Билигин оҕуруотчут сүрүн соруга – оҕуруоту ыкса күһүҥҥэ диэри тиэрдии, саҥа тахсан эрэр астары улаатыннарыы буолар.
edersaas.ru
Дьэ онуоха үөрүйэх оҕуруотчуттар туох албастардаахтарый? Биһиги хаһыаппыт эрэллээх дьүөгэтэ Агафья Тарасова бүгүҥҥү сүбэтэ онно итиэннэ айылҕа бэлэхтэрин астааһыҥҥа ананар:
—— Оҕурсуну наһаа улаатыннара сатаабакка хомуйан истэххэ, саҥалар тахсаллар. Помидору угуттан сэрэнэн тутан, силиһин хамсаттахха, үүнэрэ тохтуур, ол оннугар аһа улаатар, ситэр, угар туран буһан, кытаран барар. Биитэр угун сарбыйан, сэбирдэҕин быһыталаан кэбистэххэ, аһын үчүгэйдик кутар. Улаатарын, ситэрин наадатыгар чочунаах угун баайыллар. Тыыкыба астаах угар үөһэттэн үс-түөрт сэбирдэҕи хаалларан баран, төбөтүн сарбыйыллар, ордук хос лабаатын быһыллар. Моркуобу убаттахха (улааппыттары тоноон кэбистэххэ), аһа улаатар. Уоҕурдууну кутары тохтотуллар. Түүн сөрүүдүйэн эрэр, онон сылааһы хааччыйар туһугар, үүнээйилэр төрдүлэрин кураанах отунан сабыахха сөп. Кыһын хаһааныллар кабачуогу атырдьах ыйын ортотуттан улаатыннарыллар, хаҕа халыҥаатаҕына, умуһахха балачча уһуннук, кулун тутарга диэри, тулуктаһар. Өссө анныгар хаптаһын ууран биэрдэххэ, ардахха буорту буолбат.
Күннэтэ көмтөххө, улаатар
Хаппыыста сүрэҕэ хомулла илик буоллаҕына, ыксаамаҥ. Хомуйуохха диэри өссө да икки ый баар. Билигин кини алларааҥы сэбирдэхтэрэ наадата суохтар, онон итилэри быһан кэбиһиҥ уонна саамай улахан сэбирдэҕин үрдүгэр саба быраҕыҥ. Аллараа өттүн күн аайы тээпкэлээн, буорунан көмөн биэриҥ. Ый иһигэр киһи билбэт гына улаатыа.
Биэрэс хос лабаата, сэбирдэҕэ быһыллар
Атырдьах ыйын саҥатыгар мин биэрэс саҥа тахсар лабаатын ылан кэбиһэбин уонна улахан сэбирдэхтэрин талан тонуу сылдьабын, аһы былдьыы турбатыннар. Уонча хонон баран, умнас төбөтүн быһабын. Маннык дьаһал саҥа улаатан эрэр биэрэстэр ситэллэригэр көмө буолар. Үчүгэйдик көрүүлээх укка отуччаҕа тиийэр ас баар буолар. Мантан күһүн кинилэр бары ситиэхтээхтэр.
Баклажан хоннохтонор
Улаатан истэҕин ахсын, баклажан алларааҥы сэбирдэхтэрин биир-биир ылан иһиллэр. Бутуоннара саҥа аһыллан баран саккыраабатын наадатыгар сарсыарда эрдэ тиксиһиннэрэр ордук, ол эбэтэр синньигэс киистэнэн сэрэнэн сибэккилэрин барытын таарыйталаан биэриллэр. Тоҕо диэтэххэ, сибэккитэ астааҕа эбэтэр аһа суоҕа биллибэт буолан, итинник эрэ ньыманан куоппаһырдыллар. Эбии аһыырын сүрдээҕин билинэр уонна сөбүлүүр, төрүт талымаһа суох, ол иһин, кыра-кыралаан уоҕурда сылдьыллар. Күһүөрү төбөтүн сарбыйан кэбистэххэ, аһа үчүгэйдик улаатар.
Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru.