Бүгүн кулун тутар 14 күнүгэр Ил Түмэҥҥэ Тутууга, энергетикаҕа уонна ОДьКХ-ҕа бастайааннай кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Яков Ефимов бөҕү хомуйуу, ону харайыы эйгэтигэр саҥа сокуон ирдэбилинэн туох үлэ баран иһэригэр анаммыт бырабыыталыстыба чааһын тэрийэн ыытта.
edersaas.ru
Күн бүгүн өрөспүүбүлүкэни 5 зонаҕа арааран, киин, илин эҥээр, соҕуруу, арҕаа уонна хотугу Арктика түөлбэлэринэн эрэгийиэннээҕи оператор кытаанах бөҕү хомуйуоҕа. Күрэх түмүгүнэн, бөҕү хомуйуунан дьарыктанар тэрилтэлэр ааттара чуолкайданна, нэһилиэнньэҕэ уонна тэрилтэлэргэ тарыып олохтонно.
Бөҕү хомуйуу төлөбүрүн дьиэ иэнинэн буолбакка, хас киһи олорорунан суоттуохтара. Муниципальнай тэриллиилэртэн көрөн, биир м3 кубка 600,67-949,53 солкуобай ааҕыллыаҕа. Эрэгийиэннээҕи оператордар бөҕү таһаартарыыга ким төһөнү төлүүрүн чуолкайдаан эрэллэр.
Бэйэни салайыныы уорганнара кытаанах бөҕү ханна мунньар сирдэрин испииһэктиэхтээхтэр. Саҥа бырайыак быһыытынан, бөҕү илдьиритэн, туһаҕа таһаарыахтара, ол көрдөрүүтэ 5 – 87% диэри үрдүөхтээх. Тобоҕу суох оҥороруу эмиэ 0,2 % — 37,8 % диэри тупсуохтаах.
Бу бырайыагы олоххо киллэрэргэ 6 152 мөлүйүөн солкуобай ирдэнэр, ол иһигэр бөҕү туһаҕа таһаарарга уонна тобоҕу суох оҥорорго 3 274,9 мөлүйүөн солкуобай, бөҕү харайар сири тутарга 2874 мөлүйүөн солкуобай.
Кытаанах бөҕү хомуйуу үлэтин тэрийэргэ 250,1 мөлүйүөн солкуобай үп көрүлүннэ.
Быйыл Аллараа Бэстээххэ сылга 5000 туонна бөҕү сааһылыыр, көрүҥнэринэн араартыыр уонна туһаҕа таһаарар собуот тутуута саҕаланыаҕа. Ити сыалга федеральнай бүддьүөттэн 16,3 мөлүйүөн солкуобай, өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн 1,4 мөлүйүөн тыырыллыаҕа.
Бырабыыталыстыбаннай чаас кыттыылаахтара: улуус баһылыктара, эрэгийиэннээҕи бөҕү хомуйар оператордар о.д.а. НДС нолуоктан босхолонуу, тарыып кээмэйин кыччатыы, элбэх оҕолоох ыалларга субсидия туһунан ыйыталастылар.
Өрөспүүбүлүкэ бөҕү харайыы саҥа ситимигэр этэҥҥэ көһөн, федеральнай бырагыраамаҕа киирэрин ситиһиэхтээхпит диэн бүгүҥҥү мунньаҕы түмүктээтилэр.
Марианна Тыртыкова, «Саха сирэ», edersaas.ru