Айсен Николаев Арассыыйа уонна Кытай эрэгийиэннэрин салайааччыларыгар Өлүөнэҕэ муостаны тутуу суолтатын быһаарда
Өлүөнэни туоруур муоста Кытайтан саҕалаан Хотугу муораҕа тиэрдэр суолу арыйар буолан, Хотугу кэтирээһин тырааныспарын инфраструктуратыгар тыын суолталааҕын туһунан бэҕэһээ, Илиҥҥи экэнэмиичэскэй форум чэрчитинэн тэриллибит Арассыыйа уонна Кытай эрэгийиэннэрин салайааччыларын «төгүрүк остуолугар» Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын э.т. Айсен Николаев эттэ.
edersaas.ru.
Айсен Николаев бэлиэтииринэн, Өлүөнэҕэ муостаны тутуу аан дойдуга суолталанар ресурсалардаах сүҥкэн эйгэни хаһаайыстыбаннай эргииргэ тардар кыаҕы биэрэр. Бу магистраль хабар сиринэн олоххо киллэриллибит, киллэриллэр бырайыактар саппаастара 216 трлн солк тиийэ сыаналанар, ити Арассыыйа Федерациятын ис баалабай бородууктатын кээмэйиттэн 2,3 төгүл улахан. Ол курдук, чугастааҕы территорияларга ньиэп, гаас, көмүс уонна сурьма бөдөҥ саппаастара баар. Бөдөҥ инвестбырайыактары олоххо киллэрии уонна производствоны сайыннарыы суотугар 2030 сылга бу муостанан таһыллар таһаҕас 5,5-6 мөл туоннаҕа тиэйиэҕэ. Бырайыак Саха сирин нэһилиэнньэтин 87 %-ыгар наадалаах таһаҕас, табаар сылы эргиччи тиэрдиллэрин хааччыйар буолан, өрөспүүбүлүкэ социальнай-экономическэй сайдыытыгар дьоһун суолталаах. Өлүөнэ муостата хааччыйыы саҥа тиһигин үөскэтиэҕэ, өрөспүүбүлүкэҕэ наадалаах таһаҕаһы таһыы ороскуотун 30-тан 70 %-ҥа диэри намтатыаҕа.
— Ол түмүгэр эрэгийиэн баалабай бородууктата сыллата 2,5-3 %-ынан улаатыаҕа. Сылы эргиччи үлэлиир суол курдааһынын тэрийии Уһук Илин промышленнай таһымын үрдэтиигэ, олоҕу-дьаһаҕы туруктаах оҥорууга тирэх буолуоҕа, үп-харчы эргиирин тупсарыаҕа, — диэтэ Айсен Сергеевич.
Ил Дархан э.т. салгыы олоххо киллэриллибит бырайыактар тустарынан билиһиннэрдэ. Ол иһигэр, Кытайтан Хэйлунцзян научнай-техническэй хампаанньа көмөтүнэн былырыын Дьокуускайга түргэнник таҥыллар тутуу панелларын оҥорор собуот аһыллыбытын, быйыл «Хаҥалас» ТОР-га саҥа резидент («Цзиньхайтун керамика» хампаанньа) регистрацияламмытын, 2,4 млрд солк суумалаах кирпииччэ собуотун тутар бырайыагынан үлэлиир сыаллааҕын, оттон социальнай бырайыактарга Хэйлунцзян провинциятын кытары үлэ өссө 2004 сылтан саҕаламмытын эттэ.
— Кэлэр өттүгэр атын провинциялар эмиэ үлэлэһиэхтэрэ диэн эрэнэбит, Арассыыйа Кытайы кытары бииргэ үлэлээһинин салгыы сайыннарар туһугар интэриэһиргээбиттэри кэпсэтиигэ ыҥырабыт, — диэн тылларынан Айсен Николаев этиитин түмүктээбитин туһунан Ил Дархан уонна Бырабыыталыстыба пресс-сулууспата иһитиннэрэр.
Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» edersaas.ru.