АЛРОСА «Кындыкан» бырайыагы өйүүр

«Кындыкан» айар холбоһук – Хотугу сир төрүт норуоттарын  тылларын, култуураларын уонна үгэс буолбут олохторун  харыстыырга  туруоруллубут уопсай сыалы-соругу,  дьыаланы  ситиһэргэ бэйэтин талаанын, үөрүйэҕин, кыаҕын аныгы ускуустубаҕа интеграция нөҥүө уонна саҥа технологиялары туһанан үллэстэргэ бэлэм  дьон улахан хамаандата. Бу этнокултуурунай бырайыагы АЛРОСА хампаанньа өйүүрүн биллэрдэ.

 edersaas.ru

«Кындыкан»
сыала-соруга

Бырайыак соругунан Кындыкан диэн ааттаах саҥа персонаһы толкуйдаан, Хотугу сир төрүт норуоттарын аан дойду билэригэр күүһү түмүү уонна онно кыаҕы биэрии, ону сэргэ кинилэр сүтэр-симэлийэр кутталларыгар болҕомтону ууруу буолар. Кындыкан диэн персонаж уобараһа Disney принцессалара: Покахонтас, Мулан, Моана курдук киэҥник биллиэхтээх. Кындыкан – Үөһээ Дьааҥы хайаларыттан чугас, уоспаттан имири эстибит аҕа ууһун түөлбэтин таһыгар 200 сыл анараа өттүгэр булчуттар булбут эбээн омук кыысчаана. Кыысчаан олоҕу кытта дьүөрэлэспэт ыарахан усулуобуйаҕа хайдах соҕотоҕун тыыннаах хаалбыта билиҥҥэ диэри таайыллыбат таабырын.

Кындыкан – тулуурдаах, дьулуурдаах буолуу, модун санаа, Хотугу сир аҕыйах ахсааннаах норуоттарын ураты сыаннастарын бэлиэтэ. Бу саҥа күүстээх уобарас Хотугу сир аҕыйах ахсааннаах бары норуоттарын бэйэтин тула түмэн, кинилэр кыһалҕалара, көрсөр ыарахаттара аан дойдуга барытыгар иһиллэн уонна өйөнөн, кэлэр кэскиллэрэ кэскиллээх буоларыгар көмөлөһүөхтээх.

Остуоруйа нууччалыы уонна эбээннии тылынан суруллубут. Эбээн тылыгар Хотугу сир биллиилээх суруйааччыта Анатолий Степанов-Ламутскай тылбаастаабыт.

Аныгы кэмҥэ аҕыйах ахсаан­наах төрүт норуоттар, кинилэр тыллара, култууралара, олохторун үгэс буол­бут укулаата сүтэр, симэлийэр куттала баар. Дьиҥэр, Хотугу сир дьонун дьылҕатыттан олус элбэх тутулуктаах. Аҕыйах ахсааннаах төрүт норуоттар – айылҕаны кытта тэҥҥэ алтыһан олорор, аан дойду энергетическэй балансатын дьиҥнээхтии харыстыыр дьон. Кинилэр баалларын тухары Хотугу сир эрэллээх илиигэ баар.

Ол да иһин, “Кындыкан” быра­йыак соругунан глобализация сайдар кэмигэр Хотугу сир олохтоохторун олохторун уларытарга саҥа көрүүлэри, дьоһун суолталаах миэрэлэри ылыныы буолар.

Бырайыагы айар бөлөххө уопсастыбанньыктар, дизайнердар, суруналыыстар, артыыстар, учуонайдар уо.д.а. үлэлэстилэр.

Хампаанньа көмөтө

 АЛРОСА бу бырайыакка көмөтүн бастакы түһүмэҕэр эдэр суруйааччы Лидия Тарасова “Кындыкан” остуоруйатын таһаарарын уонна итинник ааттаах кылгас кээмэйдээх анимациялаах киинэ оҥоһуллуутун үбүлүүр.

Сергей ИВАНОВ, АЛРОСА хам­паанньа генеральнай дириэктэрэ:

– АЛРОСА алмааһы Саха сиригэр хостуурун быһыытынан, олохтоохторго, ол иһигэр Хотугу сир төрүт норуот­тарыгар, улахан эппиэтинэһи сүгэрин өйдүүр.

Биһиги Хотугу сир норуотун хайдахтаах да ыарахантан толлон турбатын, модун санаатын ыһыктыбатын, үйэлэр тухары сүтэрбэккэ илдьэ кэлбит баай устуоруйаларын, үтүө үгэс­тэрин күн бүгүҥҥэ диэри харыс­таан илдьэ сылдьалларын сөҕөбүт-махтайабыт уонна үрдүктүк сыаналыыбыт. Ону сэргэ, маны барытын кэлэр кэнчээри ыччакка тириэрдэр, үйэтитэр, онуоха көмөлөһөр наада дии саныыбын. Биһиги Кындыкан устуо­руйатыттан улаханнык долгуйан, саарбаҕа суох, бу бырайыагы өйүүргэ быһаарыммыппыт.

