СӨ үтүөлээх артыыһа, Эстрада тыйаатырын артыыһа, Мэҥэ Хаҥалас улууһун бочуоттаах гражданина Александр Бурнашов Сомоҕолоһуу күнүн көрсө кэнсиэрин бэлэмнии сылдьар. Хас биирдии артыыс көрөөччүлэргэ бэлэхтиир кэнсиэрин туох эрэ уратылаах, көрөөччүгэ үтүө эрэ өйдөбүлү хаалларар гына ыытарга кыһаллар. Ол кэмҥэ кини хайаан да ааспыт олоҕун анааран көрөр, бэйэтигэр сыана бэринэр. Биир оннук сэһэргэһииттэн ааҕааччыларга билиһиннэрэбит.
edersaas.ru
Биир нүөмэри биэс сыл бэлэмниэхпин сөп
— «Пародия» диэн тыл сахалыы тылбааһа «киһини күлүү гынан үтүктүү» диэн. Ол гынан баран, мин санаабар, үксүгэр артыыс киһини күлүү гынаары үтүктүбэт буоллаҕа?
— Ол иһин, пародия саамай ыарахан жанр. Онон да буолуо, бэл Арассыыйа эстрадатыгар пародистар аҕыйахтар, саха эстрадатыгар да тарбахха баттаналлар. Мин өйдүүрбүнэн, пародия барыта көр-күлүү жанра буолбатах.
Холобур, бэйэм репертуарбынан эттэхпинэ, урукку өттүгэр ыллаан ааспыт чаҕылхай сулустарбыт нүөмэрдэрин, кинилэр тутта-хапта сылдьыбыт быһыыларын-таһааларын көрөөччүгэ саната сылдьыахпын баҕарабын. Кэм-кэрдии устар уулуу субуллан истэҕин аайы көлүөнэ эмиэ уларыйар. Онон, саҥа көлүөнэ көрөөччүлэргэ ааспыт кэм артыыстарын билиһиннэрэр хайаан да наада. Сорох артыыстар: «Биһиги бу Орто дойдуттан бардахпытына даҕаны, ырыаларбытын Сашабыт сценаҕа толорон, биһиги туспутунан өйдөбүлү үйэлэргэ хаалларыа», – диэн өссө тыыннаахтарыгар этээхтээбиттэрэ. Онон, биир өттүнэн кинилэр кэс тылларын толоро, ытык иэспин төлүү сылдьар курдук сананабын.
Кырдьаҕас көлүөнэ көрөөччүлэр эстрада саҥа артыыстарын эмиэ билиэхтэрин, сэргиэхтэрин баҕарабын. Бу кэнсиэрбэр эдэрдэргэ анаммыт нүөмэрдэри эмиэ бэлэмнии сылдьабын.
— Биир нүөмэри төһө өр бэлэмниигин?
— Пародия ырыа курдук үөрэтиллибэт. Биир нүөмэри биир күн эбэтэр биэс сыл устата оҥоруохпун сөп. Тоҕо диэтэххэ, хаһан баҕарар, хайа баҕарар кэмҥэ киһиэхэ көһүтүллүбэтэх өттүттэн араас санаа киирэн кэлэр. Оччоҕо ону нүөмэргэр ситэрэн-хоторон, уларытан биэриэххин сөп.
— Кэргэниҥ Сахаайа бу кэнсиэргэр кыттар дуу?
— Биһиги иккиэн тус-туспа жанрдаах артыыстарбыт. Ол да буоллар, кэргэннии дьон буоларбыт уонна биир тыйаатырга үлэлиирбит быһыытынан, интэриэспит биир. Билигин тохсунньу 7 күнүгэр буолуохтаах «Примадонналыын Ороһуоспа» кэнсиэрин бэлэмнии сылдьар. Ол да буоллар, дьоҥҥо биһирэммит 2-3 ырыатын бу күн көрөөччүлэргэ бэлэхтиэҕэ уонна саҥа ырыаны толоруохпут.
— Сахаайаны үтүктэр нүөмэрдээххин дуо?
— Суох.
Дьоруойдарын инстаграмҥа үөрэтэр
— Уопсайынан, үтүктэр артыыстаргын хайдах талаҕын?
— Мин үтүктэр артыыстарбын киһи быһыытынан үчүгэйдик билиэхпин, сүрэхпэр чугас тутан таптыахпын наада. Ол туһуттан кинилэр олохторун үөрэтэбин, инстаграмнарыгар киирэн хаартыскаларын көрөбүн, туох дьарыктаахтарын (таҥастарыгар тиийэ) сыныйан үөрэтэбин. Тоҕо диэтэххэ, сценаҕа туран эрэ үүт-үкчү кинилэр курдук буолан хаалыахтаахпын. Ити барыта элбэх үлэттэн тахсар.
— Уулуссаҕа, дьоҥҥо-сэргэҕэ сылдьан дьону төһө кэтээн көрөҕүн?
– Олус болҕомтолоохпун. Бу сыллар тухары дьон майгытын-сигилитин, араас эйгэҕэ настарыанньаларын үчүгэйдик үөрэттим. Ханнык сиргэ, ханнык саалаҕа хайдах таһыналларын эмиэ билэҕин. Кыратык психолог буолар эбиккин. Ити барыта эдэр эрдэхпиттэн тута кэлбэтэҕэ, артыыс быһыытынан үлэлээн уопутуран, дьон ортотугар сылдьарыҥ тухары мунньуллар.
– Эн нүөмэрдэргинэн инникитин мюзикл дуу, биир киһи монолог-испэктээкилэ дуу оҥоруоххун сөп дуу?
– Пародиянан былааным наһаа күүстээх буолбатах. Тоҕо диэтэххэ, пародиянан дьарыктанар дьон элбэҕэ суох. Биирдиилээн пародистар баалларын билэбин. Ол гынан, баран олус уустук жанр буоларыттан толлоллор. Мин аан бастаан сценаҕа пародия жанрынан тахсарбар өйөбүлүм, учууталларым элбэхтэрэ. Александра Мохотчунова, Аркадий Алексеев, Эдьиий Марыына, Марфа Колесова курдук улахан артыыстары мин дьолбор көстөн ааспыт улахан учууталларбынан ааҕабын. Ол иһин кинилэргэ махталым муҥура суох.
– Эйигин ким эмэ үөрэтэр, нүөмэрдэргин чочуйар дуо?
– Ким да үөрэппэт. Бэйэм бэйэбэр учууталбын. Мин дьоруойдарбыттан элбэххэ үөрэнэбин.
Сыл-хонук киһини уларытар
— Дьон-сэргэ таптыыр артыыһа Александр Бурнашов дьиэтигэр-уотугар олох атын киһи буолуо дуу?
— Иккиэн сарсыарда эрдэ турабыт. Ийэм күнү сырса уһуктар киһи элбэҕи ситиһэрин туһунан наар этэрэ. Ол да иһин, сарсыарда эрдэ туран дьиэ үлэтин үмүрүтэ охсобун, күнүс эрэпэтииссийэлэр, киэһэ кэнсиэртэр, гастроллар. Уопсайынан, дьонтон туох да уратыта суох, саха киһитин сиэринэн, сэмэйдик олоробут. Сорохтор артыыстар дьиэлэрэ-уоттара килэйэн-халайан, туох да кыһалҕата суох баайдык-тоттук олороллорун курдук саныыллар. Хас биирдии фонограммаҥ, көстүүмүҥ, сааланы арендалааһыныҥ барыта үгүөрү харчыга турар. Этэргэ дылы, таҥара тэҥниир – киирбит харчы биир оннук тахсан барар.
Оҕобутун иитиигэ улахан болҕомтону кэргэним уурар. Мин уолчааммар наһаа сымнаҕас буоллахпына, ийэбит арыый ирдэбиллээх.
— Үчүгэй настарыанньанан эмтэнии диэн баар буоллаҕына, эн кэнсиэркэр кэлбит киһи санаата көнньүөрэн тахсара саарбаҕа суох.
— Артыыс идэтин ылыахпыттан ыла элбэх кэнсиэри ыыттым. Ол тухары дьону ноҕуруускалаабакка, чэпчэки тыыннаахтык ыыта сатыыбын. Мин кэнсиэрбиттэн көрөөччү настарыанньата көтөҕүллэн, куһаҕаны умнан, олоххо сыһыана уларыйан барарын син билэбин. Ол туһунан миэхэ этэллэр эбэтэр инстаграммар суруйаллар.
Сыл-хонук киһини олус уларытар эбит. Билигин киһи олоҕо наһаа кылгаата быһыылаах. Хас да сыллааҕыта кэнсиэртии сылдьыбыт сиргэр тиийдэххинэ, алтыһан ааспыт киһиҥ бу Орто дойдуга суох буолан хаалбытыттан соһуйаҕын, курутуйаҕын. Ол иһин, билэр-билбэт дьоммор наар истиҥ мичээр бэлэхтии сылдьыахпын, бэйэ-бэйэбитин харыстаһыахпытын баҕарабын.
— Арассыыйа артыыстарыттан кими күнү күннүктээн көрө-истэ олоруоххун, сынньаныаххын сөбүй?
— Елена Степаненконы ордоробун, кини кэнсиэртэригэр сылдьыахпын баҕарабын. Ону сэргэ, улахан искусство дьонугар ымсыырабын, опера ырыаһыттарын кэнсиэртэрин сырса сылдьан көрө сатыыбын.
— Саамай үрдүк ситиһииҥ?
— Норуотум таптала!
— Санаа-оноо түһэр кэмигэр тутуһар тускулуҥ ханныгый?
– «Олох салҕанар, инним диэки» диэн. Түгэнинэн туһанан, эстрадаҕа аан бастаан тахсарбар миэхэ улаханнык көмөлөспүт, сүбэ-ама биэрбит биир идэлээхтэрбэр, бу сотору үбүлүөйдэрин бэлиэтиир Матрена уонна Алексей Павловтарга истиҥ махталбын тириэрдиэхпин баҕарабын. Манна даҕатан эттэххэ, мин «Саха сирэ» курдук өрөспүүбүлүкэ улахан хаһыатыгар бэлиитиктэр, чиновниктар, биллэр-көстөр эрэ дьону суруйаллар дии саныыр этим. Онтон хаһыаты суруйтаран ааҕар буолан баран, санаам уларыйда. Онон, биһиги курдук дьону суруйан хаһыат сирэйин кыратык «буорту» гынаргытыгар, дьон настарыанньатын көтөҕөргүтүгэр махтал буолуохтун.
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru