Айсен Николаев: «Аччыгый биисинэһи өйөөһүн судаарыстыба биир сүрүн экэнэмиичэскэй бэлиитикэтинэн буолар”
Бэҕэһээ, тохсунньу 14 күнүгэр, Москва куоракка Атыы-эргиэн, бырамыысыланнай палаататын тэрийиитинэн, «Ситиһиилээх дьиэ кэргэн – Арассыыйа ситиһиитэ» диэн форум буолан ааста.
Тэрээһин пленарнай мунньаҕар РФ бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлэ Михаил Мишустин, РФ атыыга-эргиэҥҥэ, бырамыысыланнай палаататын бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлэ Сергей Катырин, «Корпорация МСП» АУо генеральнай дириэктэрэ Александр Исаевич уонна СӨ Ил Дархана Айсен Николаев, Рязанскай уобалас күбүрүнээтэрэ Николай Любимов кытыннылар. Тэрээһиҥҥэ эрэгийиэннэргэ биисинэһи өйүүр билиҥҥи миэрэлэр тустарынан дьүүллэстилэр, дойду үрдүнэн дьиэ кэргэнинэн салайыллар саамай бастыҥ үлэлээх тэрилтэлэр туруорбут быыстапкаларын көрдүлэр-иһиттилэр. Саха сириттэн тиийбит хампаанньалар дьон интэриэһин тартылар.
Ил Дархан Айсен Николаев коронавирус дьаҥын кэмигэр СӨ бырабыыталыстыбата экэнэмиичэскэй кириисиһи утары сөптөөх миэрэлэр ылыллыбыттарын туһунан бэлиэтээтэ. «Саха сирин бырабыыталыстыбата биир систиэмэлээх үлэни ыыппытын түмүгэр, биисинэһи хонтуруоллуур-кэтиир ноҕорууска биллэрдик кыччаата. Саха сирэ рейтинин үрдэттэ, ол курдук, 77-с миэстэттэн 22-с миэстэҕэ таҕыста. 2020 сыл саҥатыгар өрөспүүбүлүкэҕэ аччыгый уонна орто урбаан тэрилтэлэригэр 87 тыһыынча киһи үлэлиирэ. Оттон быйыл тохсунньу 1 күнүттэн 117 тыһыынчаҕа тиийдэ. Коронавирус дьаҥа бүрүүкээбитин үрдүнэн икки сыл иһигэр 30 тыһыынча киһи аччыгый биисинэскэ кэллэ. Бу – биһиги сөптөөх үлэбит үтүө түмүгэ буолар», — диэн Айсен Сергеевич быһаарар.
Премьер-миниистир Михаил Мишустин пленарнай мунньахха судаарыстыба коронавирус дьаҥын кэмигэр аччыгый биисинэһи өйүүргэ аналлаах сөптөөх бэлиитикэни тутуһан үлэлиирин бэлиэтээтэ. Ол курдук, аччыгый уонна орто урбааҥҥа аналлаах национальнай бырайыак үлэлиир. Дьиэ кэргэнинэн салайыллар тэрилтэлэр үгүстэрэ аччыгый уонна орто урбаан тэрилтэлэригэр киирсэллэр уонна судаарыстыбаннай өйөбүлү туһанар кыахтаахтар. Михаил Мишустан чуолаан аччыгый уонна орто урбаан тэрилтэлэригэр аналлаах цифровой систиэмэ оҥоһуллан эрэрин уонна ОКВЭД куодун туһаныыны тупсарыы үлэтэ ыытыллыахтааҕын иһитиннэрдэ.
Форум чэрчитинэн, «Дьиэ кэргэн биисинэһин дьаарбаҥката» диэн тэрээһиҥҥэ дойду араас эрэгийиэннэриттэн кытта кэлбиттэр. Олор истэригэр Саха сириттэн «Оһуор утум» (киэргэллэри оҥоруу), «Тирэх» СПоК (отон бородууксуйатынан дьарыктанар), «Кэрэ» ателье (саха национальнай таҥаһа) кытыннылар.
Саха сирин ювелирдарын истиэндэтин премьер-миниистир Михаил Мишустин көрдө-иһиттэ. «Оһуор утум» Арассыыйа үрдүнэн дьиэ кэргэн тэрилтэлэрин ортолоругар биэс бастыҥнар истэригэр киирдэ. Бу хампаанньа үрүҥ уонна кыһыл көмүстэртэн 5000 араас көрүҥ киэргэли оҥорор. Форумҥа тэрилтэни Любовь уонна Станислав Заболоцкайдар билиһиннэрдилэр.
«Форуй аччыгый биисинэс, ону тэҥэ, дьиэ кэргэн урбаанын сайдыыта дойдубут экэнэмиичэскэй туругуттан улахан тутулуктааҕын итэҕэттэ. Михаил Мишустин аччыгый биисинэһи сайыннарыы кууруһун чопчу ыйда. Дьиэ кэргэн эргимтэтигэр, ханнык да биисинэстэн тутулуга суох, бары өбүгэ саҕаттан илдьэ кэлбит уратыбыт уонна маастарыстыба мындыра, үөрүйэҕэ иитэйэхтэнэн араҥаччыланар аналлаах. Ол иһин саха урбаанньыттара Арассыыйа уонна аан дойду ырыынагар өрүү ситиһиилээх буолуохтара», — диэн Айсен Николаев санаатын үллэһиннэ.
СӨ Ил Дарханын уонна бырабыыталыстыбатын пресс-сулууспата