1945 сыллаахха муус устар 16 күнүгэр, Германия киин куоратын Берлини штурмалааһын саҕаламмыта.
edersaas.ru
Саха сирин 2-c Баатара нэһилиэгин олохтоохторо харчы хомуйан, «Герой Советского Союза Попов» диэн суруттаран, сахаттан бастакы Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Федор Попов аатынан биэс Т-34-85 тааҥканы оҥорторон, 3-с Гвардейскай тааҥкабай аармыйа састаабар киирэр 54-с Гвардейскай тааҥкабай биригээдэҕэ тиксэрбиттэрэ.
Бу биригээдэни сэрии кэмигэр номоххо киирбит маршал Павел Рыбалко салайара. Берлини штурмалааһыҥа 3-с уонна 4-с Гвардейскай тааҥкабай аармыйалары Сэбиэскэй Сойуус маршала Константин Рокоссовкай хамаандалыыра. Берлин уулуссаларыгар бастакынан сэбиэскэй маршал Константин Рокоссовскай тааҥкалара тоҕо анньан киирбиттэрэ. Бу 1-кы Украинскай фронт тимир тиистээх көлөлөрө этэ. Муус устар 21 күнэ үүнэр түүнүгэр Берлин уулуссалара сэбиэскэй тааҥканан туолбуттара. Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа, маршал Константин Жуков хамаандалыыр аармыйата муус устар 21 күнүгэр сарсыарда 4 чааска Берлин уулуссаларыгар киирэргэ бирикээс туппута. Ити барыта историяҕа суруллан хаалбыт чахчылар. Муус устар ый бүтүүтэ Сталин Рокоссовскай аармыйатын Чехословакия киин куоратын Праганы босхолото ыытар. 1945 сыллаахха 54-с Гвардейскай таанкабай биригээдэ ыам ыйын 9 күнүгэр Прага куораты босхолуур, Улуу Кыайыыны аҕалсар.
Маннык суолталаах күҥҥэ Аллараа Бэстээх бөһүөлэгин баһылыга Юрий Колмаков, Улуу Кыайыы 75 сылынан сибээстээн, бэртээхэй оҥоһуулаах Т-34-85 тааҥканы Аллараа Бэстээх биир саамай көстүүлээх сиригэр туруортарда.
Бу оҥоһугу киһи 1945 с. Нижнэй Тагилга оҥоһуллан тахсыбыт Кыайыы тааҥкатыттан олох араарбат. Оттон Нижнэй Тагилга Улуу Кыайыы сылыгар оҥоһуллубут тааҥка быйыл Москваҕа Кыайыы параадын аһыахтаах.
Тэҥнээн көрүҥ. Оннук үкчү! Баһылык Юрий Колмаков оҥотторбут тааҥката ханнык да ааттаах-суоллаах собуот көлөтө буолбатах! Бу Аллараа Бэстээх биир гарааһыгар таҥыллан тахсыбыт!
Юрий Николаевич маннык кэпсиир:
— Бу олбуорга быраҕыллан турбут танкекканы хаһаайыныттан көрдөһөн, табаарыстарбар оҥотторбутум. Уус Алдантан төрүттээх Иннокентий Колесов уонна Балыктаах ыччата Семен Кычкин үлэҕинэн сылдьан үлэлиир доҕотторум, тылбын быһа гыммакка, икки нэдиэлэ иһигэр иһэрдэн, таҥан, собуокка оҥоһуллан тахсыбыт курдук сабыс-саҥа Т-34-85 тааҥканы иннибэр туруоран кэбиспиттэрэ! Бу иннинэ, Улуу Кыайыы 75 сылыгар анаан хас да киин куоракка тиийэн, тааҥка сакаастаары үөрэтэн көрбүппүт да, Оборона министиэристибэтиттэн көҥүл ылыахха, сакааһыгар, аҕалыытыгар үтүмэн үп барыах курдуга. Онон сүбэлэһэн баран, манна тугу эрэ толкуйдуурга быһаарыммыппыт. Билигин аныгы үйэ буолан, интэриниэттэн киһи тугу баҕарар сирдэтэн оҥоруон сөп. Ол туоһута — бу Аллараа Бэстээх Т-34-85 тааҥката!
Дьэ, кырдьык, киһи собуот тааҥкатыттан араарбат, доҕоттор. Буолаары буолан, Аллараа Бэстээх Т-34-85 тааҥката мэҥэлэр биир дойдулаахтарыгар Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Федор Попов аатынан Т-34-85 анаан оҥорторбут тааҥкалара — илэ бэйэтинэн!
Бүгүн, муус устар 16 күнүгэр 1945 сыллаахха Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Германия киин куоратын Берлини штурмалааһын саҕаламмыта 75 сыла бэлиэтэнэр күнүгэр, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Аллараа Бэстээх бөһүөлэгэр суолталаах пааматынньыгы туруоран үйэтитиигэ, улуус баһылыга Николай Старостин кыттыыны ылла.
Мэҥэлэр киэн туттар ытык уолларын — Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Федор Кузьмич Попову, Улуу Кыайыы 75 сылыгар дорҕоонноохтук ааттатан, олохтоох аааптардар оҥорбут тааҥкаларыгар үйэтиттилэр.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru