Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Николаев «Интерфакс» ИА интервью биэрдэ. Өрөспүүбүлүкэ лиидэрин сүрүн сайабылыанньалара – биһиги матырыйаалбытыгар.
Биһиги АЛРОСА хампаанньаны 2020 сыл кириисиһин толору туораабытынан ааҕабыт. Биһиги билигин наадыйыы улаатар усулуобуйатыгар олоробут. Алмаас ырыынага улаатар, алмаас сыаната үрдүүр. Бу сыана өссө да сорох кэмҥэ үрдүөҕэр эрэнэбит, бэл, муҥутуур чыпчаалга тиийиэн сөп. Сыана билигин 2012-2014 сылларга бэлиэтэммит саамай улахан суолтатыттан 10-15% намыһах.
Онуоха АЛРОСА-ҕа хостооһун туруктаах буолуоҕа дии саныыбыт. Биһиги бигэргэппит стратегиябыт чэрчитинэн ырыынагы алмааһынан толоруохпутун баҕарбаппыт. Билигин сүрүн соругунан хампаанньа бэйэтин үлэтин көдьүүһүн үрдэтии буоларын өйдүүбүт.
Кэнники үс сылга манна кэтээн көрөр сэбиэти уонна бөдөҥ акционердары – РФ уонна өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбатын кытары бииргэ үлэлээһиҥҥэ хампаанньа билиҥҥи менеджменэ баһаам элбэх үлэни ыытта.
Түмүккэ хампаанньа 2019-2020 сылларга төлөөбүт дивиденнэрэ ааспыт уон сылга төлөммүт дивиденнэри аһараллар. Бу сыл түмүгүнэн дивиденнэр ааспыт сыллардааҕар эмиэ элбэх буолаллара күүтүллэр. Биһиги бастакы биэс ыйга АЛРОСА алмаастарын атыылааһыҥҥа үчүгэй, позитивнай тэтими көрөбүт. Бэс ыйа эмиэ куһаҕана суох буолуоҕар эрэнэбит.
— Билигин «Мир» рудник дьылҕата хайдаҕый? Туох үлэлэр ыытыллалларый, руднигы чөлүгэр түһэринии дьүүллэһии ханнык түһүмэххэ сылдьарый?
— Былырыын улахан үлэ ыытыллыбыта. Билигин саппааһы ситэри чинчийии түмүктэнэр. Биллэр улаатыы баар буолуоҕун көрөбүт: былырыын ыытыллыбыт үлэлэр түмүктэрэ ити туһунан чопчу этэллэр. Рудник тутуллуохтаах миэстэтэ, сир аннынааҕы дириҥ араҥаны арыйыы схемата быһаарылынна. Билигин тиэхиньиичэскэй регламены оҥоруу түмүктэнэр.
Бырайыак докумуоннарын оҥоруу уонна судаарыстыба эспэртиисэтин ааһыы 2022 сыл түмүгэр былааннанар. Тутуу быһаарыы ылыллыбытын кэнниттэн, 2023-2028 сылларга саҕаланыаҕа. Рудникка алмааһы хостооһун 2030-2031 сылларга саҕаланара күүтүллэр.
«Мир» рудник чөлүгэр түһэриллэр буолбакка, саҥа рудник тутуллар диэн чопчу этиэххэ сөп. АЛРОСА хампаанньа номнуо технологическай көрүҥнэри оҥордо, үлэ саҕаланна. Биһиги, биллэн турар, болдьоҕун түргэтэтэргэ кыһаллыахпыт, ол гынан баран, үлэҕэ куттал суох буолуутун уонна уустук хайа-геологическай усулуобуйалары кытта сибээстээх боппуруостар бааллар.
— Оттон АЛРОСА өттүттэн экологияҕа эппиэтинэс туһунан тугу этиэххитин сөбүй? Хайа-байытар кэмбинээт алдьаммыт турбаларыттан сылтаан, өрүс, чуолаан Далдын өрүс киртийбитин туһунан сонуну киэҥник тарҕатар сириэстибэлэр ыам ыйыгар олус элбэхтик суруйбуттара. Бу дьыалаҕа бэрэбиэркэ ыытыллар дуо?
— Бэрэбиэркэлэр ыытыллаллар, утарсыылаах чахчылар бааллар. Федеральнай кэтээн көрөр уорганнар чахчыларынан, биир төгүллээх технологическай алдьаныы тахсыбыт, бу экология улаханнык уларыйарыгар тириэрдибэтэх.
Марха өрүс тардыытын кыйа уу хаачыстыбата араас биричиинэнэн намыһах. Ол өссө сэбиэскэй кэмтэн мунньуллубут эффект буолуон сөп, айылҕа дьайыытынан буолуон эмиэ сөп – исписэлиистэр эмиэ бу туһунан этэллэр. Олохтоохтор хаачыстыбалаах иһэр уунан хааччыллалларыгар, ол иһигэр сир аннынааҕы источниктан ууну ыларга сир аннынааҕы хайаҕастары оҥорон, биһиги АЛРОСА кыттыылаах Ньурба оройуонун дьаһалтатын кытары туох кыалларын барытын оҥоруохпут. Мин санаабар, бу саамай сөптөөх сыһыан, биһиги ону тутуһуохпут.
Бэлэмнээтэ Надежда Егорова