Судаарыстыба сүрүн соруктарын, ол эбэтэр социальнай хайысхатын, оскуоланы, оҕо саадын тутуутун быраҕан туран, биир эрэ хампаанньаҕа харчытын угара сыыһа. Бу туһунан бастакы вице-премьер – экономика миниистирэ Алексей Стручков “Считаю важным” диэн “Саха” НКИХ биэриитигэр “АЛРОСА-Ньурба” хампаанньа 10 % акциятын атыыга таһаарыыны кэпсэтии кэмигэр бэлиэтээн эттэ.
Аграфена Кузьмина, «Саха сирэ» хаһыат, www.edersaas.ru
Алексей Александрович бэлиэтииринэн, бүддьүөт дефицитын кыччатыыга уонна социальнай тутуулары ыытыыга судаарыстыба баайын-дуолун атыытыттан киирбит үбүлээһин улахан оруолу ылар. Ол эбэтэр приватизацияны дьон-сэргэ туруктаах буолуутугар туһуланар биир сүрүн инструмент быһыытынан сыаналыахха сөп.
— Приватизацияны аҥаардас көдьүүстээх бас билээччини көрдөөһүн курдук сыаналыыр тутах. Итини судаарыстыба ылыммыт сыалын-соругун ситиһэргэ харчы киллэринэр биир инструмент быһыытынан көрүөххэ наада. Холобур, 2015-2016 сс. бүддьүөтү тэҥнээн көрдөххө, сылтан сыл дефицит кыччаан иһэр. Ити тугу этэрий? Бастатан туран, ороскуоту кыччатыыга үлэ барарын көрдөрөр. Судаарыстыбаннай бырагыраамаларга, бүддьүөттэн үбүлэнэн олорор тэрилтэлэргэ харчыны, ону сэргэ баайы-дуолу көдьүүстээхтик туһаныыга биир ситимнээх үлэ барар. Ол түмүгэр социальнай боппуруостарбытын кэмигэр быһааран иһэбит, — диэн бэлиэтиир Алексей Стручков.
Аҥаардас 2013 с. ыытыллыбыт “АЛРОСА” акцияларын атыылааһын түмүгэр өрөспүүбүлүкэҕэ 18 млрд солк. кэриҥэ харчы киирэн, хаарбах дьиэлэр ахсааннара кыччаата, 20 үөрэх тэрилтэтэ тутулунна, тыа сиригэр гаас ситимэ тардылынна, коммунальнай хаһаайыстыба эбийиэктэрэ саҥардылыннылар. Ыспыраапка быһыытынан эттэххэ, бу сылынан хаарбах дьиэттэн дьону көһөрүү бырагырааматын бастакы түһүмэҕэ түмүктэниэхтээх. Онно барытыгар 35 млрд солк. ирдэниллэр. Иккис түһүмэххэ өссө элбэх дьиэ (1 мөл. кв м тахса иэннээх 4 тыһ. тахса элбэх кыбартыыралаах дьиэ) уочаракка турар. Онно барытыгар 70 млрд солк. наада. Аны 2020 с. диэри бары оскуолаларга иккис сменанан үөрэнии тохтуохтаах. Ити үгүс саҥа оскуола тутулуннаҕына эрэ ситиһиллэр кыахтаах. Билиҥҥи туругунан, саҥа оскуолалар тутууларыгар 67 млрд солк. ирдэниллэр. Көрөргүт курдук, судаарыстыба аҥаардас бу икки соругу толороругар, быһа холуйан, 140 млрд солк. булуон наада. Аны инфраструктураны, ол иһигэр гаас киллэриитин, суол-иис оҥоруутун, дьиэ-уот, коммунальнай хаһаайыстыбаны, барыларын ааҕан кэбиһиҥ.
“Итини сабынарга судаарыстыба сорох баайын-дуолун атыылаан харчы киллэринэрбит сөп. Тоҕо диэтэргин, судаарыстыба дьон-сэргэ туруктаах буолуутун көрөр, оскуоланан, оҕо саадынан хааччыйар соруктаах. Ол соругун барытын киэр илгэн туран биир эрэ хампаанньаҕа харчытын барытын угара төһө сөптөөх буолуоҕай? Ынаҕы аһаппатахха, үүтү биэрбэт. Син эмиэ ол тэҥэ өскөтүн судаарыстыба хампаанньаларга актыыптаах, акциялаах буоллаҕына, кинилэр сайдыыларыгар харчы кутан көмөлөһүөхтээх, инвестиция угуохтаах. Итини өйдүөххэ наада”, — диэн быһаарар түмүккэ Алексей Александрович.
Ыспыраапка: РФ бырабыыталыстыбата олунньуга 2017-2019 сс. ыытыллыахтаах приватизация былаанын бигэргэтэн “АЛРОСА” хампаанньаттан, Саха сиригэр баар өлүүлэрин сөпсөһүннэрэн туран, 8 % акцияны атыыга таһаарыаҕын туһунан иһитиннэрбитэ. Ол эрээри өрөспүүбүлүкэ блокируйдуур акцияларын кыччаттарар санаата суох. Тоҕо диэтэргин, “АЛРОСА” – биһиги сүрүн нолуок киллэрээччи хампаанньабыт буолар. Билигин “АЛРОСА”-ттан Россия суотугар 33 %, Саха сиригэр – 25 %+1, муниципальнай таһымҥа – 8 % бааллар. Ону сэргэ “АЛРОСА-Ньурба”-ҕа баар 10 % акцияларын атыыга таһаарыы боппуруоһа турар.
Аграфена Кузьмина, «Саха сирэ» хаһыат, www.edersaas.ru