2016 сыл бэлиэ түгэннэрэ

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Ди Каприо саха “Оскарын” тутта
Артыыс 1997 сыллаахха “Титаник” киинэҕэ уһуллан аатырыаҕыттан бу тухары “Оскар” наҕараадаҕа тиксибэтэҕэ күлүүгэ сылдьара. Сүүрбэ сыл ааспытын эрэ кэнниттэн, быйыл, “Выживший” киинэҕэ Лео сүрүн оруолу толорон, дьэ, күүтүүлээх наҕараадатын ылла. Саха сирин кэрэ куоларын аатыттан үрүҥ көмүстэн кутуллан оҥоһуллубут чороон тутурдаах “Эллэй” диэн ааттаах статуэтканы Ди Каприоҕа Лос-Анджелестааҕы офиһыгар тиэрдибиттэрэ. Акция “Оскар для Лео” диэн ааттаммытта. Тэрийээччилэр быйыл норуодунай Оскары эмиэ биир эмит артыыска биэрэр санаалаахтар.

Кыһын ортото сардаана үүннэ
Олунньу ыйга Чурапчы улууһун Арыылааҕыттан төрүттээх Семен Романович Попов, норуокка биллэринэн Сиэдэрэй Сэмэн, кыһын ортото дьиэҕэ сардаана сибэккини үүннэрэн соһутан турар. Семен Романович учуонай-биолог идэлээх, сардаана сибэккини кыһыннары үүннэрбитэ номнуо сүүрбэччэ сыл буолбут эбит.

edersaas.ru сайт арылынна
Быйылгыттан “Саха сирэ” хаһыат эрэдээксийэтэ сахалыы тыллаах edersaas.ru диэн сайты үлэлэтэр. Манна олох-дьаһах бары эйгэтэ, күннээҕи кыһалҕабыт, улуу дьоммут, чаҕылхай ыччаппыт, эстрадабыт сулустара, спортсменнар, тыа сирин талааннаах дьоно-сэргэтэ, туһалаах сүбэ-ама, – барыта баар. Саха дьоно кутталлааҕы, иччилээҕи, дьиктилээҕи ааҕарын олус сөбүлүүбүт. «Хараҥа хоско» абааһылаах кэпсээннэри, “Сүрэх кистэлэҥэр” таптал туһунан, “Арыллыбатах аартыктарынан” олоххо буолбут түбэлтэлэри аах. Сахалыы тест, нэдиэлэ аайы гороскоп, бэлиэ түгэннэр тахсаллар.

Казахстан вайнердара Ыһыахха сырыттылар
Туймаада ыһыаҕын саҕана нууччалыы тыллаах дойдуларга аатырар вайнердар – Казахстантан Нурлан Батыров – “Безумная женщина”, Кыргызстантан Эльдана Сатыбалдиева, “Queex” бөлөх уолаттара Дьокуускайга кэлэ сылдьыбыттара. Кинилэр “Insta-vine fest” норуоттар икки ардыларынааҕы вайнердар бэстибээллэригэр кыттыбыттара. Бу дьон Инстаграмҥа сүүһүнэн тыһыынча көрөөччүлээхтэр. Омук вайнердара Саха сирин вайнердарын кытта доҕордоһон, билигин даҕаны видеолары бииргэ усталлар.

Бөтөс киһини быһаата
Ааспыт кыһын Ньурба улууһун Дьикимдэ нэһилиэгэр биир дьахтарга мэнээк сылдьар ыттар саба түспүттэрэ. Икки оҕо ийэтэ ыттар ыстаммыттарыттан куттанан илиитинэн сирэйин бүөлэммит уонна дьону көмөҕө ыҥыран, хаһыытыы сатаабыт. Киэһэлик буолан чугаһынан дьон суох буолан биэрбит. Бу кэмҥэ хантан даҕаны кэлбитэ биллибэккэ Бөтөс ыт сүүрэн кэлэн, дьахтары быыһаан, ыттары үүртэлээбитин умнумуохха. Дьэ, кырдьык, Бөтөс да Бөтөс!

