От ыйын 1 күнүнээҕи туругунан, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн бас билии көрүҥүттэн тутулуга суох, 176 тыһыынча 48 таба, ол иһигэр 75 тыһыынча 250 ийэ таба баар.
Табаны иитиигэ идэтийэр 106 хаһаайыстыбаҕа 1 тыһыынча 221 киһи (989 табаһыт, 232 чуумсук) үлэлиир. Быйыл таба төрүөҕүн туругун, табаһыттарга көрүллэр өйөбүл, уопсайынан табаны иитии салаатын туругун уонна инники былааннарын туһунан Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин үгэс буолбут хотугу салааларга уонна балык хаһаайыстыбатын отделын салайааччы Иннокентий Баланов маннык кэпсиир:
– Таба төрүөҕэ түмүктэннэ. Барыта 37 074 тугут ылыллан, тугут дьыалабыай тахсыыта ортотунан 50,5 %, улахан табаны чөл тутуу 92,4 % буолла. Анаабыртан, Томпоттон ураты улуустарга төрүөх былырыыҥҥытааҕар үчүгэй. Анаабырга кыһын саҕаланыытыгар ардахтаах тоҥоруу буолан, табалар бэрт ыараханнык кыстаатылар, Томпоҕо уонна Алдаҥҥа күһүн уһаабыта оҕуста, онно адьырҕа кыыл элбээбитэ эбилиннэ. Хайалаах тайҕа уонна тайҕа зоналарыгар күһүн уһаан, кыһын хаар олус халыҥ буолан, бытарҕан тымныы күннэр олус уһуннук тураннар, төрүөх арыый хойутаан саҕаламмыта.
Племенной үлэ
Силиэксийэлиир-племенной үлэҕэ идэтийэр түөрт хаһаайыстыбалаахпыт. Эбэҥки боруода табатын иитиигэ Өлөөн улууһугар «Өлөөн» МУТ идэтийэр, эбээн табатын иитиигэ Булуҥ улууһугар «Приморскай», «Бороҕон» МУТ-тар, Өймөкөөн улууһугар «Үчүгэй» УоПХ үлэлииллэр. Быйыл саас Алдан табаһыттара Өлөөнтөн 130 табаны ыллылар, Өймөкөөн хаһаайыстыбата Сэбээни кытары, «Бороҕон» МУТ Дьааҥы улууһун «Орто салаа» общинатын кытары таба атастастылар.
Адьырҕалары утары охсуһуу
Айылҕа араас тургутуутугар, аны адьырҕа кыыл эпсэн, кутталы үөскэтэр. Алдан, Нерюнгри, Өлөөн, Эдьигээн, Эбээн Бытантай улуустарыгар бөрө элбэх. Хаһаайыстыбалар бу сылга киириэхтэн 242 бөрөнү өлөрөн, тириитин «Сахабулт» аахсыйалаах уопсастыбаҕа туттардылар, былырыын баччаларга 220 бөрө, иллэрээ сыл 218 бөрө дьакыллыбыта. Өлүөхүмэ, Томпо, Алдан уонна Нерюнгри улуустарыгар эһэ элбээбитэ бэлиэтэнэр. «Томпо» фактория кэпэрэтиип табаһыттара биэс эһэни өлөрдүлэр.
Үп-харчы тиэрдилиннэ
Судаарыстыба салааны сайыннарыыга көрөр субвенциятын кээмэйэ хаһаайыстыбаларга тохсунньу 1 күнүгэр баар таба ахсаанын быһыытынан оҥоһуллар уонна статистика чахчытыгар олоҕуран, сыл устата кыратык уларыйыан сөп. Бүтэһиктээх чахчылар хаһаайыстыбалар сыллааҕы отчуоттарын туттарбыттарын кэнниттэн, бэс ыйыгар чуолкайданаллар. Биллэрин курдук, өрөспүүбүлүкэ сирэ-уота олус киэҥ, улуус улуус айылҕатын араастаһыыта, уратыта элбэх. Өйөбүлү оҥорууга ол учуоттанар. Быйыл биир табаҕа көрүллэр көмө харчыта маннык быһылынна: туундара зонатыгар 4122 солк.; туундара былаастаах ойуур зонатыгар 4617 солк.; хайалаах тайҕа зонатыгар 5524 солк.; тайҕа зонатыгар 8039 солк.; 500 уонна онтон аҕыйах табалаах хаһаайыстыбалар табаларыгар 3834 солкуобай көрүлүннэ. Субвенця харчыта маннык ааҕыллан, тохсунньуттан бэс ыйын киллэрэн туран, табалаах 19 улууска толору тиэрдилиннэ.
Инники соруктар
Хаһаайыстыбалар салайааччылара ыстаадалар биригэдьиирдэрин кытары ыкса сибээһи тутан олороллоро, ыстаадалар бигэргэммит маршруттарын тутуһан сылдьаллара, табаны чөл тутар, төрүөҕү мүччү туппат инниттэн, ардай аһыылаах кыыллартан көмүскэнэр дьаһаллары мөлтөппөккө, бөрөлөр ханан кэлэллэрин-баралларын кэтии сылдьаллара, наадалаах кэмигэр суһал дьаһаллары ылаллара ирдэнэр.
Раиса Сибирякова, edersaas.ru