Өлөөн национальнай эбэҥки оройуонун баһылыга Лена Иванованы кытары кэпсэтэр судургута суох сорук: кини куруук нэһилиэктэринэн айанныыр, онно барытыгар сибээс баар буолбатах. Ол гынан баран, инникитин маннык балаһыанньа уларыйыахтаах, АЛРОСА хампаанньа көмөтүнэн
– Хампаанньа ыраах сытар улууска ханнык көмөнү оҥороруй?
— Биһиги АЛРОСА-лыын икки дуогабардаахпыт, – диэн кэпсиир Лена Степановна. – Бастакы дуогабар 100 мөлүйүөҥҥэ “Верхнемунскай” баайдаах сир туһунан 2024 сылга диэри ылыллыбыта. Оттон, иккис дуогабар быһыытынан, биһиги эмиэ атын 8 оройуон – алмаастаах түөлбэ акционердарын курдук, АЛРОСА-тан дивиденнэри ылабыт.
АЛРОСА-ны кытта бастакы дуогабар
– Бастакыттан саҕалыахха. Бу дуогабар чэрчитинэн ылыллыбыт үбү 2020 сыллаахха оройуон уопсай үөрэхтээһинин оскуолаларыгар босх осылаас аһылыгы тэрийэргэ туһаммыппыт, ону сэргэ бу харчынан сылаайы оҕолору бөртөлүөтүнэн таба ыстаадатыгар тириэрдэбит. Үбү табаһыттар хамнастарын субсидиялааһыҥҥа, бултааһыны өйөөһүҥҥэ – нэһилиэнньэҕэ хотугу кыыл таба этин атыылаһарга ыытабыт. Бу барыта тыа хаһаайыстыбатын салаатыгар сыһыаннаах.
Олохтоохтор суоппар быраабын оройуонтан барбакка эрэ ылар кыахтаналларын туһугар, былырыын “Верхнемунскай” үбүгэр Өлөөн бөһүөлэгэр автодрому туппуппут. Суоппардары үөрэтиигэ көҥүлү ылыы уонна эксээмэннэри миэстэтигэр тутууну тэрийэргэ массыынаны ыытарг ауопуттаах преподавателлэри ыҥырарбыт хаалла.
Ону таһынан, бу харчы Хотугу сир аҕыйах ахсааннаах төрүт норуоттарын култуураларын өйүүргэ туһаныллар. Оҕолор уонна улахан дьон эбэҥки тылын үөрэтэллэригэр пособиелар бэчээттэнэллэр, быйыл табаһыттар үгэс буолбут сүлүөттэрэ тута икки нэһилиэккэ – Дьилиҥдэҕэ уоннаХарыйалаахха тэрилиннэ.
АЛРОСА
дивиденнэрэ
— Өлөөн национальнай эбэҥки оройуона 2020 сыл түмүгүнэн дивиденд быһыытынан 700-чэ мөлүйүөн солкуобайдаах үбү ылыаҕа. Дуогабар усулуобуйатынан, АЛРОСА дивиденнэриттэн 60 бырыһыана инвестиционнай майгылаах дьаһалларга ыытыллыаҕа.
— Олханныкинвестицияларый?
— Быйыл Харыйалаахха 120 үөрэнээччигэ уонна 75 оскуола иннинээҕи саастаах оҕоҕо оскуола-саад тутуутун түмүктүөхпүт. Уопсай суумата 233 мөлүйүөн солкуобай, онтон 173 мөлүйүөнү түмүктүүр үлэлэргэ биэриэхпит уонна балаҕан ыйын саҥатыгар оскуола бэйэтин аанын арыйыаҕа.
Ону сэргэ, алмаастаах дивиденнэр үптэринэн Эйик сэлиэнньэтигэр ньиэп ыскылаата уонна Дьилиҥдэ сэлиэнньэтигэр хочуолунай тутуллаллар. Бу хочуолунай нэһилиэги барытын хааччыйбыта. Ол гынан баран, быйыл кулун тутарга “Тыа сирин биир кэлим сайдыыта” федеральнай бырагырааманан Дьилиҥдэҕэ 50 миэстэлээх, оҕо саадын таас дьиэтэ үлэҕэ киллэриллибитэ. “Хаарбах уонна саахалланар кутталлаах дьиэни көтүрүү” федеральнай бырагырааманан былырыын – биир, быйыл өссө биир дьиэ тутуллубута, эһиил өссө түөрт дьиэ тутуллуохтаах (дьиэлэр бары – алта кыбартыыралаахтар). Ити курдук, Дьилиҥдэ улаатар, баар кыахтар номнуо тиийбэттэр, ол иһин саҥа хочуолунайы тутарга быһаарыы ылыммыппыт. Хочуолунайы тутуу сылааһы биэрэр сезон саҕаланытыыгар түмүктэниэхтээх, оччоҕо биһиги Дьиэ-уот, коммунальнай хаһаайыстыбата ГУП биэриэхпит.
Биллэн турар, биһиэхэ үпкэ-харчыга олус улахан бырайыактыыр үлэ барар: Өлөөн сэлиэнньэтигэр канализационнай-ыраастыыр уонна ууну ыраастыы ртутуулары бырайыактаабыппыт. Атын бырайыактыыр үлэлэр нэһилиэктэргэ тутууларга уонна олохтоох өрөмүөннэргэ сыһыаннаахтар.
Бэлиэтээн эттэххэ, биһиэхэ үгүс муниципальнай тус сыаллаах бырагыраамалар дивиденд харчытыттан ылыллаллар: ол – аҕыйах дохуоттаах ыалларга үбүнэн-харчынан көмө бырагыраамалара, олох ыарахаттарыгар түбэспит дьиэ кэргэттэри өйүүргэ хайысхаламмыт “Дьиэ кэргэн кустуга” муниципальнай тус сыаллаах бырагыраама уонна быраабы кэһиини, көрүүтэ-истиитэ суох сылдьыыны сэрэтии.
Ону таһынан успуорду өйүүбүт. Аҕыйах хонуктааҕыны кэпсиир буоллахха, от ыйын саҥатыгар “Манчаары оонньууларыгар” Өлөөнтөн 40 киһилээх хамаанда барбыта. Бэлэмнэнии, таҥаһы-сабы булуу – барыта бу бырагыраамалар нөҥүө ситиһиллибитэ. Түмүккэ биһиги хотугу оройуоннар бөлөхтөрүгэр иккис миэстэни ылбыппыт.
АЛРОСА дивиденнэрин биһиги үөрэхтээһин, доруобуйа харыстабылын, култуура үлэһиттээрэ олорор дьиэарендатынтөлүүргэбылаанныыбыт.
Оройуонбаһылыга Александр Степанович Иванов 2013-2020 сылларгадьаһалынтолорон, былырыыноскуолаиннинээҕисаастаахуонна 12-гэр диэрисаастаахоҕолорДьокуускайгабосхокөппүттэрэ.
Уопсайынан, АЛРОСА-танкэлэрдивиденнэрсуоттарыгархамсыгыутарыохсуһармиэрэлэртэнсаҕалаан, олоххо-дьаһаххасуолталаахдьаһалларыытыллаллар, манна нэһилиэнньэниэминэн-томунанхааччыйыыттансаҕалаан, хаарбахуоннасаахалланаркутталлаахдьиэлэрикөтүрүүгэтиийэкиирэллэр.
АЛРОСА структурнайподразделениета «Анаабыралмаастара», бииргэүлэлииртуһунандуогабарчэрчитинэн, биһиэхэмэлдьикөмөлөһөрүн, оройуоммутсайдыытыгарбэйэтинкылаатынкиллэрэринэбэнэтиэхпинбаҕарабын. Холобур, билигинДьилиҥдэҕэуунуыраастыыртэриллэриоҥоруунусаҕалыахтара.
Былырыынуоннабыйыл дивиденд үбэДьилиҥдэҕэдиэри оптоволокно сибээһиноҥороргоыытыллар. Сылбүтүөрдиэри манна түргэнинтэриниэтаҕалыллыахтаах.
Бэлиэтээнэттэхпинэ, дивиденнэруонна АЛРОСА эбиитөлөбүрдэрэардыгарулуусбүддьүөтүнаһараллар. Холобур, 2017 уонна 2019 сылларгаоннукэтэ. Олаата, улууссоциальнайинфраструктуранысайыннарарга, суоллары, дьиэлэриөрөмүөннүүргэ, ыксаллаахбалаһыанньаҕанэһилиэнньэниөйүүргэулаханкыахтарыылар. Арктика оройуоннарынортолоругарӨлөөнбиэссылустатасоциальнай-экэнэмиичэскэйсайдыыга бары көрдөрүүлэринэнинникииһэр. Өлөөнулууһунбүддьүөтүннолуоктөлөбүрдэринэн, АЛРОСА эбиитөлөбүрдэринэнтолорууолохтоохнэһилиэнньэолоҕунтаһымынбиллэтупсараргауоннаулууссоциальнай-экэнэмиичэскэйсайдыытыгарбигэтирэҕиуураргакөмөлөһөр. Манна улууссүрүнкөрдөрүүтэ – демография – нэһилиэнньээлбээһинэ.
Саха Өрөспүүбүлүкэтэуоннаалмаастаахтүөлбэ 8 оройуона 2020 сылга 6,4 миллиард солкуобайыылбыттара. Холобур, ити 2016 сыллааҕарчиэппэринэнулахануонна 2012 сыллааҕар 2,5 төгүлэлбэх.
2020 сыликкисаҥаарынтүмүгүнэн, Саха Өрөспүүбүлүкэтэуоннаоройуоннара 2019 сыллааҕар 3,5 төгүлэлбэхүбү – 23,2 миллиард солкуобайыылыахтара. Бу – сылаҥаардааҕыдивиденнэрмуҥутууркээмэйдэрэ. 2021 сылатырдьахыйыгарбылааннанартөлөбүр 2018 сылтанолохкырананаҕыйах, олалмаастаахсалааҕаатыыгамуҥутууркээмэйинэнааҕыллар. Тэҥниирбуоллахха, 2010 сыллааххааандойдутааҕыүпкириисиһинкэнниттэнөрөспүүбүлүкэуоннаулуустар АЛРОСА-тан 100мөлүйүөнсолк. аҕыйаҕыылбыттара. Уопсайынан, аҥаардаскэнникиүссылга – 2018-2020 сылларга Саха сирэ АЛРОСА-тан, 2010-2017 сылларгатэҥнээтэххэ, 20миллиардынанэлбэхдивидениылла.
«Саха сирэ», edersaas.ru анаан Күннэй ЕРЕМЕЕВА
суруйуутуттан тылбаас.
АЛРОСА пресс-сулууспатын хаартыскалара