Национальнай “Бичик” кыһата 2020 сыл балаҕан ыйын 14—19 күннэригэр үгэс буолбут «Ааҕар Саха сирэ” диэн өрөспүүбүлүкэтээҕи кинигэ бэстибээлин үһүс төгүлүн тэрийэн ыытта.
Тэрээһин соруктара – ааҕыыны көҕүлээһин, социальнай суолталаах кинигэлэри тарҕатыы. Санатан эттэххэ, бэстибээл 2016 уонна 2018 сылларга Дьокуускайга Ленин болуоссатыгар тэриллибитэ. Быйыл үгүс тэрээһиннэр онлайн форматынан @bichik.ru инстаграм-страницаҕа буолан аастылар, ону тэҥэ офлайн эмиэ буолла.
Балаҕан ыйын 18 күнүгэр “Бичик” салайааччыта Август Егоров өрөгөйдөөх быһыыга-майгыга бэстибээли арыйда. СӨ Инновация, цифровой сайдыы уонна инфокоммуникационнай технология миниистирэ Анатолий Семенов, Саха сирин суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэллэрэ, норуодунай поэттар Наталья Харлампьева уонна Иван Мигалкин эҕэрдэлэрин тиэртилэр. Итиэннэ Арассыыйа кинигэ таһаарааччыларын Ассоциациятын Президенэ К.В. Чеченев, Татарстан, Удмуртия кинигэтин кыһаларын салайааччылара И.К. Сагдатшин, Ю.В. Кузнецов, Рязань уобалаһын бибилэтиэкэтин сүрүннүүр үлэһитэ Н.Б. Жилякова эҕэрдэ тылларын эттилэр. Салгыы Наталья Харлампьева уонна Иван Мигалкин ааҕааччылары кытта көрсүһүүлэрэ олус истиҥник ааста. Инстаграм сурутааччылара “Бичик” салайааччыларын Август Егоров уонна Валерий Луковцев үлэ-хамнас туһунан сырдатыыларын иһиттилэр, тэрилтэ инники былаанын, сонуннарын ыйытыластылар.
Инстаграм-страницаҕа быһа эфиринэн онлайн-атыы сонун буолла. Атыылаһааччылар кинигэлэри ыйытыластылар, ыллылар. Хас биирдии атыылаһааччы бэлэх тутан үөрдэ.
Күннэй Кардашевская ийэтин Любовь Васильеваны кытта сэһэргэһиини элбэх киһи сэҥээрдэ. Кини “Күннэй кистэлэҥ олоҕо” кинигэтигэр кыыһын дьикти айдарыытын, тус олоҕун, күүһүн туһунан кэпсээтэ, ыйытыыларга хоруйдаата.
Үөрэх уонна оҕо кинигэтин киинэ ZOOM нөҥүө “Саха тылын уруогар (1-4 кылаас) үөрэх-методическай кэмпилиэгин туһаныы” диэн тиэмэлээх алын кылаас учууталларыгар аналлаах онлайн-сэминээргэ элбэх киһи суруйтаран, иккис күнүн эмиэ ыытылынна. Тэрээһин түмүгүнэн хас биирдии кыттааччы туоһу сурук ылла.
“Кинигэ ааҕабыт” ойуу киинэ ааптардара – бырааттыы Лугиновтар Сербияттан быһа тахсан, мульткиинэлэрин хайдах оҥорбуттарын, туох былааннаахтарын кэпсээтилэр. Уолт Дисней уонна Пиксар курдук улахан сахалыы ойуу киинэ оҥорор студия тэрийиэхтэрин баҕаралларын эттилэр.
Арсен Томскай кинигэтинэн “Ситиһиилээх урбаанньыты иитии: IT, туризм, киинэ эйгэтэ” диэн тиэмэҕэ төрөппүттэргэ, оскуола оҕолоругар, устудьуоннарга, учууталларга аналлаах онлайн-сэминээр Инстаграмҥа буолан ааста. Бу тэрээһиҥҥэ оҕо ситиһиилээх буола улаатарыгар, инники олоҕор ханнык идэлэр, урбаан хайысхалара баалларын туһунан IT эйгэтин “InDriver” хампаанньа PR-исписэлииһэ Туйаара Иванова, киинэ туһунан “Сахафильм” продюсера, режиссера Любовь Борисова, туризм туһунан “inYakutia” турфирма салайааччыта Михаил Местников уонна оҕолору урбаанньыт эйгэтигэр иитэр-үөрэтэр “Эргиэн” бизнес-оонньуу, онлайн үөрэхтэр, куурустар тэрийээччилэрэ Семен Посельскай кэпсээтилэр.
“Туймаада” атыы-эргиэн киинигэр кинигэ дьаарбаҥката буолла. “Шведскэй остуол” диэн аахсыйаҕа 1000 солкуобайга 10 кинигэни барыстаахтык атыылаһан, бэлэх ылан дьон-сэргэ үөрэн-көтөн барда. Чэпчэтиилээх атыылаһыы Bichik.ru саайтка ыытылынна. Аахсыйа кэмигэр тэхиньиичэскэй биричиинэнэн саайт үлэтэ тохтуу сылдьыбытынан сибээстээн, чэпчэтиилээх атыылаһыы күнэ балаҕан ыйын 14 күнүттэн 23-гэр диэри уһаан биэрдэ.
Бэстибээли түмүктүүр дьоро киэһэҕэ бастыҥтан бастыҥнары ааттыыр долгутуулаах түгэн буолла. 2019 сыл түмүгүнэн “Бастыҥ ааҕар улуус” аат иҥэрилиннэ уонна бэстибээл чэрчитинэн ыытыллыбыт “Бастыҥ ааптар”, “Бастыҥ бырайыак”, “Бастыҥ фотограф”, “Бастыҥ худуоһунньук”, “Бастыҥ партнер” диэн “Бичик” кыһа үгэс буолбут куонкурустарын түмүгэ биллэрилиннэ, кинигэ рекламатыгар күрэс кыттыылаахтара бэлиэтэннилэр.
“Бастыҥ ааҕар улуус” аата туттарылынна: 3-с миэстэ – Амма( баһылык Николай Архипович Архипов). 2-с миэстэ – Таатта (баһылык Михаил Михайлович Соров). 1-кы миэстэлээх лауреат статуэтката Ньурба улууһугар туттарылынна (баһылык Алексей Михайлович Иннокентьев).
“Бастыҥ ааптар» диэн куонкурус 8 номинациянан ыытылынна.
“Оҕо кинигэтигэр” кыайыыны икки ааптар ылла. Ол курдук, ”Тоҕо?” диэн кырачааннарга энциклопедиятын иһин Сандаара Кулаковскаяҕа уонна “Оҕо ас астыыр кинигэтэ”, “Астыы үөрэнэбит: аан дойду норуоттарын бүлүүдэлэрэ” таһаарыылар ааптарыгар Миролюбовь Сивцеваҕа лауреат диплома туттарылынна.
“Проза” номинацияҕа “Бастыҥ ааптар” ааты ылла Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕириитин уонна култууратын туйгуна, прозаик В. Гоголев-Уйулҕан.
“Поэзия” номинацияҕа икки кыайыылаах бэлиэтэннэ. Ол курдук, “Бастыҥ ааптар” ааты поэт, суруналыыс Саргылана Гольдерова-Саргы Куо ылла. Эмиэ итинник лауреат диплома айымньылаахтык бииргэ үлэлэһэр ааптарбытыгар Михаил Ивановка-Чуона Мэхээлэҕэ туттарылынна.
“Үөрэххэ аналлаах таһаарыы” номинацияҕа лауреат аатын “Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуоттарын култуурата. 10-11 кылаас” диэн үөрэх кинигэтин оҥорбут профессор, педагогика наукатын доктора Евдокия Михайловна Поликарпова салайааччылаах ааптардар бөлөхтөрө ылла.
“Саҥа аат” номинацияҕа юридическай наука кандидата, салайыы уонна быраап Москва уобаластааҕы институтун доцена, “Күннэй кистэлэҥ олоҕо” диэн кинигэ ааптара – Любовь Васильева кыайыылаах таҕыста.
“Хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар литературалара” номинацияҕа “Бастыҥ ааптар” – юкагир суруйааччыта, норуодунай худуоһунньук Николай Курилов.
“Төрүт үгэһи сөргүтүү” номинацияҕа лауреат үрдүк аатын сүктэ Эрнст Алексеев – норуот маастара, “Бичик” кыһаҕа тахсыбыт “Саха балаҕана”, “Хараҕы баайар ураты көстүүлэр”, “Талахтан, мастан дьиэ тэрилэ”, “Саха уонна нуучча тутар төрүт үгэһэ” диэн үлэлэр ааптардара.
“Бастыҥ электроннай таһаарыы” диэн номинацияҕа лауреат – Айсена Тимофеева, кыһа эрэдээктэрэ, “Саха ыалын бастыҥ кинигэтэ”, “Кистэлэҥнээх Саха сирэ”, “Путешествуем по Якутии” 3D остуол оонньуутун, “Айко: чудо-кукла” мобильнай сыһыарыылаах кинигэ уонна да атын араас бырайыак ааптара, салайааччыта.
“Бастыҥ бырайыак” анал аат норуот сайдыытын, үөрэҕин-билиитин, духуобунаһын таһымын кэрэһилиир, омук быһыытынан уратытын, инники кэскилин мэктиэлиир ийэ тылы уонна суругу-бичиги чөл хаалларыыга, чинчийиигэ, салгыы сайыннарыыга-барҕардыыга үйэлээх, киэҥ далааһыннаах үлэлэри ыытар, “Материальная и духовная культура народов Якутии в музеях мира (XVII – начала ХХ в.)”, “Эпические памятники народов мира”, “Саха боотурдара” уонна да атын бырайыактары идеялаан олоххо киллэрбит Александр Жирковка ананна.
«Бастыҥ фотограф» номинацияҕа кыайыылаах таҕыста биллиилээх фуд-фотограф, Роосиятааҕы уонна норуоттар икки ардыларынааҕы таһымнаах куонкурустар кыайыылаахтара, «Бичик» кыһаҕа тахсыбыт «Мааны астаах сандалы», «Эгэлгэ астаах сандалы», «Якутские блюда, и не только…», «Готовим счастье по рецепту» диэн кулинарнай кинигэлэр ааптардара Наталья Оконешникова.
“Бастыҥ худуоһунньук” икки хайысхаҕа куонкурус ыытылынна. “Оҕоҕо аналлаах таһаарыы” номинацияҕа лауреат диплома Ньургуйана Ябловскаяҕа туттарылынна.
“Бастыҥ худуоһунньук” куонкурус “Уус-уран таһаарыы” номинациятыгар лауреат диплома Роман Марковка туттарылынна.
“Бастыҥ партнер” куонкуруска үс хайысхаҕа кыайыылаах сүүмэрдэннэ. “Бастыҥ сакаасчыт” номинацияҕа лауреат диплома туттарылынна ааҕааччы киэҥ биһирэбилин ылбыт айымньылардаах, детектив жанрыгар суруйар Виталий Егоров кинигэлэрин таһаарыыга күүскэ үлэлэһэр Капиталина Николаеваҕа.
“Оскуола бибилэтиэкэлэригэр ааҕыыга бастыҥ көҕүлээһин” номинация лауреатын диплома Мэҥэ Хаҥалас улууһун Бэдьимэ орто оскуолатыгар туттарылынна: “Кинигэ – ааҕыы төрдө” диэн нэһилиэк олохтоохторугар туһуламмыт бырайыак ааптардарыгар, оскуола педагогтарыгар – Екатерина Поповаҕа, Луиза Харитоноваҕа, Александра Поповаҕа бэрилиннэ. Бырайыак биир хайысхатынан “Кинигэтэ бэлэхтээ” диэн үтүө санаа акцията буолар. Бу акция чэрчитинэн нэһилиэк тэрилтэлэрэ, общественнай холбоһуктар 5 хайысханан “Бичик” кыһа кинигэлэриттэн хомуллан оҥоһуллубут кинигэ суумкатын саҥа төрөөбүт, уһуйааҥҥа, оскуолаҕа киирэр оҕолоох дьиэ кэргэҥҥэ, оскуоланы бүтэрээччигэ, саҥа ыал буолааччыларга бэлэх туттараллар. Бырайыак үлэлээбитэ үһүс сыла.
“Бастыҥ муниципальнай бибилэтиэкэ” куонкуруска лауреат дипломун ааҕыыны көҕүлээһиҥҥэ кэскиллээх, араас хабааннаах айымньылаах үлэни тэрийэр Хаҥалас улууһун бибилэтиэкэлэрин ситимэ ылла.
Ааптардар рекламаларын куонкуруһун түмүгэ:
“Бастыҥ рекламнай суруйуу” анал аат кыайыылааҕа – “Ноотуу” кинигэ ааптара Самсонова Светлана-Сиибиктэ.
“Бастыҥ уус-уран устуу” анал аат кыайыылааҕа – Николай Аржаков-Боло Уус. “Элбэх биһирэбили ылбыт үлэ” анал аат кыайыылааҕа элбэх кинигэлэр ааптардара Геннадий Степанов буолла. Күрэс сүрүн кыайыылааҕын аатын Василий Гоголев-Уйулҕан “Туоһахта уонна Лэкиэс” кинигэтин сэҥээриигэ күүстээх үлэтин иһин ылла.
Бэстибээл икки сүрүн күннэригэр 17 тыһыынчаттан тахса киһи Саха сириттэн эрэ буолбакка, Москва, Санкт-Петербург, Рязань, Хабаровскай, Казань уо.д.а. куораттартан кытыннылар. Бу Арассыыйа эрэгийиэннэриттэн аан бастакы онлайн уонна офлайн ыытыллыбыт бэстибээл ситиһиилээхтик ааста. Тэрээһиннэр барыта @bichik.ru инстаграм-страницаҕа уонна тэрилтэ ютуб-каналыгар киирдилэр. 2020 сыллаах бэстибээл түмүктүүр тэрээһинэ – “Кинигэни аах уонна 50000 солкуобайы сүүй” диэн квест-оонньуу алтынньы 3 күнүгэр буолар.