Афанасий Андросов: ««Анаабыр алмаастарын» кытары сөбүлэһии улуус сайдарыгар көмөлөһөр»

АЛРОСА алын сүһүөх хампаанньата «Анаабыр алмаастара» уонна Булуҥ улууһа муниципальнай тэриллии икки ардыларыгар социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыы туһунан сөбүлэһиигэ илии баттанна.

edersaas.ru

Булуҥ улууһун дьаһалтатын кытары сөбүлэһии сыл аайы уопсастыба бигэргэтиллибит бүддьүөтүн чэрчитинэн түһэрсиллэр. Маннык докумуоннар урут да оҥоһуллаллар этэ уонна баайдаах сири туһанарга көҥүл болдьоҕун устата күүстэрин сүтэрбэттэр. Ол курдук, маннык сөбүлэһии чэрчитинэн «Анаабыр алмаастара» улуус тус сыаллаах бырагырааматыгар уонна со­­циальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытыгар Булуҥ улууһун дьаһалтатыгар 21,1 мөлүйүөн солкуобай суумалаах спонсор көмөтүн оҥорор. Алмааһы хостуур хампаанньа үбэ олорор дьиэ пуондатын саҥардыыга, тырааныспарынан хааччыллыыга уонна улуус муниципалитетын инфраструктуратын сайдыытыгар уо.д.а. хайысхаларга ыытыллар.
Бу нэһилиэнньэ олоҕо тупсарыгар уонна тулалыыр эйгэ харыстабылын хааччыйарга үбүнэн көмөнү оҥорорго АЛРОСА баҕа өттүнэн быһаарыныытын, социальнай эппиэтинэһи көрдөрөр. Муниципалитеттары кытары түһэрсиллибит сөбүлэ­һии чэрчитинэн дьон олоҕун хаа­чыстыбатын тупсарар тус сыаллаах бырагыраамалары үбүлүүр кыах баар буолла. Эрэгийиэннээҕи, федеральнай былаастар өттүлэриттэн хос үбүлээһини тардарга көмөлөһөллөр.

Биһиги урукку матыры­йаалларбытыгар «Анаабыр ал­­маастара» АУо генеральнай ди­­риэктэрэ Павел Маринычев бэ­­лиэтээн эппитин курдук, улуус­тары кытары бииргэ үлэлиир туһунан быһаарыы хампаанньа үлэлиир сириттэн-уотуттан чугас баар сир нэһилиэнньэтэ баайдаах сири туһаныы кэмигэр социальнай өттүнэн көмүс­кэллээх буоларын туһугар ылыллыбыта. «Анаабыр алмаастара» сыл аайы Саха сирин биэс улууһун кытары социальнай-экэнэмиичэс­кэй бииргэ үлэлээһин туһунан сөбүлэһии түһэрсэр.

«Онуоха экология ирдэбиллэрин тутуһуу, олох­тоох нэһилиэнньэни үөрэтии уонна үлэҕэ ылыы хампаанньа дьоһун суолталаах соруктара. Муниципалитеттарбытын кытта биһиги үтүө ыаллыылар буолабыт. Биһиги күн аайы бэйэ бэ­­йэбитигэр көмөлөсүһэ турабыт», – диэн «Анаабыр алмаастара» генеральнай дириэктэрэ Павел Маринычев кэпсээтэ.

«Мультипликативнай көдьүүһү ыларга үөрэннибит»

– «Анаабыр алмаастарын» уонна биһиги улууспут икки ардыгар социальнай-экэнэмии­чэскэй сайдыы туһунан сөбүлэһии чэрчитинэн хампаанньаттан ылбыт үппүтүн Күһүүргэ оҕо уһуйаанын тутарга чинчийэр үлэлэргэ ыытар былааннаахпыт. Үбү икки сылга тыырыахпыт, тоҕо диэтэххэ, билигин биһиэхэ инвестициябыт бырагырааматыгар Бороҕон нэһилиэгэр оскуоланы тутуу киирэр. Бырайыактыыр-симиэтэлиир докумуон хайыы үйэ бэлэм. Ону таһынан Сииктээх бөһүөлэккэ оскуола-саад быра­йыактыыр-симиэтэлиир докумуонун хос үбүлээһин былааннанар. Симиэтэлэри уонна бырайыактары биһиги оскуолалары өрөмүөннүүргэ уонна тутарга федеральнай бырагыраамаларга кыттарга оҥоробут. Ол курдук, быйыл 11 мөлүйүөн солкуобай суума­лаах субсидияны ылбыппыт. Эһиил биэс сайаапканы биэрэргэ бы­­лаанныыбыт. Ити курдук, биһиги алмааһы хостооччулар үптэриттэн мультипликативнай көдьүүһү ылабыт», – диэн Булуҥ улууһун баһылыга Афанасий Андросов кэпсээтэ.

Илии баттаммыт докумуон Булуҥ уонна хампаанньа үлэтин ыытар атын оройуоннарын кытары өр кэмнээх сөбүлэһиилэригэр сыл аайы оҥоһуллар эбии докумуонунан буолар.
«Биһиги үп сорҕотун муниципальнай бырагыраамаларбытын хос үбүлүүргэ эмиэ ыытабыт. Холобурдаан эттэххэ, таба ­иитиитинэн дьарыктанар Хотугу сир аҕыйах ахсааннаах төрүт норуоттарын хаһаайыстыбатын үгэс буолбут көрүҥнэрин өйөөһүн. Сөбүлэһии көмөтүнэн табаһыттарга оттук-оҕунуох матырыйаалларыгар ороскуоттара төннөрүллэр. Сорох үп-харчы быраабы утары оҥоһуллар дьа­йыылары, ол иһигэр со­­куону кэһэн табаны бултааһыны, сэрэтэргэ көрүллэр. Гражданнар уопсастыбаларын – улуус кэ­миэрчэскэйэ суох тэрилтэлэрин сайдыыларын боппуруоһа эмиэ болҕомто таһыгар хаалбат. Ону таһынан үп сороҕо ­улууска ус­­пуорт уонна оҕо тэрээһиннэрин ыытарга хайысхаланар», – диэн Андросов эбэн эттэ.
Афанасий Андросов бэ­­лиэтээн эппитинэн, Булуҥ улууһа, сөбүлэһиини толоруу чэрчитинэн, 2018 сылтан ыла 21,1 мөлүйүөн солкуобайы сыл аайы ылар. Үбү тыырыы уопсастыбаннай хонтуруолга сылдьар уонна кэккэ эспэртиисэни ааһар. Ол курдук, Хотугу сир аҕыйах ахсаан­наах төрүт норуоттара түөл­бэлээн олорор уонна үгэс буол­бут ха­­һаайыстыбаларын көрөр сирдэригэр ыытыллыбыт этнологическай эспэртиисэ түмүгүнэн, бу сууматтан 11 мөлүйүөн солкуобайы түөрт хаһаайыстыба «Булуҥ», «Алгыс», «Байанай» уонна «Чекуровка» үлэлэрин өйүүргэ ыытарга быһаарыллыбыта.

Хардарыта бииргэ үлэлээһин салҕанар

Дьаһалта уонна улуус хардарыта бииргэ үлэлээһиннэрэ үксүгэр маннык сөбүлэ­һии таһынан эмиэ буолар. АЛРОСА уонна «Анаабыр алмаастара» олохтоох каадырдары үлэҕэ ылаллар, Булуҥ улууһун олохтоохторун инникитин үлэҕэ ылар курдук үөрэх уонна атын идэҕэ хос үөрэтии араас бырагыраамаларын олоххо киллэрэллэр. Хампаанньа Саҥа дьыл иннинэ таба ыстаадаларыгар, Таймылыыр бөһүөлэгэр «От күөх рейси» оҥорон, оҕолору куруук босхо илдьэр. Алмааһы хостуур хампаанньа араас дьаһалларга – солбуллубат спонсор. Онтон ордук биллэринэн, Табаһыт күнүгэр Хотугу сир төрүт норуоттара түөлбэлээн олорор сирдэригэр саамай наадалаах «Буран» снегоходу сүрүн бириис быһыытынан туруорара буолар.
«Соторутааҕыта Уопсастыба Бороҕон нэһилиэгэр ас-үөл бородууксуйатын саппааһын босхо аҕаларбытын өйөөтө. Билигин сыана хамныы турарынан, эрдэттэн атыылаһар наадатын бэ­­йэҕит да өйдүүгүт», – диэтэ Булуҥ улууһун баһылыга.

