Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр дойдуга аан бастакынан коронавирус дьаҥын утары быһыыны нэһилиэнньэ 75 бырыһыаныгар уонна орто сааһы 80-ҥа тиэрдэр былааннаахтар. Маны хайдах ситиһэр туһунан Саха сирин Ил Дархана Айсен Николаев “Арассыыйа хаһыатыгар” интервью биэрдэ.
— 2021 сыл Өрөспүүбүлүкэҕэ Чэбдигирии сылынан, 2030 сылга диэри доруобуйа уон сылынан биллэриллибитэ. Ол түмүгэр Саха сирэ “Кулууп 80+” киириитэ буолуохтаах. Өрөспүүбүлүкэ маны хайдах ситиһэр былаанааҕый?
— Ааспыт сыл бүтүүтэ 2021 сылы Чэбдигирии сылынан биллэриим, онтон муус устарга уопсастыба доруобуйатын салгыы бөҕөргөтүү уонна доруобуйа харыстабылын сайыннарыыга миэрэлэр тустарынан ыйаахха илии баттааһыным – онно кэлэр уон сылы доруобуйа уон сылынан биллэриим, толкуйдаан ылыныллыбыт быһаарыы буолар.
Мантан көрдөххө, национальнай бырайыактар уонна доруобуйа харыстабылын бастакы сүһүөҕүн бөҕөргөтөр бырагыраамалар манна туһаайыллыбыттар эрээри, нэһилиэнньэ доруобуйатыгар кыһаныы – доруобуйа харыстабылын систиэмэтин эрэ сайыннарыы буолбатах.
Билигин киэҥник көрөр ирдэнэр. Саха сирин олохтооҕун орто сааһын чахчы 80-ҥа диэри үрдэтэр туһугар – биһиги маны 2030 сылга ситиһэр соругу туруордубут, бастакытынан, доруобай чөл олох култууратын олохсутуохтаахпыт, табахтааһыны уонна арыгы утары былааннаах үлэни салгыахтаахпыт, иккиһинэн, сэрэтэр үлэни уонна диспансеризацияны күүһүрдүөхтээхпит. Ыарыы олохсуйбутун кэннэ эмтиэхтээҕэр, эрдэттэн сэрэтии үлэтин ыыппыт ордук.
Маныаха биһиги мэдэссиинэни арыый биирдиилээн киһиэхэ туһаайыллар (персонализированнай) гыныахтаахпыт. Бу аан дойду сүүрээнэ (тренд), биһиги дойдубут мантан туора туруо суохтаах. Ону таһынан, мин санаабар, Арассыыйа бу хайысхаҕа үгүс судаарыстыбалар иннилэринэ сылдьыан сөп.
Ордук мэдиссиинэ билимин саамай инники ситиһиилэрэ ирдэнэллэрин бэлиэтээн этэбин, ол иһигэр Арассыыйа, түргэнник олоххо киллэрэр ситиһиилэр. Хомойуох иһин, мэдисиинэҕэ арыйыылары уонна дьон олоҕун быыһыырга ону быраактыкаҕа туһаныыга сороҕор олус улахан бытаарыы баар. Covid-19 пандемията, судаарыстыба сөптөөх сыһыаннаах буоллаҕына саҥа эми-тому (препарат) куттала суоҕун хааччыйан уонна дьон олоҕун сүтэрбэккэ бэрт түргэнник олоххо киллэриэххэ сөбүн көрдөрдө.
Биһиги өрөспүбүлүкэҕэ бу хайысхаларга барытыгар дьоһуннаахтык уонна былааннаахтык үлэлиэхпит. Билигин уопсастыба доруобуйатыгар уонна доруобуйа харыстабылын систиэмэтин бөҕөргөтүүгэ мин ыйаахпынан дьарыктанар бырайыактыыр офис оҥоһуллар.
Интервьюну сиһилии ыйыллыбыт сигэнэн киирэн ааҕыаххытын сөп https://rg.ru/2021/06/04/reg-dfo/ajsen-nikolaev-iakutiia-vojdet-v-klub-80.html
“Российская газета” саайтан.