ньурба, Покровскай уо.д.а. курдук  улахан нэһилиэнньэлээх пууннар муниципальнай тэриллиилэригэр  куораттыы эйгэни оҥорууну өйөөһүн саҕаламмыта.

ЫЙЫТЫЫ: Бэриллэр үбү  улуустар хайдах туһаналларын  хонтуруоллуохха сөп дуо? Тоҕо диэтэххэ, хампаанньа тугу эрэ  биэрэр курдук да, дьон туһатын билбэт курдук.

— Алмаастаах түөлбэ улуустарын со­­циальнай-экэнэмиичэскэй уонна экология өттүнэн сайдыыларын Кэнсиэпсийэтигэр сөп түбэһиннэрэн, улуустар АЛРОСА аахсыйаларыттан дивиденд быһыытынан кэлэр үбү икки хайысханан ороскуоттуохтаахтар. Ол курдук, АЛРОСА аахсыйаларыттан дивиденд быһыытынан киирэр үп 60 бырыһыана (итинтэн кыччыа суохтаах) – саҥа эбийиэктэри тутууга, саҥардыыга, саҥалыы сэбилээһиҥҥэ, үлэлии турар эби­йиэктэри өрөмүөннээһиҥҥэ эбэтэр эбийиэктэри атыылаһыыга бигэргэммит ууруулар. Бу ороскуоттар  СӨ Экэниэмикэҕэ министиэ­ристибэтин кытта барыллаан сөбүлэһиннэриллэллэр.  Холобур, быйыл Ленскэй оро­йуонугар  сөтүөлүүр бассейннаах уонна хоккейдыыр кортаах физкультура-чэбдигирдэр комплексын, Үөһээ Бүлүү сэлиэнньэтигэр култуура уонна успуорт элбэх хайысхалаах киинин, Сунтаар улууһун Кириэстээх сэлиэнньэтигэр 120 миэстэлээх оскуоланы, Бүлүү куоракка Култуура дыбарыаһын уонна Өлөөн оройуонун Харыйалаах сэлиэнньэтигэр оскуола-саады тутуу көрүллэр. Оттон аахсыйалартан дивиденд быһыытынан киирэр үп 40 бырыһыана – алмаас­таах түөлбэлэр бэйэлэрэ быһаарар ороскуоттара. Быраабыла курдук, ону үөрэххэ, олорор дьиэҕэ, инженернэй инфраструктураҕа, суолга, тулалыыр эйгэ харыстабылыгар, тыа хаһаайыстыбатыгар, урбааҥҥа, култуураҕа, успуорка, социальнай инфраструктураҕа, экологияҕа, сибээскэ уонна сокуонунан, муниципальнай быраап акталарынан уонна  түһэрсиллэр дуогабардарынан (сөбүлэһиилэринэн)  көрүллэр атын орос­куоттарга туһаналлар.

Онуоха  үбү ороскуоттааһын хас да хайысханан хонтуруолланар. Бастатан туран, бу – Үүнэр  көлүөнэ пуондатын управлениетын уорганнарын  уонна попечителлэрин сэбиэтин,  ревизия хамыыһыйатын боломуочуйалара.   Кинилэргэ кыбаартал аайы үбү тус сыаллаахтык ороскуоттааһын туһунан отчуот бэриллэр. АЛРОСА аахсыйаларыттан  дивиденд быһыытынан  алмаастаах түөлбэ улуустарын бүддьүөтүгэр киирэр үбү туһалаахтык уонна тус сыаллаахтык туһаныыны хааччы­йар туһугар, Саха Өрөспүүбүлүкэтин бырабыыталыстыбатын уонна алмаастаах түөлбэ улуустарын икки ардыларыгар  уочараттаах сылга үбү ороскуоттааһын  дьоһун суолталаах хайысхаларын туһунан Сөбүлэһиигэ сыл аайы илии баттаныллар. Алмаастаах түөлбэ улуустара,   түһэрсиллибит сөбүлэ­һиилэринэн, тус сыаллаах көрдөрүү, кыһалҕалары уонна кутталы  суох оҥорорго ылыллыбыт дьаһаллар тустарынан отчуоттарын СӨ Экэниэмикэҕэ министиэристибэтигэр  киллэрэллэр. Бэлиэтээн эттэххэ, үп оройуоннар олохтоох бүддьүөттэригэр бэриллэрин быһыытынан,  оройуоннааҕы сэбиэттэр дьокутааттара  ыытар эбии хонтуруоллара  эмиэ баар. Ити оройуоннарга киирэр дивиденнэргэ эмиэ сыһыаннаах.

