Ил Дархан э.т. Айсен Николаев бу өрөбүллэргэ Ленскэй оройуонугар сылдьан бырамыысыланнаһы кытары тэҥҥэ олохтоох оҥорон таһаарыы сайдыахтааҕын, дьон олорор усулуобуйата тупсуохтааҕын бэлиэтээтэ.
edersaas.ru
Бырамыысыланнас
Ленскэй – ньиэп, гаас хостооһунунан, ону таһынан, ойуур бырамыысыланнаһынан дьарыктанар оройуон. Оройуоҥҥа “Сургутнефтегаз”, “Газпром”, “Транснефть” курдук улахан хампаанньалар үлэлииллэр. Манна сыһыаран, Айсен Сергеевич: “Ньиэп хостооһунунан дьарыктаныы – оройуон кэскилэ. Бу – биһиги өрөспүүбүлүкэбит, ону ааһан дойдубут сайдар биир хайысхата”, — диэн бэлиэтиир. Санатан эттэххэ, билигин Ленскэйгэ гаас бырамыысыланнаһа сайдаары турар. Ол курдук, Талакааннааҕы, Чайыҥдатааҕы гаас баайдаах сирдэр туһаҕа тахсыахтаахтар. Билигин Талакааҥҥа “Сургутнефтегаз” ньиэби хостуур.
“Баара-суоҕа 15 сыл иһигэр ньиэп бырамыысыланнаһа хайдахтаах курдук өрө таҕыста? Аны билигин гааһы хостооһун саҥа таһымҥа тахсан эрэр. Эһиилгиттэн саҕалаан биһиги гааспыт быраамыысыланнаһа Россияны ааһан, аан дойду таһымыгар тахсыаҕа”, — диэн бэлиэтиир Айсен Николаев.
Айсен Николаев маны таһынан, улахан хампаанньалар олохтоох бүддьүөккэ, оройуон социальнай-экономическай сайдыытыгар төһүү күүс буолаллара күүһүрүөхтээҕин бэлиэтээтэ. “Сиртэн хостонор баайынан эргинэр улахан хампаанньалары кытары үлэлэһии өрөспүүбүлүкэ таһымыгар барыахтаах. Биһиги уопсай сыаллаахпыт – дойдубутун сайыннарыы. Өскөтүн бу маннык биир суолу тутуһан куолаан үлэлээтэхпитинэ, нэһилиэнньэ туруорсар үгүс боппуруоһа түргэнник уонна көдьүүстээхтик быһаарыллыа этэ”, — диэн этэр кини.
Ойуур хаһаайыстыбата
Ил Дархан э.т. Айсен Николаев олохтоох оҥорон таһаарыыны сайыннарыыга биир бастакынан ойуур бырамыысыланнаһынан дьарыктанар “Юпитер” САУо былаһааккатыгар сырытта. Хампаанньа маһы бэлэмниирин таһынан өссө дьиэ тутуутугар ылсан эрэр эбит. Билигин олохтоохтору кытары сайаапкалаһан үлэлиир. Кэнэҕэскитин үлэтин өссө кэҥэтэн, миэбэл оҥорорго дьулуһар. “Оройуоҥҥа ньиэп, гаас бырамыысыланнаһын таһынан аччыгый, орто биисинэс, олохтоох оҥорон таһаарыы эмиэ сайдыахтаах. Ленскэйдэр урут-уруккуттан маһы бэлэмнээһининэн дьарыктаналлара. Билигин бу эйгэни сөргүтүөхпүтүн наада. Ол иһин бу маннык урбаанньыттары өйүүр сөп”, — диэн бэлиэтиир Айсен Николаев.
Хаарбах дьиэттэн дьону көһөрүү
Айсен Николаев бу командировкатын кэмигэр аҥаардас бырамыысыланнаска эрэ буолбакка, дьон-сэргэ олорор усулуобуйатын тупсарыыга болҕомтотун уурда. Ол курдук, бу соторутааҕыта “Хаарбах дьиэттэн дьону көһөрүү” бырагырааманан тутуллан киирбит дьиэҕэ сырытта. Былаан быһыытынан, бу дьиэҕэ хаарбах дьиэттэн көспүттэр уонна дьиэ тутуутугар албыннаппыт өлүүлэһээччилэр киириэхтээхтэр.
Манна даҕатан эттэххэ, дьиэ былырыын күһүн балаҕан ыйыгар үлэҕэ киириэхтээх этэ да, сыл аҥаара хойутаан, олохтоохтор бу соторутааҕыта күлүүстэрин илиилэригэр туппуттар. Дьиэ тас көстүүтүн тупсарыы, суолун-ииһин оҥоруу билигин да ситэ илик эбит. Манна сыһыаран, Айсен Сергеевич хаарбах дьиэттэн дьону көһөрүү бырагыраамата федеральнай таһымҥа эһиилгиттэн саҕаланыахтааҕын иһитиннэрэн туран, билигин бу бырагыраама туох, ханнык механизмынан барыаҕын этэр өссө да эрдэтин, бырабыыталыстыба бэйэтин быһаарыныытын алтынньыга биирдэ таһаарыаҕын эттэ. Санатан эттэххэ, бу бырагарааманан өрөспүүбүлүкэбитигэр 490 тыһ. кв м иэннээх хаарбах дьиэттэн 12 тыһ. кэриҥэ дьону көһөрдүлэр. Аны билигин өссө да 4000 тахса кыбартыыраттан дьону көһөрүөххэ наада.
Социальнай тутуулар
Былырыын Ленскэйгэ Ийэ уонна оҕо медицинскэй киинэ арыллыбыта. Дьиэ тып-тап курдук тутуулаах, сылаас. Ол эрээри рентгент кэбиниэтэ суох буолан эрэйдэннибит дииллэр олохтоохтор. “Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин кытары сөҥнөһөн олохтоохтор медицина өҥөтүн толору уонна хаачыстыбалаахтык ылалларын туһугар үлэлэһиэхпит”, — диэн этэр Ил Дархан э.т. Айсен Николаев.
Маны таһынан, оройуон социальнай эбийиэктэрин тустарынан эттэххэ, өрөспүүбүлүкэ 100 сылын көрсө, Ленскэйдээҕи технологическай техникум үөрэнэр куорпуһа уонна уопсай дьиэтэ үлэҕэ киириэхтээх. Спортивнай комплекс уонна бассейн тутуллуохтаахтар. Үбүлээһинэ эһиилгиттэн саҕаланыахтаах.
Саха сирин салалтата федеральнай кииҥҥэ туруорсан, өрөспүүбүлүкэ 15 аэропорда саҥардыллыахтаах этэ. Бу нэдиэлэҕэ Ил Дархан э.т. РФ тырааныспарын миниистирин Евгений Дитриҕи кытары көрсөн, өрөспүүбүлүкэ 4 аэропордун саҥардыы туһунан кэпсэтиэхтээх. Ол иһигэр Ленскэй аэропордун эмиэ.
“Бырамыысыланнас сайдар, ону тэҥэ, дьон-сэргэ манна олороругар бары усулуобуйа оҥоһуллуохтаах, олох хаачыстыбата тупсуохтаах. Манна былаас бары араҥата уонна оройуоҥҥа үлэлии сылдьар улахан хампаанньалар бары кыттыгастаах буолуохтаахтар”, — диэн бэлиэтиир түмүккэ Айсен Сергеевич.
Аграфена КУЗЬМИНА, «Саха сирэ» хаһыат.