Ил Дархан Айсен Николаев бүгүн, от ыйын 14 күнүгэр, Дьааҥы улууһун Верхоянскай куоратын, Боронук нэһилиэгин дьонун-сэргэтин кытары көрүстэ. Бэҕэһээ Дьааҥы уонна Кэбээйи улуустарыгар нэһилиэнньэлээх пууннар халаан уутугар ыллараннар, эрэгийиэннээҕи ыксаллаах быһыы-майгы биллэриллибитэ.
Нэһилиэнньэлээх пууннарга олорор дьиэлэр, хаһаайыстыбаннай тутуулар, социальнай эбийиэктэр ууга барбыттара. Онон олохтоохтор, бастатан туран, Ил Дархантан туох көмө оҥоһуллуоҕун туоһуластылар. Сорохтор халаан уутугар бу иннинэ эмиэ эмсэҕэлии сылдьыбыттарын, онно көмө харчы дьиэлэрин-уоттарын оҥостоллоругар тиийбэтэҕин бэлиэтииллэр.
– Бастакы уочарат, аҕа саастаах көлүөнэҕэ, доруобуйаларынан хааччахтаах дьоҥҥо көмө барыаҕа. Халаан уутугар эмсэҕэлээбит киһиэхэ тустаах көмө барыларыгар көрүллүөҕэ, биир да киһи болҕомтото суох хаалыа суоҕа. Билигин саамай сүрүнэ хамыыһыйаны кытары тэҥҥэ тахсыбыт хоромньуну барытын докумуоҥҥа тиһиэххэ наада. Урукку хартыына хатыламматын туһугар хас биирдии ыал хоромньутун тус-туһунан ааҕыы барыахтаах, – диэн бэлиэтиир Айсен Сергеевич.
Быйылгыттан саҕалаан туох баар көмө харчыны ылыыга докумуоннары биэрии барыта судаарыстыбаннай уонна муниципальнай өҥөлөрү оҥорор портал, “Мин докумуоннарым” элбэх функциялаах киин нөҥүө ааһыахтаах. Олохтоохтор этэллэринэн, интернет ситимэ мөлтөх буолан, порталга кыайан киирбэттэр. Айсен Николаев манна сыһыаран: “Быраап өттүгэр сөптөөх информация тиийбэт, манна кыһалҕа баар. Онуоха эбии сибээс мөлтөх буолан, докумуоннары кыайан киллэрэр кыах суох. Ол эрээри итинтэн сылтаан көмөнү көрүү бытаарыа суохтаах. Туһааннаах көмө хайа да түгэҥҥэ оҥоһуллуохтаах”, – диэн бэлиэтиир. Ил Дархан этиитинэн, “Мин докумуоннарым” элбэх функциялаах киин үлэһиттэрэ миэстэтигэр, Дьааҥы улууһугар кэлэн докумуоннары тутуохтара.
Мустубут дьон итини таһынан аҕа саастаах көлүөнэни, оҕолору эмтэтэр, сынньатар боппуруоһу көтөхтүлэр. Санатан эттэххэ, билигин Дьааҥы, Кэбээйи улуустарыттан Дьокуускайга оҕолор сайыҥҥы лааҕырдарга кэлэн сылдьаллар. Өрөспүүбүлүкэ таһыгар Краснодар кыраайыгар “Орленок” лааҕырга ыытыы боппуруоһа эмиэ быһаарыллан турар.
Дьааҥы улууһа тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанан олорор улуус. Билигин үгүстэр оттуур ходуһалара ууга сытар. Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ манна эмиэ туһааннаах үлэни ыытыахтаах.
Дьааҥыга билигин сөмөлүөтүнэн иһэр ууну, аһы-үөлү таһа олороллор. Бүгүн 2,5 туонна аһы-үөлү, эми-тому, ууну аҕаллылар. Баатаҕайтан бөртөлүөтүнэн халаан уутугар эмсэҕэлээбит нэһилиэнньэлээх пууннарга тарҕаталлар. Ил Дархан көрсүһүү кэмигэр сибиэһэй килиэбинэн хааччыллыы боппуруоһун эмиэ көрөргө эттэ.
Билигин Дьааҥыга бырабыыталыстыба хамыыһыйата үлэлиир. Уу түспүт сирдэригэр хоромньуну ааҕыы бара турар. Сотору кэминэр нэһилиэнньэллэх пууннары чөлүгэр түһэрии саҕаланыаҕа.
Аграфена КУЗЬМИНА