Улуус дьаһалтатыгар бэ­­лиэтээн эппиттэринэн, дота­циялаах бүддьүөт усулуобуйатыгар АЛРОСА хос хампаанньатын кытары сыл аайы түһэрсиллэр сөбүлэһии сайдарга, хос үбүлээһин бырагыраамаларыгар кыттарга, улуус саҥа бырайыактарын (Саха сирин муораҕа ааннара уонна Арассыыйа Арктикатын форпоһа диэн ааттанар бырааптаах) оҥорорго көмөлөһөр.
Улуус бүддьүөтүн ку­раа­нах сыыппараларын уонна ­ороскуотун ыстатыйаларын кэтэҕэр дьон олоҕо, успуорду уонна ыччат бэлиитикэтин са­­йыннарыы, дьиэлэри өрөмүөннээһин уонна социальнай эби­йиэктэри тутууга, өрөмүөннээһиҥҥэ судаарыстыбаннай бырагыраамаларга кыттарга докумуоннары бэлэмнээһин тураллар.

Ол курдук, «Анаабыр алмаас­тарын» үбүн суотугар үс сыл иһигэр улууска 40 дьиэ кэргэҥҥэ уонна ыччакка кыбартыыра биэрии ситиһилиннэ. Федеральнай таһымҥа көрүллэр уонна тиражированиеҕа быраактыканан буолар бырайыактары оҥоруу кыаллар буолла. Холобур, оптоволокно суох усулуобуйатыгар Арктика «Биир кэлим Булуҥ» бырайыак, «Российский Север Арктики» кластер туристичес­кай-рекреационнай бырайыага. Сыыппаралааһыны киллэрэргэ «Биир кэлим Булуҥ» быра­йыак улуус ыраах сытар нэһи­лиэктэригэр спутник сибээһин ороскуотун биллэ кыччатта. Арктика эрэги­йиэнин олохтоохторугар улуус иһигэр турук­таах локальнай ситим баар буолла. Маннык наадалаах инновация бырайыагын олоххо киллэрэргэ алмааһы хостооччулар улуус бүддьүөтүгэр киллэрбит үптэриттэн 3 мөлүйүөн кэриҥэ бэрилиннэ.

«Анаабыр алмаастара» АУо, АЛРОСА алын сүһүөх тэрилтэтэ бытархай баайдаах сирдэргэ алмааһы хостуур тэрилтэлэр ортолоругар аан дойдуга инники иһэр.
Үлэ сүрүн хайысхалара – алмааһы хостооһун, геология чинчийэр үлэлэрэ, сыана­лаах мэҥэһик металлары хос­тооһун.
«Анаабыр алмаастара» аан дойдуга алмаастаах сырье 4-тэн тахса бырыһыанын уонна АЛРОСА хампаанньаларын бөлөҕөр 14% хостуур СӨ сүрүннүүр тэрилтэлэрин ах­­сааныгар киирэр.
Үлэтэ Заполярьеҕа, СӨ Арктика эҥэригэр ыытыллар: хайа учаастактара, геоло­гия-чинчийэр эбийиэктэрэ уонна көмө производство Анаабыр, Өлөөн, Булуҥ, Эдьигээн ­улуустар уонна Красноярскай кыраай сирдэригэр-уоттарыгар бааллар.

«Саха сирэ», edersaas.ru саайтка анаан Андрей ШИЛОВ суруйуутуттан тылбаас.