Бүгүҥҥүттэн өрөспүүбүлүкэтээҕи Коммерческайа суох аҕа ууһун общиналарын сойууһун II сийиэһэ үлэтин саҕалаата.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, https://edersaas.ru
Өрөспүүбүлүкэ хоту улуустарыттан анал регистрациялаах аҕа ууһун общиналарыттан 63 дэлэгээт сийиэскэ кыттыыны ылар. Ордук элбэх дэлэгээссийэ Алдан (8 киһи), Нерюнгри (8 киһи), Өлөөн (5 киһи), Уус Маайа (5 киһи) улуустарыттан кэлбит.
Өрөспүүбүлүкэҕэ 160 аҕа ууһун общината тэриллэн үлэлиир. 2012 сыллаахха бу тэрилтэлэр коммерческайа суох сойуус тэринэн, ол тула түмсүбүттэрэ. Биэс сыллааҕыта общиналар сойуустарын I сийиэһэ буолбута.
Бүгүн дэлэгээттэр сийиэс бастакы күнүгэр хоту норуоттарга социальнай өйөбүл, көс усулуобуйаҕа үөрэхтээһин боппуруостарын, булт, балыктааһын, таба иитиитин сайдыытын туһунан дьүүллэстилэр. Биир сытыы боппуруоһунан сир боппуруоһа буолар. Дэлэгээттэр кинилэр түөлбэлээн олорор, дьарыктанар сирдэригэр промышленнай баһылааһын кыһалҕатын ыйдылар.
Сийиэскэ ыҥырыылаах ыалдьыттар эмиэ кэлбиттэр. Ол курдук, Алтай суруйааччыта Бронтой Бедюров дэлэгээттэр санааларын истэн баран:
— Арассыыйа регионнарыгар олорор аҕыйах ахсааннаах норуоттар кыһалҕалара сүрүннээн биир ис хоһоонноох. Ол эрээри Саха сирин салалтата аҕыйах ахсааннаах норуоттарын олорор усулуобуйаларын тупсарарга үлэлии турар сокуоннары ылынан, өрөспүүбүлүкэ хоту уонна арктическай улуустарыгар олорор аҕа уустарын общиналара атын регионнарга холоотоххо, төрүт сирдэригэр быдан көмүскэллээхтэр. Мин санаабар, төрүт омуктар боппуруостарын Арассыыйа таһымыгар быһаарар тойоттор Аляскаҕа буолбакка, Саха сиригэр кэлэн уопут атастаһыахтарын наада. Бу өрөспүүбүлүкэ холобуругар киһи үөрэнэрэ үгүс, — диэн бэлиэтээтэ.
Уһук Хотугу Илин, Сибиир уонна Хоту сир аҕыйах ахсааннаах норуоттар аҕа уустарын общиналарын коммерческайа суох холбоһуктарын бырабылыанньатын салайааччыта Ольга Етылина:
— Урукку сылларга Арассыыйаҕа аҕа уустарын общинатын ахсаанынан Камчатка баһыйар этэ — 298 община. Билигин араас хайысхалаах аҕа уустарын холбоотоххо, Саха сирэ камчаткалары ситэн ааста. Манна кэпэрэтиип статустаах община элбээн эрэрэ киһини үөрдэр. Саха сирин үрдүкү салалтатыттан улахан өйөбүллээх буолан, аҕа уустарын общиналара бэйэлэрин өрөспүүбүлүкэлэригэр баар төрүт сирдэрэ көмүскэллээх тураллар. Ол да иһин тустаах балаһыанньатынан Саха сирэ Арассыыйаҕа биир бастыҥ регион быһыытынан сыаналанар. Бу иннинэ Ханты-Мансийскай холобурга сылдьара. Аҕа уустарын өйүүр сокуоннары таһааран, Саха сирэ инники күөҥҥэ таҕыста. Бу маннык ситиһии өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбата, Ил Түмэн, Арктика кэмитиэтэ биир хайысханы тутуһан үлэлээһиннэрин түмүгэр кэллэ дии саныыбын, — диэн санаатын үллэһиннэ Ольга Владимировна.
Сарсын сийиэс дэлэгээттэрэ Өрөспүүбүлүкэ Саалатыгар пленарнай мунньахха кыттыахтара. Өйүүн «Куруһаала» эргиэн киинигэр «Арктика эйгэтэ» диэн регионнар икки ардыларынааҕы быыстапка- дьаарбаҥка буолуоҕа. Ол кэннэ сийиэс дэлэгээттэрэ доруобуйаларын бэрэбиэркэлэтиэхтэрэ уонна култуурунай тэрээһиннэргэ сылдьыахтара.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, https://edersaas.ru