Акушер күнэ: сирдээҕи аанньаллар

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Өр кэмҥэ акушерка идэтэ улаханнык биллибэт-көстүбэт этэ. Ким даҕаны бу идэ хайдах курдук ыараханын, акушерка нарын санныларыгар киһи олоҕун туһугар сүдү эппиэтинэс сүктэриллэрин билбэт этэ.

1987 сыллаахха Голландияҕа акушеркалар аан маҥнайгы сийиэстэрэ буолбута. Манна аан дойду араас муннугун акушеркалара үгүс боппуруоһу көтөхпүттэрэ. Ол курдук, кинилэр  уопут атастаспыттара, бэйэлэрин идэлэригэр туһааннааҕы уонна наадалааҕы туруорсубуттара. Идэлэрин суолтатын өрө көтөҕөр сыалтан, Акушерка күнүн бэлиэтиир бырааһынньыгын күнүн талбыттара. Бу боппуруоһу өр быһаарбыттара уонна 1992 сыллаахха биир бэлиэ күн талыллан, сыл аайы ыам ыйын 5 күнэ Акушерка аан дойдутааҕы күнүнэн бэлиэтэнэр буолбута. Билигин бу бырааһынньык 60-тан тахса дойдуга бэлиэтэнэр биир кэрэхсэбиллээх даатаҕа кубулуйда.

Дьокуускай куорат биир уопуттаах уонна сатабыллаах акушеркатынан Агафья Семеновна Корякина буолар. Кини 1994 сыллаахха Мэдиссиинэ Дьокуускайдааҕы кэллиэһин ситиһиилээхтик бүтэрбитэ. Ол сыл муус устарыттан киин куорат 1-кы нүөмэрдээх Төрүүр дьиэтин патологиятыгар түбүктээх үлэтин саҕалаабыта. Бу идэни толору баһылыыр сыалтан Агафья элбэхтэ үөрэммитэ, сыратын-сылбатын бараабыта.

Акушерка үлэтэ киһиэхэ киһилии сыһыаны ирдиир. Кини төһө баҕарар билиилээх буолуон сөп, ол гынан баран бу хаачыстыбата суох буоллаҕына, киниттэн үчүгэй акушерка тахсыбат. Агафья Семеновна: «Хас биирдии киһи сиэр-майгы өттүнэн хайдах киһи буоларын бэйэтэ салайыныахтаах, барыта кини тус култууратыттан, дууһата сайдыытыттан, кини суобаһыттан тутулуктаах», — диэн бэлиэтиир. Акушерка идэлээх киһи хайаан да үтүө санаалаах буолуохтаах, онто суох табыллыбат. Уопсайынан мэдиссиинэ суолунан барар киһиэхэ бу хаачыстыбата кини айылҕаттан оҥоһуута диэххэ сөп. Агафья Семеновна үлэлиирин тухары үөрэнэр, сайдар, билиигэ-көрүүгэ тардыһар. “Бастатан туран, үрдүк эппиэтинэс, тохтоло суох үөрэх, идэ таһымын быыстала суох үрдэтии”, — диэн дьоруойбут бэлиэтиир.

Агафья Семеновна үрдүк таһымнаах акушерка буоларын 2013 сыллаахха «Дьокуускай куорат бастыҥ акушерката» куонкуруска кыайыыта бэлиэтиир. Маны таһынан, кини былырыын Саха сирин Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин грамотатын туппута. «Бэл, бастыҥ акушерка буоламмын, сөбүлүүр ырыаһыппар Дарья Лавроваҕа «Үрдэл» музыкальнай бириэмийэҕэ бириис туттаран турардаахпын», — диэн Агафья күлэ-күлэ кэпсиир.

Ити курдук, Агафья Семеновна талбыт идэтигэр бэриниилээхтик Килиниичэскэй балыыһаҕа 2015 сылга диэри эҥкилэ суохтук үлэлээбитэ. 2015 сылга доруобуйатын туругунан уурайарга күһэллибитэ. Бу кэнниттэн эмтэнэн баран сөбүлүүр балыыһатыгар төннөн, билигин гепатит салаатыгар үлэлии сылдьар.

Агафья Семеновна уоллаах кыыс оҕо амарах ийэтинэн буолар. Уола Арктикатааҕы судаарыстыбаннай агротехнологическай университеты бүтэрбитэ, оттон кыра мааны кыысчаана — 7-с кылаас үөрэнээччитэ. Ийэ киһи түбүгэ-садьыга хаһан да бүппэт, тугу барытын сатыыр, асчыт, иистэнньэҥ, мааны дьиэ бастыҥ хаһаайката. Кини түргэн-түргэн тутуунан ас арааһын астыыр. Ол быыһыгар оскуолаҕа буолар күрэскэ кыыһыгар былааччыйа уруһуйдаан, муодалаан тигэр. Сынньалаҥар уруһуйдуур, ыллыыр даҕаны. Били нуучча өс хоһоонугар этэллэрин курдук, «и швец, и жнец, и на дуде игрец».

Кырдьыга даҕаны, Акушерка күнүгэр ыстатыйа суруйар санаа киирбитигэр, өйбөр тута хаһан эрэ бииргэ үөрэммит кыыһым Агааса харахпар көстөн ылбыта. Тоҕо диэ?

Ол маннык санааттан… Ыраах хоту улууска олорон «Үрдэл» национальнай бириэмийэни тэлэбиисэринэн көрө олоробут. Арай сыанаҕа Дарья Лаврова диэн биир сөбүлэээн истэр ырыаһытым ыҥырылынна. Дарья Лаврова оччолорго иккис оҕотунан ыарахан сылдьар этэ. Киниэхэ статуэтканы 2013 сыллаахха «Дьокуускай куорат бастыҥ акушеркатын» аатын ылбыт Агафья Семеновна Корякина туттарыаҕа диэтилэр. Онно сыанаҕа мин наһаа билэр киһим, күлэн-үөрэн мичилийэн тахсан кэллэ. Ол Агааса этэ. Агааса бастыҥ үлэһит буола сылдьарыттан ончу соһуйбатаҕым. Кини устудьуон эрдэҕиттэн эппиэтинэстээх, болҕомтолоох, кыһамньылаах, ирдэбиллээх этэ. Ол бэйэтэ уларыйбакка оннук бастыҥ үлэһит буола үүммүтүттэн испэр үөрэ, киэн тутта уонна хайҕыы санаабытым.

Ити курдук сирдээҕи аанньал идэтин толору баһылаабыт Агафья Семеновна Корякинаны (билиҥҥи аата Кэрэ Амаана Сэмэн кыыһа) уонна бары акушеркалары идэлээх бырааһынныккытынан эҕэрдэ тыл маанытын аныыбыт. Ыарыы ыалласпатын, дьаҥ-дьаһах халты хаамтын, үтүө ыраҕыт туолан, санаабыккыт ситтин. Эһигини кытары ситиһии сиэтистин, дуоһуйуу доҕордостун.

Октябрина Голикова.

Хаартыскалары Агафья Корякина тиксэрдэ.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0