Ил Түмэҥҥэ: Агрооскуола тэриллиитин 30 сыла, учуонай Афанасий Чугунов 80 сааһа
Тыа сирин оскуолалара тус сирэйдээх буолууларыгар агротехнологическай хайысхалаах үөрэх кыһалара улахан кылааты киллэрэллэр.
edersaas.ru
Саха сиригэр агрооскуолалар тэриллиилэрэ 1988 с. саҕаламмыта. Ол курдук, ити сыл Сунтаар улууһун Элгээйитин уонна Чурапчы улууһун Дириҥин орто оскуолалара агротехнологическай хайысханан үлэлиир буолбуттара. Уопсай үөрэхтээһин сүрүн бырыгырааматын сэргэ оҕолору тыа сирин олоҕор-дьаһаҕар, үлэтигэр-хамнаһыгар сыһыарыыга, сүөһү иитэн, оҕуруот аһын үүннэрэн оскуола остолобуойун “итии аһылыгынан” хааччыйыыга үлэлээбиттэрэ. Сэбиэскэй былаас эстибитин, сопхуостар ыһыллыбыттарын кэнниттэн дойду үрдүнэн бу хамсааһын тохтообута. Арай, Саха сиригэр эрэ агрооскуолалар хайысхаларын уларыппатахтара, хата, үлэлэрин ырыынак экономикатыгар сөп түбэһиннэрэн, саҥалыы тыыннаабыттара, кэккэлэрин хаҥатан испиттэрэ.
Сомоҕолоһор итиэннэ судаарыстыбаннай бүддьүөттэн көмө сокуоннай төрүккэ кэлэрин ситиһэр туһугар, 2009 с. өрөспүүбүлүкэтээҕи Сойууһу тэрийбиттэрэ. Сойуус Сэбиэтин бэрисидьиэнинэн Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлэ, оччолорго Бэрэссэдээтэли солбуйааччы Александр Жирков, кинини солбуйааччыларынан оччолорго үөрэх миниистирэ Афанасий Владимиров уонна тыа хаһаайыстыбатын миниистирин бастакы солбуйааччы Николай Попов, толорооччу дириэктэринэн Николай Жирков талыллан үлэлээбиттэрэ. Үөрэх, Тыа хаһаайыстыбатын, Предпринимательство уонна туризм, Профессиональнай үөрэхтээһин министиэристибэлэрин, СГТХА-ны, ТХНЧИ-ны кытары бииргэ үлэлээһиҥҥэ сөбүлэһиилэр түһэрсиллибиттэрэ.
Агро-оскуолалар иитэр-үөрэтэр үлэлэрин суолтатын учуоттаан, Ил Дархан Егор Борисов дьаһалынан агро-оскуолаларга хамнаска үрдэтиллибит коэффициент олохтоммута, кинилэри тыа хаһаайыстыбатын тиэхиньикэтинэн хааччыйар балаһыанньа ылыллыбыта, агрооскуолалар тутулларын бэрээдэгэ оҥоһуллубута. Ол түмүгэр, тыа сирин ураты хайысхалаах оскуолаларын түмсүүтэ тэрээһиннээх, уопуту атастаһыыга көдьүүстээх, күүстээх хамсааһыҥҥа кубулуйбута.
Күн бүгүн, өрөспүүбүлүкэҕэ агротехнологическай хайысхалаах үөрэх кыһалара тэриллибиттэрэ отут сылыгар, 102 агро-оскуола үлэ-хамнас араас көрүҥэр (сүөһү-сылгы иитиитин, сиртэн үүнээйини ылыыны таһынан килиэккэлээх кыылга, мүөттээх ыҥырыаҕа) идэтийэн үлэлииллэр, аныгы алаас оҕолорун үлэҕэ, сиргэ сыһыараллар, олоххо бэлэмнээх буоларга иитэллэр. Агрооскуолалар Сойуустарын бэрисидьиэнинэн Ил Түмэн наукаҕа, үөрэхтээһиҥҥэ, култуураҕа, сонуннары киэҥник тарҕатар сириэстибэлэргэ уонна уопсастыбаннай тэрилтэлэргэ сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Антонина Григорьева хаһыс да сылын бэрт ситиһиилээхтик үлэлиир.
Ил Түмэҥҥэ тохсунньу 26 күнүгэр тэриллибит агрооскуолалар өрөспүүбүлүкэтээҕи Сойуустарын сүбэ мунньаҕар ааспыт сыл түмүктэрин уонна үүммүт сыл соруктарын туһунан киэҥ кэпсэтии таҕыста. Үөрэх үтүөлээх үлэһитэ, педнаука кандидата Петр Кондратьев оҕону үлэлииргэ, табаары оҥорорго үөрэтэри таһынан, ол табаары сатаан батарарга, быһата, экономика төрүттэригэр, урбааҥҥа, сыраны толуйар үлэ түмүгүнэн дуоһуйарга иитэр наадатын тоһоҕолоото. Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков материальнай-техническэй базаны бөҕөргөтүүгэ, нуорма-быраап, үп-харчы өттүнэн хааччыллыыга Бырабыыталыстыба уонна Ил Түмэн таһымнарынан тугу туруорсары былааҥҥа эмиэ киллэрэргэ сүбэлээтэ.
Сүбэ мунньах иккис чааһа агрооскуолалары кытары утумнаахтык үлэлэһэр, сүөһү иитиитин төрүттэригэр элбэх үөрэнэр босуобуйаны оҥорон биэрбит, Россия Федерациятын уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин наукаларын үтүөлээх үлэһитэ, Саха сиринээҕи Наука академиятын вице-бэрисидьиэнэ, тыа хаһаайыстыбатын наукаларын дуоктара, СГТХА бэрэпиэссэрэ Афанасий Чугунову 80 сааһын томтойо туолбутунан чиэстээһиҥҥэ ананна. Саха сиригэр тыа хаһаайыстыбата, сүөһүнү иитии научнай төрүккэ олоҕуран сайдарын, саха дьоно тыа сириттэн итиэннэ төрүт дьарыгыттан тэйбэтин туһугар үйэ аҥаарыттан ордук кэм устата үлэлээн кэлбит, үлэлэһэ сылдьар Ытык киһиэхэ бэйэлэрин эҕэрдэлэрин тиэртилэр, алгыстарын анаатылар: Ил Түмэн дьокутааттара, СГТХА үлэһиттэрэ, төрөөбүт дойдутун, Мэҥэ Хаҥалас улууһун дьаһалтатын баһылыгын тыа хаһаайыстыбатын боппуруостарыгар солбуйааччы Иван Аргунов баһылыктаах дэлэгээссийэ, агрооскуолалар дириэктэрдэрэ уо.д.а.
Раиса Сибирякова, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
Хаартыскаларга: Россия Федерациятын уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин наукаларын үтүөлээх үлэһитэ, Саха сиринээҕи Наука академиятын вице-бэрисидьиэнэ, тыа хаһаайыстыбатын наукаларын дуоктара, СГТХА бэрэпиэссэрэ Афанасий Чугунову 80 сааһынан эҕэрдэлээһин түгэннэриттэн.