Биһиги хампаанньабыт Саха сирин аҕыйах ахсааннаах төрүт олохтоохторугар куруук көмөлөһөр: устуо­руйа чахчыларын, төрүт култуураны сөргүтэргэ, үйэтитэргэ, үгэс буолбут бырааһынньыктары тэрийэргэ кыттабыт. Табаһыттар уонна балыксыттар аҕа уустарын өйүүбүт, кинилэри араас идэлэргэ үөрэттэрэн, үлэлэтэн, олохторун-дьаһахтарын оҥостоллоругар туох наадатын барытынан хааччыйабыт.

Маргарита ПОПОВА, “Кындыкан” бырайыак ааптара:

– Биһиги сыалбытынан-сорукпутунан Хотугу сир аҕыйах ахсаан­наах норуоттарын хорсун-хоо­дуот уонна бигэ санааларын кэрэһилиир Кындыкан диэн саҥа персонаһы киэҥ араҥаҕа таһаарыы уонна биллэрии буолар. Кындыкан бэйэтэ бирилийээн кэриэтэ, кини эркиннэрэ биһиги хамаандабыт иэйии­тэ күүһүрэн кэллэҕин ахсын саҥалыы өҥүнэн кылбаара-сандаара оонньуулларын бириэмэ бэйэтэ көрдөрдө. Бу бирилийээн чочулларыгар биһиги планетабыт кэскиллээх, инникилээх буоларыгар дьулуһар, эмиэ да улахан, эмиэ нарын-намчы ийэ сирбитигэр тиэхиньиичэскэй сайдыы уонна олох олоҕурбут укулаата тэҥҥэ уонна буортута суох алтыһарыгар интэриэстээх дьон кытталлар.

Биһиги бастакы бииргэ үлэлэһээччибит – АЛРОСА хампаанньа социальнай хайысхалаах, дьоҥҥо туһалаах бырайыактары куруук үрдүктүк сыаналыыр уонна өйүүр. Хампаанньа планета түҥ былыргы омуктара – Хотугу сири харыстаан олорооччулар баай култуураларын уонна олохторун укулаатын боппуруостарыгар аһаҕас кэпсэтии уонна бииргэ үлэлэһии наадатын өйдүүр уонна өйүүр. Маннык кыттыһан үлэлээн, остуоруйаны эрэ буолбакка, аныгы кэм дьиҥнээх устуоруйатын тэҥҥэ айабыт-тутабыт. Оттон онно бүтүн аан дойду наадыйар.

* * *

Ити курдук, бырайыагы олоххо киллэрсээччилэр салҕыы Кындыкан устуоруйатын туһунан тизери уонна толору кээмэйдээх анимационнай устуоруйа оҥоһуллуутугар үлэлэһиэхтэрэ. Бу киинэ көмөтүнэн, Кындыканынан сирэйдээн хотугу омуктар тустарынан билии өссө кэҥиэҕэ.

Тустаах айар бырайыактар: ырыаны суруйуу, эспэдииссийэлэри тэрийии, араас тиэмэлээх дьаһаллар, аахсыйалар ыытыллыахтара.

Эндаумент-пуонда аһыллан, саҥа бренд ааптара бигэргэниэҕэ. Бу пуондаҕа дивиденнэри мунньан, мунньуллубут үбү Хотугу сир аҕыйах ахсаан­наах норуоттарын тылларын, төрүт култуураларын уонна олохторун укулаатын үйэтитэргэ туһаныахтара.

Ити курдук, “Кындыкан” быра­йыак чэрчитинэн араас дьаһаллар номнуо ыытылыннылар.

Бырайыак олоххо киирдэҕинэ

 —Бырайыак олоххо киирдэҕинэ, аан дойду уопсастыбата Хотугу сир уонна Арктика сүҥкэн кыһалҕаларыгар – ирбэт тоҥ ууллуор диэри төрүт норуоттар култуурунай кодтара сүтэр кутталыттан саҕалаан, болҕомтотун ууруоҕа, ону сэргэ хотугу сир олоҕун хаачыстыбата, олорор эйгэлэрэ тупсарыгар дьайыаҕа;

— Хотугу сир аҕыйах ахсаан­наах төрүт норуоттарын интэриэстэрин көмүскүүр салааҕа нуорма-быраап акталара оҥоһуллуохтара;

— Хотугу оройуоннар уонна кинилэр быысаһар сирдэригэр социальнай уонна экологическай бырайыактар олоххо киллэриллиэхтэрэ;

— Хотугу сиргэ уонна Арктикаҕа үлэлиир хампаанньалар социальнай эппиэтинэстэрэ күүһүрүөҕэ;

— Аан дойду төрүт норуоттарын кыһалҕаларын быһаарарга интэриэс­тээх дьон уопсастыбатын ассоциация­та тэриллиэҕэ.

Хайдах кыттыһыахха?

«Кындыкан» бырайыакка инвестициялар – аан дойду төрүт норуоттарын тылларын, ураты култуураларын, олохторун укулаатын харыс­таан хаалларарга биллэр кылаат, устуоруйаны оҥоруу, ону таһынан бииргэ үлэлэһэр хампаанньалар социальнай бэлиитикэлэрин дьоһун суолталарын биллэрии. Ол курдук, ким баҕарар “Кындыкан” бырайыагы үбүлүүргэ кыттыһар уонна бырайыактары олоххо киллэрэргэ үп-харчы ыытар кыахтаах.

Сиһилии +7 (914) 270-08-81
төлөпүөҥҥэ эрийиэххэ эбэтэр kyndykan@gmail.com электроннай почтанан сибээстэһиэххэ сөп.

 ЫСПЫРААПКА:

— АЛРОСА эрэгийиэннээҕи сайдыы чэрчитинэн, улахан болҕомтотун төрүт нэһилиэнньэни өйүүргэ уурар, алмаас­таах түөлбэлэр улуустарыгар тыа хаһаайыстыбатын уонна үгэс буолбут салаалары өйөөн, аһымал көмөнү оҥорор.

— АЛРОСА сыл аайы Өлөөн эбэҥки национальнай оройуо­нугар уонна Анаабыр национальнай оройуонугар «Табаһыт күнэ» бырааһынньыгы ыытарга бириис пуондатын 1,0 мөлүйүөн суумалаах үбүнэн өйүүр.

— 2013 сылтан Өлөөн сэлиэн­ньэтигэр этнокултуурунай киин тутуллуутун үбүлүүр;

— Аҕыйах ахсааннаах төрүт норуоттары кытары хардарыта бииргэ үлэлээһин боппуруос­тарын быһаарарга АЛРОСА-ҕа эрэгийиэннээҕи сайдыы бырагыраамата олоххо киллэриллэр. Алмаастаах түөлбэлэр муниципальнай тэриллиилэрин ортолоругар биир сүрүннээх эрэги­йиэннээҕи бэлиитикэни ыытар.

— Эрэгийиэннээҕи сайдыы чэрчитинэн хампаанньа өрөспүүбүлүкэ уһук сытар хотугу оройуоннарын табаһыттарын уонна балыксыттарын аҕа уустарын өйүүргэ улахан болҕомтотун уурар. Алмаастаах түөлбэ улуустарыгар тыа хаһаайыстыбатын уонна үгэс буолбут үлэлэрин оҥорорго аһымал көмөнү оҥорон, оҕолорго аһымал аахсыйалары ыытан, хампаанньа нэһилиэнньэ дьарыктаах буоларыгар уонна дохуота улаатарыгар көмөлөһөр. Онон, алмаа­һы хостуур эрэгийиэн социальнай туругун үрдэтэргэ биллэр кылаа­тын киллэрэр.

— Хампаанньа Садын нацио­нальнай эбэҥки нэһилиэгэ социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытыгар көмөлөһөр (2020 сылга – 10 мөлүйүөн, 2021 сылга 110 мөлүйүөн солкуобайы биэрбитэ).

— 2019 сыл от ыйыгар АЛРОСА уонна Арассыыйа омуктар дьыалаларыгар федеральнай ааҕыныстыбата (ФАДН) Хотугу сир, Сибиир уонна Уһук Илин аҕыйах ахсааннаах төрүт омуктарын олохторун үгэс буолбут укулаатын оннунан хаалларыы эйгэтигэр хардарыта бииргэ үлэлиир туһунан сөбүлэһиигэ илии баттаабыттара. Үлэ сүрүн хайысхатынан аҕы­йах ахсааннаах төрүт норуоттар холбоһуктара олохтоох бэйэ­ни салайыныы уорганнарын уонна бырамыысылыннас хампаанньаларын кытары бииргэ үлэлээһиннэрин сайыннарыы буолуоҕа. Ону сэргэ, ФАДН уонна АЛРОСА аҕыйах ахсаан­наах төрүт норуоттар бырааптарын харыстабылыгар нуорма-бы­раап акталарын бырайыактарын аһаҕас дьүүллэһиигэ бииргэ кыттарга дуогабардаспыттара.

Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru