“Биир ньыгыл Арассыыйа” политическай баартыйа Генеральнай сэбиэтин сэкиритээрин эбээһинэһин толорооччу, Федеральнай мунньахха Федерация Сэбиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Андрей Турчак бүгүн сарсыарда “Биир ньыгыл Арассыыйа” политическай баартыйа Саха сиринээҕи салаатын актыыбын кытары мунньаҕын кэнниттэн суруналыыстары кытары көрүстэ.
edersaas.ru.
— Маннык сырыыларга биһиги баартыйа эрэгийиэннэрдээҕи салааларын актыыбын, баартыйа чилиэннэрин кытары көрсөбүт, — диэн саҕалаата этиитин Андрей Турчак. — Үлэ бастыҥ үөрүйэхтэрин уонна итэҕэстэрин билсэммит, кэлэр ый 22-23 күннэригэр буолар сийиэскэ чопчу этиилэрдээх тиийиэхпит. Саха сиригэр “Биир ньыгыл Арассыыйа” политическай баартыйа оҕо спордугар, куораттары тупсарыыга, тыа сиригэр култуура эбийиэктэрин уонна уһуйааннары тутууга туһуламмыт уо.д.а. бырайыактарынан көхтөөх үлэ ыытыллар. Бүгүҥҥү мунньахха биһиги бу бырайыактарынан ыытыллар үлэлэр итиэннэ баартыйа эрэгийиэннэрдээҕи салааларын күүһүрдэр, быыбарга кыттыы эрэ буолбакка, күннэтэ ыытыллар үлэ-хамнас туһунан кэпсэттибит, ыйытыыларга хоруйдаатыбыт. Кэлэр сыл кулун тутарга федеральнай таһымынан, оттон балаҕан ыйыгар Саха өрөспүүбүлүкэтигэр ыытыллар быыбар хампаанньатыгар баартыйа иһинээҕи барыллаан куоластааһыҥҥа саҥа ньыманы киллэриини кэпсэттибит. Баартыйа иһинээҕи куоластааһын аһаҕас буолуохтааҕын эһиги билэҕит, тоҕо диэтэххэ, 2013 сылтан баартыйа Саха сиринээҕи салаата дойдуга биир бастакынан баартыйа иһинээҕи куоластааһыҥҥа аһаҕас моделга киирбитэ. Өрөспүүбүлүкэ сирэ-уота киэҥин учуоттаан, биһиги эрэгийиэн таһымыгар аһаҕас куоластаһыыны ылынабыт, онтон биир тыһыынчаҕа тиийбэт ахсааннаах нэһилиэнньэлээх сирдэргэ атын ньыманы туһаныахпыт, онуоха туох да хааччах суох. Элбэх этии киирдэ. Ол иһигэр Уһук Илини, Арктика эрэгийиэннэрин сайыннарыы итиэннэ аҕыйах ахсаннаах төрүт олохтоох хотугу омуктар тустарынан сокуоннарга чопчу этиилэр оҥоһулуннулар. Эрэгийиэннэр икки ардыларынааҕы сүрүннүүр сүбэлэр үлэлэрин (МКС) төрдүттэн уларытабыт. Кинилэри бөдөҥсүтэбит. Холобур, Уһун Илиннээҕи МКС Уһун Илин федеральнай уокурук сирин, оттон Сибиирдээҕи МКС Сибиирдээҕи федеральнай уокурук сирин барытын хабыахтара. Ити курдук, дойдуга барыта аҕыс эрэгийиэннэр икки ардыларынааҕы сүрүннүүр сүбэ баар буолуоҕа. Ити эрэгийиэннэр истэринээҕи да, эрэгийиэннэр икки ардыларынааҕы итиэннэ киин кэмитиэт да таһымынан үлэни-хамнаһы салайыыга, сүрүннүүргэ, табыгастаах буолуоҕа. Бу модель ахсынньы 22-23 күннэригэр ыытыллар кэнпириэнсийэҕэ бигэргэниэҕэ.
Оттон баартыйа Саха сиринээҕи салаатын сэкэритээрэ Александр Ноговицын маннык эттэ:
—— Мунньах бэрт көхтөөхтүк барда. Интэриэһиргиир боппуруостарбытыгар толору хоруйу уонна өйөбүлү ыллыбыт. Ол курдук, бырайыактарынан үлэни тэрийии, бастыҥ үлэлээх баартыйа чилиэннэрин бэлиэтээһин, сокуоннарга уларытыылары киллэрии риэ тула кэпсэттибит. Баартыйа иһигэр быыбар балаһыанньа быһыытынан, бэс-атырдьах ыйдарыгар ыытыллыахтаах, биһиги күһүн буолар быыбарга олохтоохтук бэлэмнэниэ этибит диэн, мөлтөх суоллаах-иистээх, куһаҕан сибээстээх нэһилиэктэргэ, учаастактарга ону эрдэ ыытарга этиибит ылылынна.
Раиса Сибирякова, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru.
Хаартыскаҕа Мария Васильева (СИА) түһэриитэ.