Бүлүү өрүскэ уу киртийиитин уопсай уһуна 200 килэмиэтиргэ тиийдэ. Бу туһунан экология миниистирин э.т. Сахамин Афанасьев пресс-кэмпириэнсийэҕэ иһитиннэрдэ.
Билиҥҥи туругунан, кирдээх уу Бүлүү улууһугар тиийдэ. Үрэхтэр уулара киирэннэр уонна сүрүн буор-туой булкаастаах киртийии ааһан, Сунтаар диэкинэн уу ырааһырбыт курдук. Ол эрээри, уу анныгар сөҥмүт буолан, тэбистэххэ, будулуйан тахсар. Аны Иирэлээх даамбатыттан тахсар уу иккис, үһүс долгуна ааһыахтаах.
Сахамин Афанасьев эппитинэн, уу, биологическай ресурс хоромньута кэккэ киритиэрийдэринэн сыаналаныаҕа. Холобур, балык ыыр сирдэрэ суох буолуута, искэх өлүүтэ, хатыыс кыстыыр усулуобуйата мөлтөөһүнэ, уо.д.а.
Биллэрин курдук, Бүлүү өрүс биологическай баайыгар ааспыт үйэҕэ улахан хоромньу оҥоһуллубута. Сүрүннээн, ГЭС муоратын сытыйбыт маһа, алмааһы хостооччулар сүһүрдүүлэрэ дьайбыта. Онон, балыга эстэ сыспыта.
— Кэнники 25 сыл устата экологтар уонна ихтиологтар өрүс биологическай ресурсатын чөлүгэр түһэриигэ элбэх үлэни ыыппыттара. Тугунуок, сыалыһар, хатыыс, муксуун курдук күндү балыктар баар буолбуттара. Билигин, иниспиэктэрдэр этэллэринэн, балыктар өрүс уҥа-хаҥас салааларыгар куотан биэрбиттэр. Өрүс уута ырааһырдаҕына, балык төннүөҕэ, ол эрээри төлөһүйүүтэ, искэҕин ыыра, ыамаларын улаатыыта – бу атын уонна быдан боччумнаах, уустук боппуруос. Онон билигин уу харамайдарын туруктарын, балык аска туһаныллыан сөбүн-суоҕун, о.д.а. чинчийии ыытыллыахтаах. “АЛРОСА” бу үлэни көҕүлүүрүгэр этии киллэрдибит,
— диэн Сахамин Миланович бэлиэтээтэ.
Сотору кэминэн өрөспүүбүлүкэҕэ кэлим эспэдииссийэ тэриллэн, киртийбит өрүстэр химическэй, гидрологическай, о.д.а. кээмэйдэрин чинчийиэҕэ. Ол чинчийии түмүгүнэн Экология министиэристибэтэ “АЛРОСА-тан” тулалыыр эйгэни харыстыыр кэлим былааныгар Бүлүү өрүһү киртиппиттэрин чөлүгэр түһэрэр, куһаҕан дьайыыны намтатар үлэлэри киллэрэллэрин туруорсуоҕа.
РФ КоАП 8.13 ыстатыйатынан (уу эбийиэктэрин харыстабылын быраабылаларын кэһии) административнай дьыала чэрчитинэн, билиҥҥитэ административнай чинчийии ыытылла турар, ол түмүгүнэн төһө хоромньу оҥоһуллубута биллиэхтээх.
Бу иннинэ миниистир иһитиннэрбитинэн, “АЛРОСА” социальнай өттүнэн эппиэтинэстээх хампаанньа буоларынан, суукка тиийбэккэ, көҥүл өттүнэн хоромньуну толуйарыгар, эко-систиэмэни чөлүгэр түһэрэригэр этии киллэрбиттэрэ.
Ол үп эмсэҕэлээбит улуустар бүддьүөттэригэр киириэхтээх. Ону дьаһалталар айылҕа харыстабылыгар, чуолаан, өрүһү чөлүгэр түһэрии үлэтигэр ыытыахтаахтар.
Чинчийии түмүгүнэн, бары гидрохимическэй, гидрологическай суоттааһыннар, лабораторнай үлэлэр бүттэхтэринэ, биир ыйынан хоромньу суумата чопчуланыахтаах.
Ангелина Васильева, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru