Киһи барахсан былыр-былыргыттан хара тыаны кэрийэн, бултаан-алтаан, илии тутуурдаах, өттүк харалаах сылдьара. Онно кини эрэллээх, бэриниилээх доҕоро – ыта буолар. Кини биһиэхэ көмөлөспүт уонна быыһаабыт түгэннэрэ олус элбэх.
Оннооҕор киһиэхэ көмө буоларга тус анабыллах ыттар бааллар, холобур: өрүһүйээччи, хараҕа суох киһиэхэ сирдьит, булчут уо. д.а.
Ол да буоллар, ыт айылҕа кыыла буолан, атын өрүттээх эмиэ буолар.
Ыт биһиги доҕорбут
Ыт биһигини куруук дьиэбитигэр күүтэр, кэллэхпитинэ наһаа үөрэр. Кинини биһиги бултуурга көмө оҥостобут. Ыт куруутун биһи аттыбытыгар баар. Хас да үйэни быһа тэҥҥэ алтыһан кэллибит.
Ыт барахсан
Саха итэҕэлинэн аан дойду үрдүнэн түөрт атахтаах доҕорбутун ыты – үөһээҥҥи айыы арчылаах оҥорбут. Кини биһиэхэ күндү табаарыс. Оннооҕор биһиги куораппытыгар ыкка анаммыт пааматынньыктар бааллар. Ол эрэн киһи ыты сэнээбит түгэнэ олус элбэх.
Холобур:
Урбаанньыт Владислав Теппор киһи илиититтэн өлөрүллүбүт ыкка пааматынньык туруорбута. Бу ыт барахсан сыл аҥаарын быһа Бүлүүлүүр суога тохтобулга кими эрэ наар күүтэр үһү. Барахсаны тосунньуга саанан ытан олоҕун быһаарбыттар.
Ыт оптуобус тохтобулугар 2017 сыл атырдьах ыйыттан баар буолбут. Кинини хаста даҕаны «пункт передержки» илдьэ сатаабыттар, ол эрэн кини миэстэтиттэн барыан баҕарбатах. Ыты оптуобус тохтобулун аатынан «Вилюй» диэн ааттаабыттар. Аһынан ааһан иһэр дьон, массыынанан айаннаан иһээччилэр, даача олохтоохторо, волонтердар кыра аһынан күндүлүүллэрэ.
Хас даҕаны аһыныгас дьон ыкка дьиэ уйатын оҥорон уураллара даҕаны хас сырыы аайы уйа сүтэн хаалара.
Тохсунньу бүтүүтүгэр ыты аһата кэлбит дьон өлүгүн булбуттар. Эчэйиититтэн көрдөххө, барахсаны саанан ыппыттар.
2018 сыллаахха атырдьах ыйын бүтүүтүгэр Бүлүүлүүр суол 15 км Теппор көҕүлээһининэн ыкка анаан өйдөбүнньүк баар буолбут.
Олус хомолтолоох түбэлтэ. Ыт барахсан оптуобус тохтобулугар кими күүтэрэ буолуой? Хаһаайыным биир эмит күн миэхэ кэлиэ, миигин ылыа диэн олордоҕо дии, барахсан, онтон киниэхэ ким да кэлбэтэх… Уонна маннык түгэннэр өссө да бааллар.
Ыт киһиэхэ саба түһүүтэ
Ыт киһи курдук эмиэ икки өрүттээх буолар. Биир өттүнэн кини биһиги табаарыспыт, ол гынан баран киниттэн куттал суоһуон сөп. Кыыл аата кыыл, санаатын, тугу толкуйдуурун билбит суох.
Буолбут түбэлтэ:
Социальнай ситимнэринэн уонна мессенджердэринэн ыт ытырбытыттан эмсэҕэлээбит кыыс оҕо туһунан иһитиннэриини, хаартысканы тарҕаммыта.
Ис дьыала министиэристибэтэ биэрбит официальнай иһитиннэриитинэн, Ньурба улууһунааҕы ис дьыала отделыгар 10 саастаах оҕо ыкка ытыттаран, травматология отделениетыгар киирбитин туһунан биллэрбиттэр. Ыт хаһаайына ким буолара биллэн, бэрэбиэркэ барар.
Маннык курдук тугэннэр элбэхтэр уонна элбээн иһэллэр.
Көрүүтэ-истиитэ суох ыттар
Билигин Саха сиригэр бэйдиэ сылдьар ыттар кыһалҕалара бэбиэскэттэн түспэт. Ыттар дьоҥҥо саба түһэллэрин суох гынарга куорат дьаһалтата бэйдиэ сылдьар ыттары тутар тэрилтэлэргэ сорудах биэрэр.
Дьокуускайга бэйдиэ сылдьар ыттарынан «ЖилкомСервис» МУП дьарыктанар. Күн ахсын олохтоохтортон диспетчерскай сулууспаҕа бэйдиэ сылдьар ыттар тустарынан 10 — 15 сайабылыанньа киирэр.
Ыт бэйдиэ сылдьыыта дьонтон тутулуктаах. Иитэ ылан баран, мал курдук уулуссаҕа быраҕаллар. Онтон сылтаан киһи да, кыыл да эрэйи көрөр.
Сыллата ыттары, куоскалары көрөр-харайар пууҥҥа 5 тыһыынчаттан тахса куоска уонна ыт киирэр. Онно киирбит кыыллар төттөрү тахсыбаттар…
Түмүк
Биһиги биири өйдүөхпүтүн наада: биһиги ыкка хайдах сыһыаннаһабыт да, кини биһиэхэ оннук сыаһыаннаһар. Ыт биһиги доҕорбут, ол туһунан умнуо суохтаахпыт. Ыт уулуссаҕа бэйдиэ сылдьарыгар хаһаайына, ол эбэтэр киһи буруйдаах.
Милона Иванова, ХИФУ Суруналыыстыкаҕа салаатын устудьуона
Хаартыска: https://yakutia.info