Петр I ыраахтааҕы Ыйааҕынан, 1772 сыллаахха тохсунньу 2 күнүгэр Арассыыйа Борокуратуурата тэриллибитэ. Ол аата эһиил Арассыыйа Борокуратуурата тэриллибитэ 300 сыла буолуоҕа. Түгэнинэн туһанан, Саха сиригэр борокуратуураҕа өр сылларга үтүө суобастаахтык үлэлээбит борокуруордары, борокуратуура бэтэрээннэрин билиһиннэриэхпит.
Кинилэртэн биирдэстэринэн — өрөспүүбүлүкэҕэ сокуоннас бөҕөргүүрүн туһугар 39 сыл эҥкилэ суох үрдүк таһымнаахтык үлэлээбит Николай Гаврильевич Тимофеев буолар. Николай Гаврильевич 1968-1976 сс. Муома оройуонугар борокуруордаабыта, салгыы 10 сыл Мэҥэ Хаҥалас уонна 1988-1991 сс. Хаҥалас улуустарыгар борокуруорунан таһаарыылаахтык үлэлээбитэ.
Кини Саха АССР Борокуратууратыгар уопсай кэтээн көрүү отделыгар начаалынньыгынан уонна Дьокуускай куорат борокуруорун солбуйааччынан үлэлээбитэ. Кэлиҥҥи 12 сыл устата СӨ Борокуратууратыгар силиэстийэлиир отделга үлэлээбитэ. РСФСР Үрдүкү Сэбиэтин 1982 сыл ахсынньы 27 күнүнээҕи Ыйааҕынан Николай Гаврильевич Тимофеевка РСФСР үтүөлээх юриһа үрдүк аат иҥэриллибитэ.
Николай Гаврильевич Сунтаар улууһун Дьаарханыгар төрөөбүтэ. Аҕа дойду Улуу сэриитэ түмүктэнэригэр, кини 7 саастааҕа. Тойбохойдооҕу орто оскуоланы бүтэрэн баран, 4 сыл колхуоска биригэдьииринэн үлэлээбитэ. 1962 сыллаахха Свердловскайдааҕы юридическай институкка үөрэнэ киирбитэ уонна бүтэрээт, Булуҥ оройуонугар борокуруор көмөлөһөөччүтүнэн ананан үлэлээбитэ. Муома уонна Мэҥэ Хаҥалас улуустарыгар үлэлиир кэмнэригэр, тэрилтэтигэр массыына суох этэ. Ол иһин Николай Гаврильевич быһылаан буолбут сиригэр атын тэрилтэ тимир көлөтүнэн тиийэрэ.
Николай Гаврильевич ханнык да ыарахан үлэттэн толлон турбата, барытын толорорго дьулуһара. Муома оройуонугар үлэлиир кэмигэр эдэр борокуруор уоппускатыгар дьиэ кэргэнин кытта сынньаны барбыта. Онтон кэлбитэ экспедиция үлэһитэ А. диэн киһини өлөрүү дьыалата кыайан аһыллыбакка сылдьар эбит. Холуобунай дьыала тохтотуллубут этэ. Ол саҕана борокуратуураҕа силиэдибэтэл штата суоҕа. Онуоха улуус борокуруора Николай Гаврильевич силиэстийэни бэйэтэ үүннээн-тэһииннээн ыыппыта уонна Уус Ньара милииссийэлэрэ тустаах Холуобунай дьыалаҕа сибидиэтэли булбуттара. Бэрт сотору кэминэн өлөрүөхсүт тутуллубута. Буруйданааччы милииссийэни суох гынан баран, куота сатаабыта биллибитэ. Онуоха Николай Гаврильевич сөптөөх миэрэни ылынан, Холуобунай дьыаланы тиһэҕэр диэри тиэрдэн баран, суут көрүүтүгэр биэрбитэ. Суукка буруйданааччы барытын билиммитэ уонна 15 сылга көҥүлэ быһыллыбыта. Николай Гаврильевич итиниэхэ майгынныыр түгэннэриттэн элбэҕи холобурдуохха сөп. Кини чахчы борокуратуура систиэмэтигэр эҥкилэ суох таһаарыылаахтык үлэлээбитэ.
Николай Гаврильевичка үлэтигэр төһүү көмөлөһөөччүнэн кэргэнэ Ираида Федеровна этэ, кинилэр үс оҕону иитэн, улахан дьон оҥортообуттара. Кини ханнык баҕарар түгэҥҥэ кэргэнин туһунан куруук сылаас, иһирэх тылынан ахтар, оҕолорун, сиэннэрин ситиһиилэриттэн олус дьоллоохторун, киэн тутталларын туһунан өрүү кэллиэгэлэригэр кэпсиир.
СӨ Борокуратуурата.