Ил Дархан Ыччат сылын биллэрдэ
Быйыл өрөспүүбүлүкэтээҕи Ыччат сийиэһэ үһүс төгүлүн ыытылынна. Манна СӨ Ил Дархана Егор Борисов кэлэр 2017 сыл өрөспүүбүлүкэҕэ Ыччат сылынан биллэриллэрин туһунан эттэ. Бу дьаһал ыччат көҕүлээһинэ сайдарыгар, эдэр дьон олоҕо тупсарыгар төһүү күүс буолуоҕа. Быйылгы сийиэс икки күн устата биэс секциянан ньиргиччи үлэлээтэ. Ыччат хамсааһына сайдарыгар анаан чопчу этиилэр уонна бырайыактар киирдилэр. Ил Дархан үгүс этиилэри сэҥээрэ иһиттэ уонна ыччат бэлиитикэтин туһунан ыйаахха киириэхтэрин эрэннэрдэ. “Ыччат сыла – диэн тэрээһиннэр, бырааһынньык буолбатах, бу – үлэ”, — диэн бэлиэтээтэ.

Аммаҕа “Губка Боб” мультик кафета арылынна
Амма улууһун ураты көрүүлээх эдэр предпринимателэ Алексей Шишигин Амма киинигэр “Красти Краб” диэн кафе арыммыта. Алексей “Губка Боб – квадратные штаны” мультикка баар Краб кафетын тугу даҕаны уларыппакка ыла сатаан, кафетын иһин-таһын барытын бэйэтэ илиитинэн оҥорон үгүс дьону соһутан турардаах.

Тылы таайар оонньууну толкуйдаатылар
Н.Э. Бауман аатынан Москватааҕы университет устудьуоннара Slonozavr диэн ааттанан «Тылы таай» диэн төлөпүөннэргэ аналлаах саҥа оонньуу таһаардылар. Саха уолаттара энергетика эйгэтигэр үөрэнэллэр, оттон программированиены уруккуттан интэриэһиргээн, хобби оҥостубуттар. Тылы таайарга түөрт хартыына тахсар, онно туох эттик, барамай, өйдөбүл көстөрүн таайыахтааххын. Эмиэ даҕаны «Поле чудес» курдук, тыл хас буукубалааҕа көстөр. Онно хоруйгун суруйаҕын уонна салгыы бараҕын.

Үтүө Антон арыгыттан аккаастанна
Биллэр уопсастыбанньык Антон Васильевка “Сыл киһитэ-2016” бириэмийэ тэрийээччилэрэ уолга бириис быһыытынан буокка биэрбиттэрэ. Онон дьону улаханнык аймаабыттара. Антон буокканы төннөрбүт этэ. Наҕараада хаһаайыныгар сөбө суох бэлэх бэриллибитин боруостаан, чочумча буолаат, тэрилтэлэр, биирдиилээн дьон харчы хомуйан Антоҥҥа туттарбыттара. Антон ону кыамматтарга, ордук наадыйааччыларга биэрбитэ. Чахчы даҕаны, Антон Васильев үтүө санаа тыыннаах кэрэһитэ буоларын өссө биирдэ көрдөрбүтэ.

Нуучча уола Лабыҥкырга 94 күн олордо
Воронеж айанньыта Андрей Соловьев Өймөкөөн улууһугар Лабыҥкыр күөл кытыытыгар кыстыыр сыалаах бу сайын айаҥҥа туруммута. От ыйыгар тиийэн баран, үс ыйтан ордук олордо. Ордук бырдахтан кэһэйдим – диэн кэпсиир. Булчуттары кытта булсан, хата, балыктаан, куобахтаан аһаан сылдьыбыт. Булчут үүтээнигэр олорбут. МЧС үлэһиттэрэ ол-бу буолуоҕа диэн, эвакуациялыы кэлэн иһэллэрин истэн, балыксыттары кытары төннөн Томторго киирбит. Билигин Воронежка төннүбүтэ. Аны сайын Карелия айылҕатыгар баран олоро түһэн баран, күһүөрү Лабыҥкырга эргиллэр былааннаах.

Азия оҕолоругар” 2000 волонтер үлэлээтэ
Быйыл алтыс төгүлүн ыытыллар норуоттар икки ардыларынааҕы “Азия оҕолоро” спортивнай оонньуу үрдүк таһымнаахтык ааста. Барыта 38 хамаанда, 3000 кэриҥэ спортсмен кэлэн кытынна. Бачча элбэх ыалдьыты Саха сирин волонтердарын кытары үлэлиир киин түмпүт 2000 волонтера сирдээтилэр, көмөлөстүлэр. Волонтердар Саха сирин 23 оройуонуттан, Татарстантан, Норвегияттан уонна Туркменистантан кэллилэр. Олортон биэс бастыҥ волонтер Бразилия Рио-де-Жанейро куоратыгар буолан ааспыт Сайыҥҥы Олимпийскай оонньууларга баран үлэлээн кэлбиттэрэ. Сыл түмүгүнэн Ыччат баалыгар Саха сиригэр волонтердары кытта үлэлиир киин “Бастыҥ уопсастыбаннай түмсүү” аатын ылбыта.

Ыччат ыһыаҕа Аммаҕа буолла
Быйылгы ыһыах Амма улууһун кырдалыгар ыытылынна. Үс күн устата ардах төһө даҕаны курулаччы “куппутун” иһин, уопсайа үс тыһыынча кэриҥэ киһи түмсэн, үөрэн-көтөн тарҕаспыта. Барыта 30 хамаанда (онтон аҕыһа хоту улуустар) кэлэн 12 араас куонкуруска кытынна. Кыайыылаахтар киин улуустарга Амма (бириис — УАЗ микро-оптуобус), хотуларга — Өймөкөөн (бириис — “Синтай” тыраахтар), уопсастыбаннай тэрилтэлэргэ Ыччат парламенын (бириис – спортивнай көстүүм) хамаандалара буоллулар. Эһиилги Ыччат ыһыаҕа Мирнэйгэ буолуохтаах.

Хотугу Синергия” ыччат форума
Уруккута “СахаСелигер” диэн талааннаах, көхтөөх ыччаты түмэр форум быйыл “Хотугу Синергия” диэн аатынан ыытылынна. Уһук-Илиҥҥи уокурук эдэр дьонун хабан, Хаҥалас улууһун “Орто Дойду” пааркатын сиригэр-уотугар биэс күн устата буолла. Форумҥа барыта холбоон 400 кыттааччы кэлбитэ. “Эдэр салайааччылар”, “Киинэ эйгэтэ”, “Эн – предпринимательгин”, “Нэһилиэк”, “Я –ИНЖЕНЕР”, “Устудьуоннар бэйэни салайыныылара” хайысхаларынан арахсан үөрэннилэр. Форум түмүгүнэн бастыҥ бырайыактары, саҥа санаалары талан, олоххо киллэрэргэ анаан үп-харчы биэрбиттэрэ.

“СЫТС”-ка аммалар кыайдылар
“Саха ыччатын – тыа сиригэр” бырайыак “Эдэр саас” хаһыат “оҕото” буолар. Уруккута “От — шоу”. Манна оройуоннартан, ыччат уопсастбаннай тэриллиилэриттэн аҕыс киһилээх хамаанда (5 уол, 3 кыыс) тэринэн кэлэн, от мунньууга, кэбиһиигэ, оту охсууга, күөс өрүүтүгэр, ынах ыаһыҥҥа уо.д.а. күрэхтэһэллэр. Быйылгы “СЫТС” от ыйын бүтүүтэ Амма улууһун Абаҕа нэһилиэгин кырдалыгар ыытылынна. Күрэхтэһиигэ тоҕус хамаанда кытынна. Кыайбыт хамандаларга харчынан 150 тыһ. солк. бириис туттардыбыт.

Ыччат бэстибээлин көрсөргө бэлэмнэннилэр
2017 сыл алтынньытыгар Сочи куоракка Ыччат уонна устудьуон аан дойдутааҕы бэстибээлэ уон тохсус төгүлүн ыытыллыаҕа. Тэрээһиҥҥэ 140 дойдуттан отут тыһыынчаттан тахса ыччат түмсэрин былаанныылар. Саха сирин ыччата бэстибээл ыытыллара оруобуна биир сыл иннинэ “Юность” стадиоҥҥа бэстибээл бэлиэтэ — биэс сэбирдэхтээх ромашка сибэккини ойуулаан таһаарда. Флешмобка 500-тэн тахса эдэр киһи кытынна.

Я – ИНЖЕНЕР” куонкуруска энергетик кыайда
Уһук илиҥҥи “Я — ИНЖЕНЕР” куонкурус кыайыылааҕынан Василий Шишигин буолла. Кини ПАО “Якутскэнерго” инженерэ. Быйыл эмиэ “Точка опоры” пуонда бэрэсидьиэнэ Вячеслав Штыров туруорубут “Нива” массыынатын күлүүһүн туттардылар. Эдэр инженер уот остуолбаларын сулууспата үйэлээх буоларын курдук саҥа ньыманы толкуйдаабыт. Бу иннинэ Роман Востриков уонна Ньургун Захаров кыайа сылдьыбыттара. Иккиэн массыынанан наҕараадаламмыттара.

СЫП” экспедиция Таалакааҥҥа тиийдэ
2009 сылтан ыытыллар оскуола оҕолорун идэҕэ туһаайар аналлаах “СЫП: Саха ыччатын — промышленноска” экспедиция быйыл номнуо 15-с төгүлүн ыытылынна. Оҕолор “Дьокуускай – Кыһыл-Сыыр – Мирнэй – Ленскэй – Таалакаан” хайысханан айаннаатылар. Быйылгы бырайыак сүрүн уратытынан “Сургутнефтегаз” хампаанньа ньиэби хостуур базатыгар Таалакааҥҥа сырыы уонна оҕолор “Сибиир күүһэ” ньиэп модун турбатын тута сылдьалларын көрбүттэрэ буолар.

Арктика ыччата” форум хоту улуустары түмтэ
Быйыл формуҥа сүүстэн тахса ыччат кытынна. Географията даҕаны киэҥ. Абый, Аллайыыха, Булун, Эдьигээн, Муома, Аллараа-Халыма, Үөһээ-Халыма, Эбээн Бытантай, Өлүөхүмэ, Томпо, Нерюнгри, Алдан, Уус-Майа, Кэбээйи улуустарын чаҕылхай ыччата кытынна. Үс күн устата биэс хайысханан аҕыс бырайыагы оҥордулар. “Росмолодежь” ыччат дьыалатын Федеральнай агентствотыттан салайааччы көмөлөһөөччүтэ Денис Заварзин, майгыны-сигилини уонна төрүт култуураны илдьэ сылдьыы пуондатын салайааччыта Алексей Гончаров, М.В. Ломоносов аатынан МГУ доцена Варвара Сажина уонна “Российский Север” экспедиция координатора Ирина Хворова кэлэ сырыттылар.

Дьоруой аатын үйэтиттилэр
Чурапчы Мындаҕаайытыгар Үлэ Дьоруойа Роман Константиновка анаан өйдөбүнньүк оҥоhулунна. Ааптар — Амма Сатаҕайын олохтооҕо, тимир ууһа Алексей Скрябин. «Тимир илииһинэн оҥордубут. Тоҕус ый устата үлэлээтим. Эскиһин эмиэ бэйэм толкуйдаабытым. Дьоруой хаартыскатыттан көрөн сирэйин оҥорбутум, оттон уҥуоҕун уһунун, быһыытын-таһаатын Роман Константиновы бэйэтин кытта дьүөрэлии сатаатыбыт. Тимиринэн уһаммытым ыраатта. Бу иннинэ Сатаҕайга кулуннаах биэ пааматынньыгын оҥорбутум, эмиэ Үлэ Дьоруойа Тимофей Луукуҥҥа анаммыта«, — диэн edersaas.ru кэпсээтэ.

Стивен Сигал “сахабын” диэтэ
«Бастакы» ханаалга «Пусть говорят» биэриигэ соторутааҕыта Россия гражданина буолбут биллэр артыыс Стивен Сигал Саха сириттэн сыдьааннаахпын диэн соһутта.
Артыыс этэринэн, соторутааҕыта ДНК тест оҥорбуттар. Ол түмүгүнэн, Байкал күөл аттыгар олорбут омуктары уонна Саха сирин норуоттарын кытта ыкса ситимнээх өбүгэлэрдээх буолан тахсыбыт. Стивен Сигал айбыт аҕата эмиэ Россияттан хааннаах үһү. «Аймахтарым Сибииргэ бааллар. Бэл, Белоруссияҕа уонна Санкт-Петербурга аймахтардаахпын”, — диэн ирэ-хоро кэпсээтэ. Бу иннигэр Сигал дьонум Россияттан сылдьар монгол хааннаахтар диэччи.

Саха театрга Евразияны кэрийдэ
П.А.Ойуунускай аатынан Саха академическай тыйаатырын 110 сыллаах үбүлүөйүгэр анаан «Саха тыйаатырын номохторо» Евразийскай гастролу тэрийдилэр. Абдумомунов аатынан Кыргызстан национальнай академическай тыйаатырыгар, Гафури аатынан драма Башкириятааҕы академическай тыйаатырыгар, Татарстан «Нур» тыйаатырыгар, Үүнэр көлүөнэ Мусрепов аатынан Казахстаннааҕы тыйаатырыгар, Москваҕа Ордынкаҕа Малай тыйаатырга — «Хаарыан Хампа күөх кытылым», “ТииТ”, “Улуу хууннар” испэктээкиллэри көрдөрдүлэр.

edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0