ЫЙЫТЫЫ: АЛРОСА экологияҕа ылынар миэрэлэрин өрөспүүбүлүкэ хайдах сыаналыырый? «Хампаанньа тулалыыр эйгэни киртиппитин иһин ыс­­таарабы төлүөхтээх этэ», —  дии  саныыр дуо өрөспүүбүлүкэ?

– Саха сирин өрүстэрин киртитиини  кытары  сибээстээх 2018 сыллааҕы түбэлтэлэр барыллааһын нуормаларыттан элбэх  сөҥүүлэр түспүттэрин   түмүгэр  тахсыбыттара.  Хампаанньа быһыттарын тутууга, дьиҥэр, бары быраабылалар  тутуһуллубуттара эрээри,  уу маннык элбэх кээмэйигэр эмиэ суоттаныллыбатах  этилэр.   Биһиэхэ, хампаанньаҕа, өрөспүүбүлүкэ олохтоохторугар маннык балаһыанньа күүтүллүбэтэх түбэлтэнэн буолбута.

Билигин суолталаахтар:  онно өрүстэргэ уу түгэҕинээҕи элбэх былыык  уонна кир-хох киирбитэ,  ол гынан баран, ханнык да дьааттаах биэсэстибэ суоҕа. Экологтар чахчыларынан, билигин  өрүстэр туруктара урукку­тааҕар  биллэ тубуста. Аны маннык алдьархай тахсыбатын туһугар,  АЛРОСА бэйэтин өттүттэн өрүс сүнньүлэрин  кэҥэтэн уонна быһыттары  уларытан, тустаах  дьаһаллары ылбыта.

Хампаанньа эппиэтинэстэн куотуммата уонна билигин  айылҕаны харыстыыр дьаһаллары дьоһуннаахтык үбүлүүрэ эмиэ улахан суолталаах. АЛРОСА 2019-2024 сылларга 29 нэһилиэнньээх пууну уунан хааччыйыы бырагырааматын үбүлээһиҥҥэ кыттыһар уонна бу сыалга-сорукка  5 сыл устата 833 мөлүйүөн солкуобайы биэриэҕэ.

Бырагыраама чэрчитинэн, оройуон экологиятын уонна  нэһилиэнньэ доруобуйатын туруктарыгар сыана бэриллиэҕэ, нэһилиэнньэни  ыраас уунан хааччыйыы уонна тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын хаачыстыбатын боппуруостара үөрэтилиннилэр. Бүлүү уонна Марха өрүстэр экологияларын систиэмэлэрин техногеннай дьа­йыыттан көмүскээһиҥҥэ бары көрүүлэр  эмиэ  үөрэтилиннилэр.

Ону таһынан, 2019 сыл бүтэһигэр СӨ Бырабыыталыстыбатын, “Үүнэр көлүөнэ тус сыаллаах пуондата”  кэмиэрчэскэйэ суох  тэрилтэни  уонна хампаанньаны кытта  2019-2023 сылларга Бүлүү бөлөх улуустарын экологиятыгар уонна нэһилиэнньэ до­­руобуйатын туругар  наука чинчийиилэрин ыытарга хардарыта бииргэ үлэлиир туһунан Сөбүлэһиигэ илии баттаммыта.

Үлэлэр уопсай суумалара  138,0 мөлү­йүөн солкуобайга тэҥнэһэр,  2019 сылга  138,0 мөлүйүөн суума үбүлэммитэ.

Наука үс чинчийиитэ үбүлэниэҕэ:

— Бүлүү өрүс  уонна өрүс салааларын  уу ылар  экологическай систиэмэлэрин туруктарыгар мониторинг;

— Бүлүү уонна Марха өрүстэр тардыыларыгар  олорор нэһилиэнньэ доруобу­йатын туругун, мэдиссиинискэй-социальнай дьаһаллары  наука сыаналааһына;

— Бүлүү өрүс хочотугар уонна салааларыгар  олорор нэһилиэнньэлээх пууннары уунан хааччыйыы атын көрүҥнэрин туһанар кыаҕы сыаналааһын, нэһилиэнньэлээх пууннары  хаһаайыстыбаннай-иһэр уунан хааччыйар туһугар Бүлүү өрүс хочолорун  уонна салааларын сир аннынааҕы ууларын инники туругун  сыаналааһын.

Чинчийиилэр түмүктэринэн, Бүлүү өрүс тардыытыгар  тулалыыр эйгэ туругун  итиэннэ Бүлүү бөлөх улуустарын нэһилиэнньэтин олоҕун уонна доруобуйатын хаачыстыбатын тупсарарга  дьаһаллар уонна быһаарыылар ылыллыахтара.

“АЛРОСА” АХ генеральнай дириэктэрэ Сергей ИВАНОВ

ЫЙЫТЫЫ: Инникитин АЛРОСА бэйэтин үлэтин хайысхатын арыый кэҥэтиэ дуо? Тоҕо диэтэххэ, алмаастан ураты атын сиртэн хостонор туһалаах баайдар эмиэ бааллар.

– АЛРОСА сайдыытын бастакы суолталаах хайысхаларын хампаанньа Кэтээн көрөр сэбиэтэ хас да сылга бигэргэтэр Сайдыытын  стратегията быһаарар. 2019-2023 сылларга Сайдыы стратегиятын быһыытынан, АЛРОСА-ҕа быһаччы сыһыаннаах биисинэһинэн алмааһы хостооһун буолар, хампаанньа үлэтэ чопчу бу хайысхаҕа туһуланыахтаах.   АЛРОСА сүҥкэн минеральнай-сырьевой уонна оҥорон таһаарар базалаах, научнай, инженернэй уонна салайар каадырдардаах. Кинилэр күрэстэһэр кыахтаахтар уонна биһиги хампаанньабытын бу салааҕа лиидэргэ таһаараллар. Биһиэхэ саҥа салааларга уонна саҥа ырыынактарга күрэстэһэн көрүүгэ буолбакка (үтүмэн үп угуллуутун уонна ресурсалары бытарытыыны эрэйэллэр),  бу бастакы суолталаах үлэлэри сайыннарыыга уонна бөҕөргөтүүгэ кыахпытын түмэрбит ордук. Онон, чугастааҕы сылларга  АЛРОСА салалтата уонна аахсыйа­лаахтара  сайдыы үөһээ этиллибит хайысхаларын уларытарга былааннаабаттар.

ЫЙЫТЫЫ: Барнаулга эбэтэр Смоленскайга курдук, АЛРОСА хампаанньа кырыылыыр тэрилтэтин Саха сиригэр оҥорор тоҕо сатамматый? ЭПЛ, “Саха сирин алмаастара”, “Покровскайдааҕы кырыылыыр собуот” кураанах турар сыахтарын атыылаһан ылан. Кангаласска кластерга Саха сирин урукку кырыылааччыларын уонна технологтарын ыҥырыахха сөп.

– Билигин АЛРОСА өлүүтүгэр Арассыыйа алмааһы кырыылааһыҥҥа биисинэһин  50-ча бырыһыана баар. Ол гынан баран, хампаанньа сүрүн соругунан   алмааһы хостооһун этэ уонна оннук хаалар даҕаны. Бу – АЛРОСА үлэтин  сүрүнэ. Манна хам­паанньа  улахан кыахтаах  уонна киниэхэ улахан дохуоту аҕалар. Аан дойдуга  барытыгар алмааһы кырыылыыр биисинэс (ал­­мааһы хостооһунтан ураты)  алмаас-брил­лиант ситимин  бары звеноларын ортолоругар  саамай кыра  барыстааҕын бэлиэ­тиир тоҕоостоох. Ол иһин,   аныгы усулуобуйаҕа кырыылааччылар үгүстэрэ (Арассыыйа эрэ буолбатах) Индия кырыылыыр тэрилтэлэрин кытары улахан үлэнэн күрэстэһэр кыахтаахтар.

Аан дойдуга хоруона хамсыгын өрө туруутун  кытта сибээстээх кириисис дьа­йыытын  учуоттаан,  алмааһы кырыылыыр биисинэс  хаһан да буолбатах кыһарыйыыга  киириэҕэ.  Маннык усулуобуйаҕа баар актыыптарбыт  көдьүүстэрин муҥутаан үрдэтиигэ  түмүллүөхтээхпит.

ЫЙЫТЫЫ: Араас источниктартан киирэр этиилэртэн көрөн,  хампаанньа синтиэтикэҕэ сыһыана уларыйбат дуо?

– Биһиги хампаанньабыт синтиэтикэни оҥорор уонна атыылыыр былаана суох. АЛРОСА социальнай уонна экологическай эппиэтинэс бары стандартарын тутуһан туран хостоммут уонна кырыыламмыт  үрдүк хаачыстыбалаах алмаастары уонна брил­лианнары  оҥорооччунан хаалар. Биһиги маны күрэстэһэр  кыахпытынан ааҕабыт. Бу этиини бэйэбит килийиэннэрбитин кытары хардарыта бииргэ үлэлээһиҥҥэ уонна аһаҕас коммуникацияларга тоһоҕолоон бэлиэтииргэ дьулуһабыт.

АЛРОСА, ону тэҥэ,  алмааһы хостуур бөдөҥ  хампаанньалары кытта туһанааччыга толору иһитиннэриини оҥорор  итиэннэ дьиҥнээх бриллианнар уонна синтиэтикэ таастар икки ардыларыгар араас­тааһыыны чопчу быһаарар.  Биһиги синтиэтикэ ырыынага сайдыытын, ол иһигэр лаборатория усулуобуйатыгар бу таастар сиин­тэстэрин технологияларын, бу ырыынак маркетиҥҥа көҕүлээһиннэрин, ону таһынан итинник бриллианнар детекцияларын ньыматын  болҕомтолоохтук кэтээн көрөбүт. Ырыынакка АЛРОСА дьиҥнээх таастары эрэ оҥорууну  өйөөччү быһыытынан киэҥник биллэр.

АЛРОСА Экологияҕа киинин салайааччы  Полина АНИСИМОВА

ЫЙЫТЫЫ: Быһыт  тоҕо барбытын курдук, экологияҕа  кутталлаах саахаллары сэрэтэргэ  туох эмэ дьаһаллар ылыллаллар дуо? Ол  дьаһаллар ирдэбиллэргэ төһө эппиэттииллэрий? Бүлүү өрүскэ мониторинг ыытыллар дуо, түмүктэрэ хайдаҕый?

– 2018 сыл атырдьах ыйыгар “Иирэлээх” бириискэҕэ тахсыбыт  ыксал­лаах быһыы-майгы  сөҥүү таһыма хаһааҥҥы­тааҕар да үрдээбитин, о.э. айылҕа көстүүтүн  түмүгэ этэ.

Бу кэнниттэн “Иирэлээх” бириискэни оҥоруу бырайыагар нуорманы таһынан сөҥүүлэр  түстэхтэринэ диэн, өрүскэ уу кээмэйин учуоттуур уларыйыылар киллэриллибиттэрэ. Ол иһигэр халаан улахан кээмэйин аһарар туһугар,   ууну ханалытар  ха­­наал  кэҥэтиллибитэ. Ону таһынан, гидротехническай  тутуулар (ГТС)  саахалланар кутталларын сыаналааһын оҥоһуллубута, куттал таһыма “буолуон сөптөөҕүнэн” (допустимый) сыаналаммыта. Гидротехнологическай тутуулар бары тиһигин быспакка үлэлии тураллар, эбийиэктэр куттал суох буоларын хонтуруоллуур наадалаах тиэхиньиичэскэй сириэсти­бэлэринэн сэбилэммиттэрэ,  наадалаах докумуоннар толору оҥоһуллубуттара, ГТС-һы туһаныы салаатыгар бырайыактыыр докумуоннарынан  уонна нуорма-быраап акталарынан көрүллүбүт  мониторинг көрүҥнэрэ  ыытыллаллар.

Тутууларга барытыгар куттал суох буолуутун  киритиэрийдэрэ быһаарыллыбыттара уонна олохтоммуттара. Олору барытын гидротиэхиньиичэскэй тутуулар куттала суох буолалларын кэтээн көрөр ситэриилээх былаас  федеральнай уорганнара тустаах бэрээдэгинэн бигэргэппиттэрэ.

Гидротиэхиньиичэскэй тутуулары үлэлэтэр дьон идэлэригэр  үрдүк таһымнаахтар, кинилэри бэлэмнээһини уонна ГТС-ка үлэлиир бырааптарыгар аттестацияны  тэрилтэ аттестациялыыр хамыыһыйата уонна Ростехнадзор аттестациялыыр хамыыһыйалара ыыталлар.

Хас биирдии ГТС экологияны хонтуруоллааһын уонна мониторинг бырагырааматыгар киирэр. Хонтуруол бигэргэтиллибит эрэсиимигэр сөп түбэһэн, эбийиэктэри туһаныыга экология нуормаларын уонна быраабылаларын төһө тутуһалларын кэтээн көрүү тиһигин быспакка ыытыллар.

ГТС үлэлиир сирдэригэр,  анал аккредитациялаах лабораториялар кыттыы­лаах,  тулалыыр эйгэ туругун бэрэбиэркэ­лиир  чинчийиилэр комплекстара (мониторинг) тэриллэллэр. Боруобалары сүү­мэрдээһин уонна анаалыс сэрэдэлэргэ оҥоһуллаллар: үөһээҥҥи уонна сир аннынааҕы уулары, уу түгэҕинээҕи дьапталҕалары, салгыны, сир үрүт араҥатын биотестирование ньыматынан быһаарыы.

Мониторинг чахчыларынан, Бүлүү өрүс балаһыанньата  өссө 2018 сыл алтынньытыгар үчүгэй туруктаммыта, химиичэскэй биэссэстибэлэр таһымнара 2018 сыл бэс-от ыйдарын  таһымыгар тэҥнэспиттэрэ. 2019 сыл мониторина фоновай концентрациялары аһарбаттарын көрдөрбүтэ.

ГТС-га сыһыаннаан эттэххэ, Иирэлээх уонна Горнай баайдаах сирдэргэ үлэ  2018-2019 сылларга ыытыллыбыта. ДВ7, ДВ6, ДВ2 уонна  ДВ1 быһыттар бырайыактыыр параметрдара чөлүгэр түһэриллибиттэрэ. “Иирэлээх” уонна “Горнай”  баайдаах сирдэри  аһаҕас уонна  дражнай ньыманан  “оҥоруу” бырайыага көннөрүллүбүтэ. РОК2 өрүс сүнньүн ханалытар ханаал тутуллан билигин үлэлии турар.

АЛРОСА  үлэтигэр бэйэтин састаабыгар үрдүк токсичнай, канцерогеннай эбэтэр ­дьааттаах биэссэстибэлэрдээх, сир үрүт араҥатыгар уонна үүнээйигэ улахан токсикологическай дьайыыны оҥоруон сөптөөх  химичэскэй реагеннары уонна матыры­йааллары туһаммат. Үлэ кэнниттэн үөскээбит тобохтор санитарнай-эпидемиологи­ческай уонна экология нуормаларыгар, быраабылаларыгар эппиэттиир  анал миэстэлэргэ илдьиллэллэр. АЛРОСА тобохторун оннуларын булларар эбийиэктэр бары  судаа­рыстыбаннай  экологическай боруобалааһыны  ааспыттара уонна  тобохтору харайар эбийиэктэр судаарыстыбаннай реестрдэригэр киллэриллибиттэрэ.

АЛРОСА үлэһиттэри салайар сулууспатын начаалынньыга Алина ПАЦИАНСКАЯ

ЫЙЫТЫЫ: Олохтоох дьон тоҕо үлэлээбэттэрий? Биһиги бэйэбит исписэлиистэрдээхпит. Атын эрэгийиэн дьонугар үлэни биэрэллэр. Дискриминация. Бэйэбит төрөөбүт сирбитигэр үлэни булар кыахпыт суох.

– АЛРОСА-ҕа “Бырамыысыланнаска – олохтоох каадырдары” бырагыраама үлэлиир. Бу бырагыраама чэрчитинэн, 2019 сыллаахха Саха сирин 1 400-чэ олохтооҕо үлэҕэ ылыллыбыта. Ол иһигэр, баахта ньыматынан уонна дьыл кэмиттэн көрөн үлэҕэ – 581,  тыа сирдэриттэн – 485, 30-гэр диэри саастаах эдэр исписэлиис – 301  киһи бааллар.  2019 сылга Саха сирин араас улууһуттан барыта 766 киһи үлэҕэ ылыллыбыта.

2019 сыллаахха Каадырдары бэлэмниир киин базатыгар АЛРОСА суотугар  13 киһи идэҕэ үөрэннэ уонна эбии үөрэҕи ылла. Ону таһынан, 19 эдэр исписэлиис хампаанньа структурнай подразделениеларыгар  стажировкаланна. Бу бырагыраама чэрчитинэн, идэҕэ үөрэтиигэ, исписэлиистэри эбии үөрэтиигэ, эдэр исписэлиистэри стажировка­лааһыҥҥа 1,5 мөлүйүөнтэн тахса суума ­ороскуоттаммыта.

Хампаанньа олохтоох каадырдары тардарга идэҕэ хайысхаламмыт биир кэлим үлэни ыытар. Үөрэнээччилэргэ көрдөрөргө-иһитиннэрэргэ  Мииринэй оройуоннааҕы үөрэҕин управлениетын, Мииринэйдээҕи политехническай лиссиэйи уонна оҕолору эбии үөрэтии киинин кытары холбоһук­таах үлэ тэриллэр. Ону сэргэ,  АЛРОСА бэ­­рэстэбиитэллэрэ Саха сирин нэһилиэнньэтэ дьарыктаах буолуутун судаарыстыбаннай кэмитиэтин уонна Дьарыктаах буолуу киинин кытта үлэ миэстэтин дьаарбаҥкатын ыыталлар. Статистика көрдөрөрүнэн, маннык маассабай дьаарбаҥкаларга 2 тыһыынчаттан тахса олохтоох киһи кытынна. Бүлүү куоракка уонна Үөһээ Бүлүү сэлиэнньэтигэр  үлэ миэстэтин көһө сылдьар  дьаарбаҥкаларыгар кыттарга 8 киһиттэн турар оробуочай бөлөх тэриллибитэ. Бөлөххө Удачнайдааҕы уонна Ньурбатааҕы хайаны байытар кэмбинээттэр, хампаанньа капитальнай тутуутун управлениетын, АЛРОСА култуура-ус­пуорт комплексын, Каадырдары бэлэмниир киин үөрэтэр-курсовой кэмбинээтин уонна АЛРОСА салайар аппараатын үлэһиттэри салайар сулууспатын бэрэстэбиитэллэрэ кыттыбыттара.

Ону таһынан, нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутугар көмөлөһөр судаарыстыбаннай бырагыраама чэрчитинэн, 352 үлэтэ уонна дьарыга суох  киһи  үөрэххэ ыытыллыбыта. Ол курдук, 2019 сыллаахха “Анаабыр алмаастара” аахсыйалаах уопсастыбаҕа үлэҕэ киирэргэ “Е категориялаах суоппар”, “сыаналаах  бородууксуйаны хонту­руоллааччы”, “сортировщик” идэлэргэ  Өлөөн, Эдьигээн, Нам, Горнай, Бүлүү улуустарыттан уонна Дьокуускай куораттан 45 киһи үөрэммитэ. АЛРОСА-ҕа “БелАЗ суоппара”, “хонту­руоллуур-кээмэйдиир прибордар уонна автоматика слесара”, “тутуу столяра” идэлэри Мииринэй, Сунтаар, Өлөөн улуустарыттан 40 киһи баһылаата. Кинилэр Мииринэйгэ эрэгийиэннээҕи тиэхиньиичэскэй кэл­лиэскэ, АЛРОСА каадырдары бэлэмниир киинигэр үөрэммиттэрэ.

Надежда ЕГОРОВА, “Саха сирэ”, edersaas.ru