Алмааһы хостуур хампаанньа өрөспүүбүлүкэ социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытыгар киллэрбит кылаатын туһунан бастакы отчуоту оҥордо.
АЛРОСА алмааһы хостооһуҥҥа аан дойду лидерэ. Күн бүгүн араас кэнтиниэнинэн уон дойдуга үлэлиир хампаанньа сүрэҕэ 60 сыллааҕыта бу күндү таас көстүбүт сиригэр, Саха сиригэр, баар. Хас төрдүс алмаас манна хостонор.
Саха Өрөспүүбүлүкэтэ хабан сытар сирин иэнинэн Арассыыйаҕа саамай бөдөҥ эрэгийиэн. Өрөспүүбүлүкэ территориятын 40 %-а Хотугу эргимтэҕэ сытар буолан, экстремальнай айылҕалаах. Ол иһин манна олох-дьаһах, үлэ-хамнас барыта айылҕа уратытыгар дьүөрэлээн тэриллэр. Үгүстэн биир холобуру ыллахха, оттук сезона сылга 8-9 ыйдаах, оттон Арктика зонатыгар сылы эргиччи ыытыллар.
Дьэ маннык тыйыс усулуобуйалаах өрөспүүбүлүкэ нэһилиэнньэтэ медицина, үөрэхтээһин, култуура уо.д.а. аныгы инфраструктуратынан, тупсаҕай олорор усулуобуйанан хааччылларын, киин эрэгийиэннэр куораттарыттан улахан араастаһыы суох буоларын туһугар АЛРОСА сыралаһан үлэлиир. Бу үгүс үбү-харчыны, бириэмэни эрэйэр. Ол эрээри биһиги алмаастаах кыраай олохтоохторо сарсыҥҥы күннэригэр эрэллээх буолалларын, дьылҕаларын төрөөбүт дойдуларын кытары ситимнииллэрин туһугар туох кыалларын барытын оҥоробут. Биллэн турар, сир баайын хостоон туһаҕа таһаарар хампаанньа бэйэтэ балыыһалары тутар, педагогтары бэлэмниир кыаҕа суох, ити кини үлэтин хайысхата буолбатах. Кини өрөспүүбүлүкэ сайдыытыгар сүрүн кылаата – олохтоохтору үрдүк хамнастаах үлэнэн хааччыйыы итиэннэ социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыыга үбү угуу.
- 2010-2020 сс. АЛРОСА хампаанньа Саха сирин экэниэмикэтигэр 940 млрд солк. укта
502 млрд солк.: Мирнэйгэ регистрациялааҕын быһыытынан, АЛРОСА нолуогун барытын манна төлүүр. Саха Өрөспүүбүлүкэтэ АЛРОСА аахсыйатын 25 %-ын бас билэр, ону таһынан алмаастаах түбэ аҕыс улууһугар 8 % аахсыйа баар, онон өрөспүүбүүкэ хампаанньа аахсыйатын 33 %-ын бас билэр. Киирбит үп барыта социальнай наадыйыыга – бүддьүөт үлэһиттэрин хамнастарын төлөбүрүгэр, тутууга, суолу-ииһи, инфраструктураны оҥорууга туһаныллар.
104 млрд. солк.: Социальнай инвестициялар – АЛРОСА социальнай бырайыактарга угар харчыта. Ол эбэтэр хампаанньа үлэһиттэригэр, кинилэр дьиэ кэргэттэригэр анаммыт корпоративнай социальнай бырагыраамалар, улуустарга аадырыстаах көмөлөр, кыһалҕаҕа түбэспит дьоҥҥо тустаах өйөбүл.
334 млрд. солк.: Хамнас төлөбүрүн пуондата (ФОТ) – хампаанньа үлэһиттэрин хамнастара. Кинилэр маны хайдах дьаһайалларын бэйэлэрэ билэллэр эрээри, олохтоох маҕаһыыннартан аһы-үөлү, таҥаһы-сабы, күннэтэ туттар табаары, олохтоох АЗС-тартан массыыналарыгар оттук-уматык уо.д.а. атыылаһаллар. Итинэн харчыларын куорат, улуус, өрөспүүбүлүкэ сайдыытыгар биэрэллэр.
Матырыйаалы бэчээккэ бэлэмнээтэ Раиса Сибирякова, «Саха сирэ», edersaas.ru